Thủ tướng: Ngành ngân hàng phải tăng tốc, bứt phá chuyển đổi số để về đích sớm hơn dự kiến

Đây là lần thứ 3 Thủ tướng Phạm Minh Chính dự sự kiện "Ngày chuyển đổi số của ngành ngân hàng".

Cùng tham dự có đồng chí Lê Hoài Trung, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; đồng chí Nguyễn Thị Hồng, Ủy viên Trung ương Đảng, Thống đốc NHNN Việt Nam; đồng chí Phan Văn Mãi, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương; đại diện các tổ chức quốc tế, các tổ chức tín dụng, tập đoàn, doanh nghiệp.

Tại sự kiện, Thủ tướng và các khách mời trải nghiệm dịch vụ trực tiếp tại triển lãm với 19 gian hàng trưng bày các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng số của các ngân hàng thương mại, trung gian thanh toán, công ty cung ứng giải pháp công nghệ.

Cũng tại sư kiện, hành trình trải nghiệm "Từ định danh số đến giao dịch thông minh" của ngành ngân hàng được trình bày với báo cáo của Vụ Thanh toán – NHNN; những sản phẩm, dịch vụ ngân hàng ứng dụng công nghệ hiện đại của các ngân hàng thương mại, doanh nghiệp được trình diễn sinh động, liền mạch thành một câu chuyện, từ định danh số đến các nền tảng thanh toán không dùng tiền mặt.

Giá trị thanh toán không dùng tiền mặt gấp 25 lần GDP

Theo các báo cáo, ý kiến tại sự kiện, thời gian qua, NHNN đã có nhận thức sâu sắc và chỉ đạo quyết liệt công tác chuyển đổi số nhằm chuyển đổi hầu hết các hoạt động quản lý nhà nước, dịch vụ tín dụng sang môi trường số, phục vụ ngày càng tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Các cơ sở dữ liệu ngành ngân hàng đã được triển khai đồng bộ, hiệu quả, kết nối, chia sẻ với nhiều cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành, như cơ sở dữ liệu tín dụng, lưu trữ thông tin 54 triệu khách hàng vay; cơ sở dữ liệu phòng, chống rửa tiền lưu trữ thông tin 36 triệu khách hàng, 154 triệu tài khoản và 1,3 tỷ giao dịch; kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu với Cổng Dịch vụ công quốc gia, nhiều cơ sở dữ liệu quốc gia và đặc biệt với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Đến nay, có 57 triệu lượt hồ sơ khách hàng vay được đối chiếu dữ liệu; 113 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân và 711.000 khách hàng tổ chức được đối chiếu thông tin sinh trắc học. Đẩy mạnh tích hợp, kết nối, chia sẻ dữ liệu để thanh toán trực tuyến phí, lệ phí, thuế, viện phí, học phí, giao thông, xăng dầu, mua bán hàng hóa, dịch vụ… gắn với xuất hóa đơn điện tử, góp phần thúc đẩy tăng trưởng thương mại điện tử 20%/năm.

Hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt được triển khai rộng khắp và có bước phát triển vượt bậc. Tỷ lệ người trưởng thành có tài khoản thanh toán đã đạt 87% vượt mục tiêu 80% vào năm 2025. Giá trị thanh toán không dùng tiền mặt năm 2024 đạt trên 295 triệu tỷ đồng, gấp 25 lần GDP. Khoảng 80% người hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, thất nghiệp tại đô thị được chi trả qua tài khoản. Hạ tầng thanh toán được duy trì liên tục, thông suốt và an toàn, không để xảy ra sự cố, ách tắc; triển khai kết nối thanh toán bán lẻ xuyên biên giới với Thái Lan, Campuchia, Lào (đang triển khai với Trung Quốc, Hàn Quốc).

Ngành đã triển khai tiện ích số, giải pháp công nghệ thiết thực cho người dân và hỗ trợ cho doanh nghiệp, như mở tài khoản trực tuyến, triển khai chữ ký số trên nền tảng VNeID; thanh toán xuyên biên giới bằng mã phản hồi nhanh QR; ứng dụng công nghệ hiện đại trong thanh toán (sinh trắc học khuôn mặt; thanh toán một chạm, mã QR…); thẩm định hồ sơ khách hàng ra quyết định giải ngân cho vay cá nhân, doanh nghiệp toàn trình trên kênh số; ứng dụng AI trong các hoạt động nghiệp vụ, tối ưu hóa quy trình, tự động hóa, hỗ trợ ra quyết định, rút ngắn thời gian xử lý.

Theo Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, nếu chuyển đổi số là một hành trình, dữ liệu chính là trái tim - nguồn sinh lực vận hành toàn bộ tiến trình này. Nhận thức rõ vai trò cốt lõi của dữ liệu, ngành ngân hàng đã không ngừng đổi mới, nâng cấp hạ tầng dữ liệu tâp trung kết nối với các ngành, lĩnh vực khác, từng bước xây dựng một hệ sinh thái số thông minh, bền vững. Hành trình này đã được định hình qua những cột mốc quan trọng, mỗi năm là một dấu ấn khẳng định sự tiên phong và cam kết mạnh mẽ của ngành trong chuyển đổi số. Chuyển đổi số ngành ngân hàng đã trải qua những chặng đường đáng tự hào.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, các báo cáo, ý kiến cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức trong chuyển đổi số ngân hàng, như hành lang pháp lý chưa theo kịp tốc độ phát triển công nghệ; phát triển hạ tầng số, nền tảng số, công nghệ trụ cột còn chưa theo kịp nhu cầu thực tế; thiếu hụt nhân lực chất lượng cao; công tác đảm bảo an ninh an toàn, bảo mật thông tin còn nhiều thách thức (tấn công mạng, mất tiền trong tài khoản khách hàng và lừa đảo qua mạng...); và một số khó khăn, thách thức khác cần quan tâm giải quyết trong thời gian tới, như nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo và phát triển sản phẩm, xây dựng và phát triển các hệ sinh thái số, thay đổi thói quen người dùng và xây dựng niềm tin số, đổi mới tư duy và thúc đẩy văn hóa doanh nghiệp...

Nhân dịp này, NHNN đã công bố Chương trình tín dụng 500.000 tỷ đồng (với 21 ngân hàng thương mại đăng ký tham gia) cho vay các dự án hạ tầng chiến lược (như giao thông, điện lực, hạ tầng số…) với mức lãi suất ưu đãi (giảm từ 1% trở lên so với lãi suất cho vay trung và dài hạn).

Khẩn trương triển khai Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao trải nghiệm, không khí chuyển đổi số tại sự kiện; các báo cáo, phát biểu cho thấy quyết tâm rất cao, sự vào cuộc rất tích cực của các ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại với tinh thần lấy người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể trong chuyển đổi số. Các gian hàng triển lãm cho thấy sự tiến bộ rõ rệt, lớn mạnh, phát triển của các ngân hàng trong chuyển đổi số.

Nhấn mạnh "ai cũng phải dùng tiền", Thủ tướng cho rằng mục tiêu của chuyển đổi số là giúp kết nối, giao dịch ngày càng thuận lợi hơn giữa các ngân hàng thương mại với người dân, doanh nghiệp và nhà nước, góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững, góp phần phát triển kinh tế số, Chính phủ số, xã hội số, công dân số; góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, thông qua việc giảm chi phí ngành ngân hàng, giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp; giảm thời gian, giảm chi phí, giảm phiền hà, phòng chống tham nhũng, tiêu cực nhờ giảm tiếp xúc trực tiếp giữa người với người.

Thủ tướng chỉ rõ quan điểm chuyển đổi số ngân hàng phải "bám sát đường lối, hành động quyết liệt, nâng tầm hiệu quả"; "nắm bắt thời cơ, đón đầu công nghệ, thúc đẩy phát triển"; "tiên phong trong công nghệ, đi đầu trong đổi mới"; "sản phẩm đa dạng, dịch vụ chuyên nghiệp, an ninh bảo mật"; "vì lợi ích của người dân và sự phát triển của doanh nghiệp"; "công khai, minh bạch, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực".

Mục tiêu chuyển đổi số ngân hàng là phải tăng tốc, bứt phá, về đích sớm hơn so với dự kiến, với "5 tăng tốc, bứt phá": Tăng tốc, bứt phá về hoàn thiện thể chế; tăng tốc, bứt phá về phát triển hạ tầng số; tăng tốc, bứt phá chuyển đổi số cho người dân, doanh nghiệp, nhất là bảo đảm tiếp cận công bằng với vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và những người yếu thế; tăng tốc, bứt phá phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số; tăng tốc, bứt phá bảo đảm an ninh, an toàn trong chuyển đổi số.

Về các nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng chỉ rõ 6 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới.

Thứ nhất, hoàn thiện pháp lý và cơ chế, chính sách phù hợp với thực tiễn. Khẩn trương tổ chức triển khai Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng; sớm trình Chính phủ ban hành Nghị định về Mobile Money… Rà soát quy định pháp luật để ban hành, sửa đổi, bổ sung để đảm bảo đồng bộ, phù hợp với quy định của các Luật: Các tổ chức tín dụng, Dữ liệu, Giao dịch điện tử... và thực tiễn hoạt động, nghiệp vụ ngân hàng trên nền tảng số.

Thứ hai, phát triển hạ tầng số, nền tảng số hiện đại, bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống, có khả năng tương tác cao.

Đẩy mạnh nâng cấp, phát triển hạ tầng thanh toán đảm bảo hoạt động liên tục, thông suốt, an toàn, đáp ứng tốt nhu cầu thanh toán đa dạng, tăng nhanh của người dân và doanh nghiệp. Bảo đảm sóng và điện. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ chủ chốt như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (BigData), điện toán đám mây (Cloud Computing), chuỗi khối (Blockchain) trong hoạt động ngân hàng.

Hiện đại hóa hệ thống ngân hàng lõi theo hướng linh hoạt, dễ dàng tích hợp. Đầu tư mạnh mẽ vào an ninh mạng, bảo mật dữ liệu, xây dựng trung tâm giám sát an ninh mạng và năng lực ứng phó sự cố hiệu quả. Xây dựng cơ sở dữ liệu; thúc đẩy kết nối và chia sẻ dữ liệu an toàn để phát triển hệ sinh thái dịch vụ tài chính.

Thứ ba, phát triển sản phẩm, dịch vụ ngân hàng số đa dạng, tiện ích và cá nhân hóa: Số hóa toàn diện các quy trình và sản phẩm dịch vụ ngân hàng truyền thống; phát triển các sản phẩm, dịch vụ tài chính số mới, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của khách hàng; mở rộng tiếp cận dịch vụ tài chính cho đối tượng yếu thế, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.

Thứ tư, phát triển dữ liệu số, kết hợp với Đề án 06 tạo động lực thúc đẩy chuyển đổi số ngành ngân hàng.

Phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an triển khai hiệu quả Đề án 06, chú trọng cung cấp các dịch vụ, tiện ích của ngân hàng cho người dân, doanh nghiệp thông qua nền tảng VNeID. Đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành và Cổng Dịch vụ công quốc gia, thúc đẩy thanh toán trực tuyến nhanh chóng, tiện lợi, an toàn.

Đẩy mạnh triển khai dịch vụ công trực tuyến ngành ngân hàng, phấn đấu trong năm 2025 hoàn thành nâng cấp 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện lên dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Tiếp tục đẩy mạnh cung cấp, nâng cao chất lượng, hiệu quả cung cấp dịch vụ trực tuyến, gắn với sắp xếp đơn vị hành chính, không để ách tắc công việc.

Thứ năm, ưu tiên phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi của ngành ngân hàng. Đa dạng hóa các hình thức đào tạo, các trình độ; quyết liệt triển khai phong trào Bình dân học vụ số.

Thứ sáu, đẩy mạnh công tác tuyên truyền rộng khắp về lợi ích của chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng đến từng người dân, doanh nghiệp; giúp hiểu rõ về lợi ích và hiệu quả mang lại; đồng thời hướng dẫn để nâng cao hiểu biết tài chính, công nghệ cho người dân, doanh nghiệp nhằm hạn chế nguy cơ tội phạm lợi dụng dịch vụ ngân hàng cho mục đích gian lận, lừa đảo.

Mong ngành ngân hàng 'mở lòng ra một chút nữa'

Thủ tướng đánh giá cao việc chuẩn bị, công bố Chương trình tín dụng 500.000 tỷ đồng để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân thực hiện các dự án khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hạ tầng chiến lược.

Nhấn mạnh chương trình này góp phần triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, là "tấm lòng" của ngành ngân hàng, là nỗ lực lớn của NHNN và đóng góp của các ngân hàng thương mại, song Thủ tướng mong các ngân hàng tiếp tục tiết giảm chi phí và "mở lòng ra một chút nữa" để lãi suất của chương trình này thấp hơn ít nhất 1,5% so với lãi suất trung và dài hạn.

Thủ tướng đề nghị NHNN và các ngân hàng khẩn trương tổ chức triển khai Chương trình tín dụng 500.000 tỷ đồng với tinh thần "đã nói là làm, đã cam kết phải thực hiện, đã làm, đã thực hiện là phải ra sản phẩm cụ thể, hiệu quả cân đong đo đếm được", "nói thật, làm thật, hiệu quả thật, nhân dân được thụ hưởng thành quả thật".

Thủ tướng lưu ý cần có cách quản lý phù hợp, thiết kế quy định có "đầu ra" và làm được, quan trọng nhất là khuyến khích người dân và doanh nghiệp vay vốn từ chương trình này, đưa chương trình đi vào cuộc sống, vốn được đưa vào nền kinh tế, các ngân hàng cùng người dân, doanh nghiệp phát huy "tình dân tộc, nghĩa đồng bào", cùng làm, cùng thắng, cùng hưởng thành quả, cùng chia sẻ niềm vui, hạnh phúc và tự hào.

Thủ tướng cũng bày tỏ trăn trở, với các doanh nghiệp nhỏ, vừa, siêu nhỏ và 5 triệu hộ kinh doanh hiện có, các cơ quan cần nghiên cứu, tính toán việc hỗ trợ phù hợp như có thể hỗ trợ qua hình thức hợp tác công tư, để sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Điều này sẽ thúc đẩy chuyển đổi số, giúp các doanh nghiệp, hộ kinh doanh phát triển và đóng góp công bằng cho ngân sách, chống thất thu thuế, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh ăn uống, dịch vụ…

Một lần nữa nhấn mạnh chuyển đổi số ngân hàng đã và đang đi đúng hướng, càng làm càng có kinh nghiệm, càng trưởng thành, Thủ tướng chúc ngành Ngân hàng tiếp tục chuyển đổi số tăng tốc, bứt phá, về đích sớm hơn, khẳng định vai trò tiên phong của ngành trong chuyển đổi số và làm gương cho các ngành khác.

Hà Văn