Thủ tướng Phạm Minh Chính: Quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ 'thăng trầm và đột phá'

Nhân dịp tham dự Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Hoa Kỳ, thăm và làm việc tại Hoa Kỳ và Liên Hợp Quốc, tại thủ đô Washington, D.C., sáng 12/5 (giờ địa phương), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính có buổi ăn sáng làm việc với cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ do Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN (USABC) và Phòng Thương mại Hoa Kỳ (USCC) tổ chức.

Cùng dự có Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc, Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Nguyễn Quốc Dũng.

Cuộc làm việc có sự tham dự của đông đảo đại diện các doanh nghiệp Hoa Kỳ, trong đó có các tập đoàn lớn hàng đầu của Hoa Kỳ và thế giới. Buổi làm việc diễn ra trong không khí chân thành, nồng ấm, với những tràng pháo tay liên tục từ các cử tọa khi lắng nghe phát biểu của Thủ tướng.

'Quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ rất đặc biệt'

Tại cuộc làm việc, nguyên Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Ted Osius, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc USABC khẳng định, cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ được hưởng những lợi ích lớn dưới chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Phạm Minh Chính kể từ khi ông nhậm chức. Cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ coi Việt Nam là thị trường chiến lược ưu tiên, đóng góp vào tăng trưởng và thịnh vượng cho Việt Nam. Các doanh nghiệp Hoa Kỳ cũng ở vị trí tối ưu để giúp Việt Nam trong ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, phát triển hệ thống y tế… Lượng người đông đảo tham gia sự kiện hôm nay cho thấy sự quan tâm của phía doanh nghiệp Hoa Kỳ với Việt Nam.

"Hoa Kỳ hiểu rõ hai nước quan trọng như thế nào đối với nhau, với lòng tin và sự hiểu biết lẫn nhau. Cùng nhau, chúng ta có thể đưa quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, ASEAN-Hoa Kỳ mang tính trung tâm trong khu vực châu Á, Thái Bình Dương-Ấn Độ Dương", ông Ted Osius nói.

Trưởng Cơ quan đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) Katherine Tai khẳng định, Việt Nam là một trong những đối tác lớn, quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ rất đặc biệt. Hai bên đã hợp tác rất chặt chẽ trong nhiều thập kỷ để tăng cường hợp tác thương mại, đầu tư, kinh tế rất năng động.

Dành nhiều thời gian thông tin về sáng kiến Khuôn khổ hợp tác kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, bà Katherine Tai cho biết một số trọng tâm của khuôn khổ này như thúc đẩy phát triển thị trường lao động, bảo vệ quyền lợi người lao động và xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, hệ thống nông nghiệp bền vững, hệ thống chính sách thương mại tự do, bình đẳng, thúc đẩy chuyển đổi số, kinh tế số…

Quan hệ Việt Nam và Hoa Kỳ 'thăng trầm và đột phá'

Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, để có thể tổ chức cuộc làm việc hôm nay, một nguyên nhân quan trọng là các hoạt động hợp tác quốc tế hiệu quả trong phòng chống dịch. Bày tỏ cảm ơn Chính phủ, người dân và các đối tác Hoa Kỳ đã ủng hộ Việt Nam trong phòng chống dịch, trong đó có ủng hộ về vaccine, Thủ tướng một lần nữa nhắc lại quan điểm đề cao hợp tác quốc tế và chủ nghĩa đa phương với nhiều vấn đề thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Theo Thủ tướng, quan hệ Việt Nam và Hoa Kỳ trong lịch sử có những thăng trầm và đột phá, đây là điều bình thường trong quan hệ quốc tế, cũng như cuộc sống đời thường giữa các cá nhân. Ông cũng kể lại câu chuyện vui trong tiếp xúc với các đối tác Hoa Kỳ trong chuyến công tác lần này, so sánh quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ với các món ăn Việt Nam, có hương vị đa dạng như chua, cay, mặn, ngọt, nhưng tổng thể lại rất hấp dẫn.

Sau 27 năm bình thường hóa quan hệ, Việt Nam và Hoa Kỳ đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Kể từ khi thiết lập quan hệ đối tác toàn diện năm 2013, hợp tác hai bên tiếp tục đi vào chiều sâu trên tất cả các lĩnh vực, trong đó thương mại là một trụ cột với vai trò rất quan trọng của các doanh nghiệp.

Đến nay, đã có 4 vị Tổng thống Hoa Kỳ liên tiếp đến thăm Việt Nam và để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng nhân dân hai nước. Tổng thống Joe Biden cũng rất quan tâm thúc đẩy quan hệ với Việt Nam và quan hệ hai bên tiếp tục được thúc đẩy trong dịch bệnh. Kể từ đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden, nhiều quan chức cấp cao của Hoa Kỳ đã đến thăm Việt Nam vào thời điểm khó khăn của đỉnh dịch COVID-19 năm 2021, trong đó có Phó Tổng thống Kamala Harris và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin. Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng thống Joe Biden đã có cuộc gặp ngắn nhưng rất ý nghĩa tại Hội nghị COP26.

Hai bên đã vượt qua được những khác biệt và đạt được những nguyên tắc nền tảng cho quan hệ hai nước, như đã được khẳng định trong Tuyên bố về Tầm nhìn chung Việt Nam-Hoa Kỳ khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Hoa Kỳ vào năm 2015, trong đó nhấn mạnh tôn trọng "thể chế chính trị, độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau". Việt Nam đánh giá cao trong những năm qua Hoa Kỳ luôn ủng hộ một Việt Nam hùng mạnh, độc lập và thịnh vượng.

Tính bổ trợ rất cao giữa hai nền kinh tế

Về kinh tế, Hoa Kỳ trở thành đối tác thương mại lớn thứ 2 của Việt Nam, trong khi Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 9 của Hoa Kỳ. Hiệp định Thương mại Việt Nam-Hoa Kỳ năm 2000 là bệ phóng góp phần đưa quan hệ hai nước lên tầm cao mới. Kim ngạch thương mại hai nước năm 2021 mặc dù gặp rất nhiều khó khăn trong đại dịch COVID-19, nhưng vẫn đạt gần 112 tỷ USD, tăng gần 280 lần so với mức 400 triệu USD năm 1995. Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Hoa Kỳ trong ASEAN. Hoa Kỳ luôn là một trong những đối tác lớn nhất về đầu tư của Việt Nam, với tổng vốn đầu tư hơn 10 tỷ USD, nhưng điều này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.

"Thời gian vừa qua đã khẳng định tính bổ trợ rất cao giữa hai nền kinh tế, trên cơ sở những thành tựu đã đạt được, chúng ta còn nhiều dư địa phát triển, nhiều việc phải làm để mang lại lợi ích cho nhân dân hai nước", Thủ tướng khẳng định.

Thủ tướng cho biết, trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thách thức từ tác động của tình hình thế giới, Việt Nam đang tích cực triển khai chương trình thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, chương trình phục hồi nhanh và phát triển bền vững kinh tế-xã hội.

Thủ tướng thông báo tóm tắt về những thành tựu phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam thời gian qua (về duy trì tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn…); những chính sách lớn trong chương trình phục hồi và phát triển (nâng cao năng lực y tế; bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp; thúc đẩy phát triển hạ tầng; cải cách thể chế). Chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo tại Việt Nam cũng có những bước tiến mạnh. Việt Nam đã đứng thứ 3 trong ASEAN về quy mô kinh tế số.

Bước sang năm 2022, Việt Nam thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp về mở cửa nền kinh tế; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đồng thời hội nhập quốc tế tích cực, sâu rộng, hiệu quả. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế tích cực, sâu rộng, hiệu quả là hai vấn đề có tính chất bổ sung, thúc đẩy lẫn nhau. Việt Nam xác định lấy nội lực (con người, thiên nhiên, truyền thống lịch sử văn hóa) là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, lấy ngoại lực là quan trọng, đột phá, thường xuyên.

Nhấn mạnh tinh thần chân thành, tin cậy, trách nhiệm để đối thoại và làm việc, lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ, Thủ tướng cho biết ông sẵn sàng đối thoại với bất kỳ ai trên thế giới về nền kinh tế Việt Nam, tình hình tại Việt Nam. Thủ tướng cũng nhắc lại, Việt Nam kiên định đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn tốt, là đối tác tin cậy với các nước trên thế giới, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Chân thành, lòng tin và trách nhiệm là chìa khóa

Cũng tại buổi làm việc, Thủ tướng đã trực tiếp trao đổi, làm rõ một số thắc mắc, quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ về các lĩnh vực chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng, ứng phó biến đổi khí hậu, lĩnh vực y tế, phòng chống dịch, cải thiện môi trường kinh doanh, an ninh mạng…

Chia sẻ về hai nguyên tắc lớn để giải quyết các vấn đề này, Thủ tướng nhắc lại, đây là những vấn đề mang tính toàn cầu, nên phải có cách tiếp cận toàn cầu với sự đoàn kết, chung tay, đề cao chủ nghĩa đa phương để hợp tác giải quyết; đây cũng là những vấn toàn dân nên phải huy động sự tham gia của người dân, lấy người dân là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu và là động lực.

Việt Nam đã thành lập Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số do Thủ tướng Chính phủ làm Chủ tịch. Việt Nam có nhiều lợi thế như về nhân lực để chuyển đổi số, đồng thời có thể kế thừa bài học kinh nghiệm từ các nước đi trước trong lĩnh vực này; đang tập trung xây dựng các cơ sở dữ liệu lớn phục vụ chuyển đổi số.

Ngay sau Hội nghị COP26, Việt Nam đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia thực hiện cam kết tại Hội nghị do Thủ tướng Chính phủ đứng đầu và đang quyết liệt triển khai các giải pháp. Tuy nhiên, chuyển đổi năng lượng là vấn đề khó, phải có cách tiếp cận công bằng, công lý, các nước phát triển phải có trách nhiệm hỗ trợ các nước đang phát triển về thể chế, công nghệ, tài chính, nhân lực, quản trị. Các nước đang phát triển cũng phải nỗ lực, cố gắng trong lĩnh vực này.

Về sáng kiến Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, Thủ tướng cho biết, những trụ cột của sáng kiến này cũng là những vấn đề quan trọng với Việt Nam, Hoa Kỳ và nhiều nước khác. Do đó, Việt Nam sẵn sàng cùng phía Hoa Kỳ và các đối tác trao đổi, phân tích để làm rõ nội hàm cụ thể của các trụ cột trong khuôn khổ này. Việt Nam sẵn sàng ủng hộ các hoạt động hợp tác phục vụ cho hòa bình, ổn định, phát triển, phồn vinh, thịnh vượng trong khu vực và thế giới, vì lợi ích của người dân.

Nhắc lại một số khó khăn và trắc trở trong quá trình các nước đàm phán và thông qua hiệp định TPP (nay là CPTPP), Thủ tướng cho rằng, sự chân thành, lòng tin và trách nhiệm là chìa khóa để các quốc gia giải quyết các vấn đề còn bất đồng, khác biệt trong một thế giới đầy biến động như hiện nay.

Nhân dịp này, Thủ tướng cũng chia sẻ thông tin và đề nghị phía Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong khắc phục hậu quả chiến tranh, cụ thể là tìm kiếm các liệt sĩ mất tích, khắc phục hậu quả chất độc da cam, tẩy sạch chất độc và rà phá bom mìn.

Hiện Việt Nam vẫn còn khoảng 200.000 liệt sĩ mất tích và vừa qua một số cựu chiến binh Hoa Kỳ đã cung cấp thông tin giúp Việt Nam tìm kiếm các hài cốt liệt sĩ. Việt Nam cũng còn 3 triệu người hiện vẫn chịu ảnh hưởng bởi chất độc da cam. Về phần mình, Việt Nam đã hết sức tích cực và sẽ tiếp tục hỗ trợ phía Hoa Kỳ tìm kiếm các quân nhân mất tích (MIA).

Những phát biểu này của Thủ tướng nhận được sự chia sẻ và đồng tình cao từ các đại biểu tham dự cuộc làm việc.

Hà Văn