Thủ tướng thăm trung tâm chính phủ số hàng đầu thế giới tại Estonia

Cùng đi có Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, các thành viên Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm Estonia.

Sau khi tuyên bố độc lập năm 1991, Estonia - một quốc gia nhỏ bé ven biển Baltic với dân số chỉ khoảng 1,3 triệu người đã trở thành hình mẫu tiêu biểu toàn cầu về chuyển đổi số quốc gia.

Trong bối cảnh đối mặt với nhiều thách thức về thể chế, tài chính và hạ tầng, lại thiếu nguồn lực và mong muốn rút ngắn khoảng cách phát triển với các nước Tây Âu, Estonia đã lựa chọn số hóa toàn diện là con đường phát triển chiến lược. Với phương châm "digital by default" – mọi dịch vụ công nên mặc định là kỹ thuật số, quốc gia này đã từng bước xây dựng một xã hội số hoàn chỉnh.

Trong hành trình này, e-Estonia được thành lập vào năm 2009 đóng vai trò như một trung tâm trưng bày công nghệ thông minh, là cửa sổ giới thiệu sinh động về thành tựu và tầm nhìn số hóa của Estonia với cộng đồng quốc tế; nơi diễn ra các cuộc đối thoại, tham vấn, chia sẻ kinh nghiệm và kết nối đối tác về chính phủ điện tử, hạ tầng số, an ninh mạng và đổi mới sáng tạo. Trung tâm góp phần xây dựng thương hiệu quốc gia Estonia như một "cường quốc số thông minh", từ đó thu hút đầu tư, hợp tác và nhân tài toàn cầu.

Vai trò của Trung tâm gồm: Giới thiệu mô hình chính phủ số của Estonia với khách quốc tế; thúc đẩy ngoại giao số và thương hiệu quốc gia; tạo nền tảng hợp tác giữa khu vực công và tư, giữa Estonia và các đối tác toàn cầu trong lĩnh vực công nghệ số; kết nối các công ty công nghệ Estonia với thị trường quốc tế.

Việc trưng bày tại Trung tâm tập trung vào các thành tố cốt lõi trong mô hình số của Estonia, với những chủ đề chính, gồm hạ tầng số, định danh điện tử (e-ID), dịch vụ công trực tuyến, an ninh mạng, công dân kỹ thuật số toàn cầu (e-Residency), chuyển đổi số trong giáo dục, y tế, tư pháp…

Trong đó, hạ tầng số (X-Road) là xương sống của chính phủ số Estonia. Đây là một nền tảng tích hợp phi tập trung, cho phép hơn 1.000 cơ quan nhà nước và tổ chức tư nhân trao đổi dữ liệu một cách an toàn và hiệu quả. Mọi thông tin đều được mã hóa và ghi nhận truy xuất. X-Road là lý do vì sao Estonia có thể cung cấp gần như 100% dịch vụ công trực tuyến mà không cần đến cơ quan nhà nước.

Bà Petra Holm, Giám đốc chuyển đổi số của Trung tâm e-Estonia cho biết, quốc gia có một bộ kê khai mà chỉ cần 3 phút với 3 cú nhấp chuột để hoàn thành. Người Estonia rất thích kê khai thuế, coi đây là một môn "thể thao quốc gia" và mọi người thi đua để làm.

Song, chính quyền nước này đã từng mất nhiều thời gian để thuyết phục người dân, cũng như hết sức nỗ lực để người dân cảm thấy thoái mái và bảo đảm an ninh, an toàn khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến, như thông qua các chương trình đào tạo, bởi khi bắt đầu quá trình chuyển đổi số, đa số người dân Estonia còn chưa biết đánh máy. "Bà tôi khi 80 tuổi vẫn học các kỹ năng số", bà Petra Holm chia sẻ.

Đến nay, các đoàn đại biểu chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức quốc tế từ hơn 150 quốc gia đã đến để học hỏi mô hình e-Estonia. Trung tâm đã đón tiếp hàng ngàn lãnh đạo cấp cao, trong đó có Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, tổng thống nhiều nước, các bộ trưởng, CEO tập đoàn công nghệ.

Nhiều quốc gia đã học hỏi hoặc triển khai các yếu tố trong hệ sinh thái số của Estonia, như Phần Lan, Iceland đã cùng tham gia X-Road; Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore gửi đoàn cấp cao học tập mô hình Estonia; Liên minh châu Phi và các nước đang phát triển tìm hiểu e-ID, e-Residency và chính phủ mở.

Trung tâm e-Estonia dự kiến sẽ tiếp tục đóng vai trò là đầu mối giao tiếp quốc tế về chuyển đổi số, đồng thời nâng cao hợp tác với các tổ chức đa phương, như OECD, EU, UNDP…

Thủ tướng và các thành viên đoàn công tác đã đặt nhiều câu hỏi với phía Estonia, trong đó Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng các điều kiện để chuyển đổi số với đất nước 1,3 triệu dân sẽ khác với quốc gia 100 triệu dân như Việt Nam, phía Estonia có lời khuyên gì để Việt Nam tiến kịp Estonia trong chuyển đổi số.

Trả lời Thủ tướng, đại diện Trung tâm e-Estonia cho rằng các ứng dụng, công cụ, tiện ích dành cho 1,3 triệu dân và 100 triệu dân không có sự khác biệt lớn, vấn đề là có cơ sở hạ tầng tốt và an toàn, hệ thống dữ liệu phi tập trung và các ứng dụng dễ dàng, thân thiện với người sử dụng.

Đánh giá cao tầm nhìn, định hướng và những thành tựu chuyển đổi số của Estonia, Thủ tướng đề nghị và Trung tâm e-Estonia cho biết sẵn sàng cử đoàn công tác sang Việt Nam để chia sẻ kinh nghiệm, tiếp tục thúc đẩy hợp tác giữa hai nước trong chuyển đổi số.

Hà Văn