Tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch cúm gia cầm từ các chợ dân sinh

Công tác đảm bảo vệ sinh an toàn trong giết mổ gia cầm vẫn chưa được thực hiện nghiêm túc. Ảnh: VGP/Phan Trang

Hà Nội, mặc dù chưa phát hiện có gia cầm nhiễm virus cúm A/H5N1, nhưng lại một trong những nơi trung chuyển và tiêu thụ gia cầm lớn.

Hiện, các cơ quan chức năng của Hà Nội đang tuyên truyền mạnh mẽ về công tác vệ sinh an toàn giết mổ gia cầm, nhưng tại nhiều khu chợ dân sinh trong và ngoài Thành phố, công tác đảm bảo vệ sinh an toàn trong giết mổ gia cầm vẫn chưa được thực hiện nghiêm túc.

Chợ Châu Long (Hà Nội) là một trong những nơi giết mổ, tiêu thụ gia cầm sống lớn. Trong chợ có gần chục hàng kinh doanh, giết mổ gia cầm sống. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là khu vực bày bán gia cầm sống, gia cầm đã được chế biến và các loại thực phẩm chế biến sẵn khác được đặt xen kẽ nhau.

Tại đây, hầu hết các hộ kinh doanh đều giết mổ tại chỗ cho khách mua gia cầm. Đa số người bán hàng, giết mổ gia cầm đều không dùng đồ bảo hộ như găng tay, khẩu trang. Lông vịt, gà được thu tạm vào một góc gian hàng khá bừa bộn. Nước sôi để làm lông gia cầm, nước rửa đồ dùng được đổ trực tiếp xuống lòng đường, bốc mùi tanh hôi.  

Một hộ kinh doanh gia cầm ở đây cho biết, các gian hàng được cán bộ thú y kiểm tra khoảng 3-4 lần/tháng. Nguồn cung gà được nhập về từ khắp nơi như: Bắc Giang, Lạng Sơn, Hòa Bình. Đây có thể là nguồn lây lan dịch cúm gia cầm nếu không được kiểm soát chặt.

Tương tự, tại các chợ dân sinh trên các tuyến phố như Hoàng Hoa Thám, Thuỵ Khuê, Phan Đình Phùng... tình trạng bán gà, vịt sống giết mổ tại chỗ cũng diễn ra phổ biến. Ngoài ra chim bồ câu, chim cút... cũng được bày bán tràn lan.

Không chỉ có các chợ dân sinh ở nội thành, các chợ buôn bán gia cầm ở ngoại thành cũng trong tình trạng tương tự.

Chợ Thạch Bích (xã Bích Hòa, huyện Thanh Oai) nằm ngay ven Quốc lộ 21B, là một trong những trung tâm buôn bán gia cầm sống lớn ở ngoại thành Hà Nội. Trong khu vực chợ gần chục đại lý buôn bán gia cầm sống. Gia cầm được giết mổ tại chỗ nếu khách hàng có nhu cầu. Nước rửa gà, vịt được đổ trực tiếp xuống lòng đường. Khu vực giết mổ lông, tiết... vương vãi khắp nơi.

Theo một số hộ kinh doanh ở đây, một số người tiêu dùng vẫn thường xuyên yêu cầu chủ hàng đánh tiết canh để đem về sử dụng.

Siết chặt kiểm soát

Nếu không kiểm soát chặt, thì các chợ gia cầm dễ trở thành ô dịch cúm. Ảnh VGP/Phan Trang

Tính đến nay đã có 2 người chết do nhiễm cúm gia cầm. Bên cạnh đó, dịch cúm gia cầm vẫn đang tiếp tục lây lan nhanh chóng. Cục Thú y (Bộ NNPTNT) cho biết, vừa có thêm 1 tỉnh ở phía Bắc xuất hiện cúm gia cầm H5N1 là Phú Thọ.

Như vậy, cả nước đã có 67 ổ dịch tại 21 tỉnh có dịch cúm gia cầm H5N1, số gia cầm mắc bệnh, chết là 63.611 con, toàn bộ số gia cầm trong đàn mắc bệnh đã được địa phương tiêu huỷ.

Theo Cục Thú y, thời tiết lạnh của tháng 1, 2 ở cả 3 miền Bắc, Trung, Nam là môi trường thuận lợi để virus H5N1 tồn tại và lây lan. Bên cạnh đó, nhiều địa phương không triển khai công tác tiêm phòng định kỳ đợt 2/2013 và chưa tổ chức tiêm phòng đợt 1/2014, cho nên các đàn gia cầm không có miễn dịch bảo hộ virus cúm H5N1.

Công tác thực hiện vệ sinh tiêu độc khử trùng thường xuyên môi trường chăn nuôi không được thực hiện trong thời gian qua tại nhiều địa phương. Trong đó, theo kết quả lấy mẫu giám sát lưu hành virus cúm gia cầm H5N1 của Cục Thú y, chợ chính là nơi có nguy cơ lây nhiễm virus cúm lớn nhất thông qua các hoạt động mua bán gia cầm.

Ông Phạm Văn Đông, Cục trưởng Cục Thú y, cho biết, qua giám sát tại 147 chợ buôn bán gia cầm sống tại 44 tỉnh, thành phố, tỷ lệ mẫu gia cầm dương tính với H5N1 chiếm gần 6%, tỷ lệ chợ có phát hiện virus H5N1 chiếm trên 61%. Ngoài ra, virus H5N1 tồn lưu trong môi trường, đàn chim hoang, chim di trú cũng như việc nhập lậu gia cầm qua biên giới gây nguy cơ phát sinh dịch bệnh.

Để hạn chế sự lây lan virus cúm H5N1 tại các chợ, Bộ NNPTNT yêu cầu chính quyền các cấp thực hiện giám sát chặt chẽ các chợ đầu mối, điểm thu gom, tập kết gia cầm sống. Trong đó thường xuyên lấy mẫu giám sát và đóng cửa chợ định kỳ để tiến hành vệ sinh, tiêu độc khử trùng, bố trí khu vực riêng biệt cho việc buôn bán và giết mổ gia cầm.

Theo ông Lê Xuân Viết, Trưởng Ban quản lý chợ Hà Vỹ (Thường Tín), thực hiện yêu cầu của Cục Thú y, gia cầm buôn bán tại chợ được kiểm soát chặt chẽ, gia cầm chết do vận chuyển đều được thu gom, tiêu hủy ngay lập tức. Ban Quản lý chợ tiến hành phun thuốc vệ sinh phòng dịch 2 lần/tuần và đóng cửa chợ 1 lần/tháng để tổng vệ sinh, tiêu độc, khử trùng.

Bộ NNPTNT đã phát động “Tháng vệ sinh, tiêu độc, khử trùng khẩn cấp để phòng, chống dịch cúm gia cầm” trong toàn quốc, triển khai từ 22/2-21/3. Cục Thú y cho biết, nguy cơ xảy ra dịch nhỏ lẻ ở các địa phương là rất cao. Nếu các địa phương tăng cường công tác giám sát, phát hiện và xử lý kịp thời thì vẫn kiểm soát được dịch.

Đỗ Hương-Phan Trang