Tiến độ 2 dự án đường vành đai của Hà Nội và TPHCM phụ thuộc lớn vào giải phóng mặt bằng

Sáng 6/6, thảo luận tại tổ về dự án đường Vành đai 3 TPHCM, Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội, các đại biểu Quốc hội cho rằng, cần xem giải phóng mặt bằng là nhiệm vụ số 1. Nếu chậm trễ trong công tác giải phóng mặt bằng có thể khiến dự án đội vốn lên rất cao.

GPMB là nhiệm vụ số 1

Đại biểu Nguyễn Anh Tuấn (TPHCM) cho rằng, đền bù GPMB là khâu vướng nhất trong tất cả những dự án giao thông cũng như những dự án phát triển hạ tầng kỹ thuật xã hội. Vướng mắc này làm cho quá trình triển khai thực hiện dự án bị kéo dài, dẫn tới chậm tiến độ.

Ông Tuấn cho rằng, ngân sách địa phương bỏ ra để đền bù GPMB, tuy nhiên, Trung ương cần hỗ trợ địa phương trong việc xây dựng cơ chế, chính sách. Điều này là rất quan trọng bởi xây dựng chính sách thỏa mãn được lòng dân là rất khó.

"Giá đất hiện nay là có sự biến động hằng ngày mà chính sách của mình nếu chốt lại một cái khung không theo kịp sự thay đổi đó thì dẫn tới tắc. Mặc dù mình thành phố từ xưa nay đã thực hiện chính sách đền bù là tối đa khung để đền bù, chính sách hỗ trợ là tối đa nhưng nó vẫn tắc", ông Tuấn bày tỏ băn khoăn.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị) cũng bày tỏ băn khoăn về vấn đề GPMB của các dự án đường Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội và đường Vành đai 3 TPHCM bởi diện tích mặt bằng cần giải phóng của 2 dự án này tương đối lớn.

Đại biểu Thắng cho hay, nhìn lại dự án sân bay Long Thành, khi gặp phải khu vực dân cư đông đúc, việc giải phóng rất khó khăn, kéo dài nhiều năm. Với các dự án đường Vành đai 3, Vành đai 4 lại thuộc 2 thành phố lớn, chỉ khi GPMB thuận lợi, dự án mới có thể triển khai. Các địa phương, bộ, ngành cần tập trung, có cơ chế thống nhất để giải quyết vấn đề mặt bằng. Nếu cách làm không đổi mới, rất khó để bảo đảm tiến độ.

"Tiền bao nhiêu là một chuyện nhưng giải phóng được mặt bằng hay không lại là vấn đề khác. Trong các dự án này, cần xem GPMB là nhiệm vụ số 1. Nếu chậm trễ trong công tác GPMB có thể khiến dự án đội vốn lên rất cao", đại biểu Hoàng Đức Thắng lo ngại.

Bên cạnh đó, đại biểu đoàn Quảng Trị cũng kỳ vọng với các dự án lớn như đường Vành đai 3, đường Vành đai 4 ngoài nguồn vốn đầu tư của Nhà nước sẽ thu hút cả đầu tư công tư PPP, nhưng hiện nay vẫn chưa thể thực hiện theo phương thức đầu tư này.

Hỗ trợ sinh kế cho người dân

Đại biểu Nguyễn Minh Đức (TPHCM) cũng cho rằng cần phải tính toán dự toán sát thực tế và đánh giá tác động giá cả bởi những yếu tố khách quan. Bởi nếu không tính toán sát có thể dẫn tới việc bị kéo dài thời gian và đội vốn, chậm tiến độ. Đây là những vấn đề trong triển khai đền bù GPMB. "Nếu không chuẩn về mặt giá cả khi đưa vào thực hiện dẫn đến câu chuyện là giá cứ tăng lên", đại biểu Đức nói.

Thảo luận tại tổ, đại biểu Phan Văn Mãi - Chủ tịch UBND TPHCM cũng nêu ý kiến công tác GPMB được xác định là một trong những nội dung khó nhất liên quan tới triển khai tuyến Vành đai 3 TPHCM.

Một vấn đề khác được ông Phan Văn Mãi đặt ra đó là làm sao ổn định chỗ ở của bà con, giúp bà con chuyển đổi nghề và sinh kế. Đây là vấn đề TPHCM đã có kế hoạch, nếu được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại kỳ họp này,

Ông Phan Văn Mãi cho biết, đối với TPHCM, để việc GPMB nhanh và chuyện tái định cư cho bà con được ổn định thì Thành phố đang rà soát lại các quỹ nhà tái định cư đang có để tiến hành tạm cư. Việc này sẽ giúp bà con không phải tự đi ra ngoài thuê. 

"Trong chính sách bồi thường, những phần đi theo hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề, hay hỗ trợ sinh kế với tinh thần chỗ ở mới phải bảo đảm bằng hoặc tốt hơn chỗ ở hiện có, những sinh kế, nghề nghiệp được bảo đảm thì đời sống của bà con được ổn định", ông Phan Văn Mãi nói.

GPMB một cách đồng bộ

Thảo luận tại tổ, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội bày tỏ sự nhất trí cao với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội về Dự án đường Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội và Dự án đường Vành đai 3 TPHCM. Trong đó, Dự án Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội có vai trò liên kết vùng, thúc đẩy phát triển đô thị hóa, có ý nghĩa rất lớn đối với việc phát triển kinh tế-xã hội đã được dự kiến đầu tư xây dựng trong giai đoạn 2011-2020.

"Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhất trí với sự cần thiết đầu tư 2 dự án trên nhằm cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021-2030 đã được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng thông qua và phù hợp với Nghị quyết số 29/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội về Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, trong đó yêu cầu khẩn trương chuẩn bị đầu tư, sớm khởi công và cơ bản hoàn thành các Dự án Vành đai 3, 4 của khu vực động lực Hà Nội, TPHCM. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để chúng ta triển khai thực hiện trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn hiện nay", Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh.

Bí thư Thành ủy Hà Nội cũng cho rằng, việc phân chia thành 7 dự án thành phần là hợp lý, trong đó tách riêng phần GPMB và phần xây dựng đường song hành triển khai độc lập theo địa giới hành chính giữa các địa phương, thực hiện theo hình thức đầu tư công.

"GPMB luôn là khó khăn nhất đối với các dự án đầu tư công. Vì thế, chúng ta tiến hành GPMB một cách đồng bộ gồm cả 9,7 km tuyến nối và dự trữ cho tuyến đường sắt vành đai là hợp lý. Dự án Vành đai 4 Vùng Thủ đô có tổng diện tích đất chiếm dụng khoảng 1.341 ha, trong đó Hà Nội 741 ha và cơ bản là đất nông nghiệp nên việc GPMB thuận lợi, không ảnh hưởng nhiều đến người dân hai bên đường", Bí thư Đinh Tiến Dũng cho biết.

Hải Liên