Tiêu chí xác định nguy cơ xâm hại của loài ngoại lai

Thông tư này áp dụng đối với cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân có hoạt động liên quan đến điều tra, xác định, thẩm định và ban hành Danh mục loài ngoại lai xâm hại.

Điều tra loài ngoại lai xâm hại

Theo Thông tư, nội dung điều tra xâm hại bao gồm: Tên, đặc điểm sinh học của loài; phạm vi phân bố, môi trường sống, con đường du nhập, thiết lập quần thể và lan rộng trong điều kiện tự nhiên; tác động đến đa dạng sinh học (loài bản địa và hệ sinh thái) và kinh tế - xã hội; biện pháp ngăn ngừa, kiểm soát và diệt trừ loài ngoại lai xâm hại.

Phương pháp điều tra loài ngoại lai xâm hại: Căn cứ đối tượng điều tra và điều kiện thực tế của khu vực khảo sát, cơ quan, tổ chức quyết định lựa chọn phương pháp điều tra phù hợp để thu thập số liệu sơ cấp và thứ cấp về loài ngoại lai xâm hại.

Phương pháp điều tra thu thập số liệu sơ cấp: Quan sát, ghi nhận loài theo tuyến, điểm hoặc ô mẫu; sử dụng thiết bị ghi hình, ghi âm, bẫy ảnh, bẫy sáng, bẫy hố, thiết bị giám sát tự động; ứng dụng công nghệ viễn thám, ảnh vệ tinh, máy bay không người lái và thiết bị định vị để xác định sinh cảnh và phân bố loài.

Phương pháp điều tra thu thập số liệu thứ cấp: Tổng hợp từ báo cáo khoa học, cơ sở dữ liệu trong nước và quốc tế về loài ngoại lai xâm hại.

Định kỳ 3 năm một lần hoặc khi cần thiết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện điều tra loài ngoại lai xâm hại.

Tiêu chí xác định nguy cơ xâm hại của loài ngoại lai

Thông tư nêu rõ tiêu chí xác định nguy cơ xâm hại của loài ngoại lai bao gồm:

1- Khả năng xâm nhập của loài ngoại lai vào Việt Nam

Khả năng xâm nhập tự nhiên: nhờ gió, nước, động vật;

Khả năng xâm nhập do con người: có chủ đích và không có chủ đích.

2- Khả năng lan rộng của loài ngoại lai tại các vùng sinh thái

Khả năng sinh sản và thiết lập quần thể của loài ngoại lai;

Khả năng phát tán của loài ngoại lai.

3- Khả năng gây hại của loài ngoại lai:

Khả năng gây hại đối với loài bản địa và hệ sinh thái;

Khả năng gây hại đối với kinh tế - xã hội.

Danh mục loài ngoại lai xâm hại

Theo Thông tư, danh mục loài ngoại lai xâm hại gồm 67 loài thuộc 3 nhóm sau:

Nhóm vi sinh vật gồm: Nấm gây bệnh thối rễ; vi khuẩn gây bệnh dịch hạch ở chuột và động vật; virus gây bệnh chùn ngọn chuối.

Nhóm động vật gồm: Bọ cánh cứng hại lá dừa; cá ăn muỗi; cá hổ; cá hồi nâu; cá vược miệng bé; chồn ecmin; cóc mía; cua xanh; giáp xác râu ngành pengoi; kiến đầu to; rùa tai đỏ; tôm càng đỏ; trai vằn...

Nhóm thực vật gồm: Bèo tai chuột lớn; cây chân châu tía; cây cúc bò (cúc xuyến chi); cây đương Prosopis; chút chít Nhật; cây xương rồng đất; cỏ đuôi chồn...

Định kỳ 3 năm một lần hoặc khi cần thiết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sửa đổi, bổ sung danh mục loài ngoại lai xâm hại.

Thông tư có hiệu lực thi hành từ 15/1/2026.

Minh Hiển