Tìm hiểu kinh nghiệm quốc tế, thúc đẩy hợp tác xây dựng và phát triển các trung tâm tài chính

Theo chương trình thăm và làm việc tại Anh, Luxembourg và Đức, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình sẽ có các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc với lãnh đạo các nước cũng như lãnh đạo một số bộ, địa phương của các nước; dự các tọa đàm về xây dựng và phát triển trung tâm tài chính quốc tế, xúc tiến và thu hút đầu tư; gặp lãnh đạo các trung tâm, tổ chức tài chính quốc tế, lãnh đạo doanh nghiệp và thăm một số trung tâm tài chính quốc tế, sàn giao dịch chứng khoán, thị trường chứng khoán của các nước;…

Thúc đẩy triển khai chủ trương, chính sách về xây dựng Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế

Chuyến thăm và làm việc của Phó Thủ tướng Thường trực nhằm tiếp tục khẳng định và triển khai đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng; thúc đẩy hợp tác song phương với các nước và đối tác, các tổ chức trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, ngân hàng, xây dựng và phát triển các trung tâm tài chính nhằm triển khai Thông báo số 47-TB/TW ngày 15/11/2024 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 259/NQ-CP ngày 31/12/2024 của Chính phủ về xây dựng Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam.

Thời gian qua, quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam – Anh phát triển tốt đẹp. Năm 2020, hai bên ra Tuyên bố chung về định hướng phát triển quan hệ Đối tác chiến lược đến năm 2030.

Trong các tiếp xúc cấp cao, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực ngân hàng, tài chính bền vững, đổi mới sáng tạo, phát triển thị trường vốn… Kim ngạch thương mại song phương giữa 2 nước năm 2024 đạt 8,424 tỷ USD, tăng 18% so với năm 2023. Đầu tư trực tiếp (FDI) của Anh tại Việt Nam đạt 4,5 tỷ USD, đứng thứ 15/147 trong số các nước và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư tại Việt Nam.

Hai bên đã thông qua Kế hoạch hành động triển khai Đối tác chiến lược Việt Nam – Anh giai đoạn 2024-2026, trong đó Anh khẳng định tiếp tục hỗ trợ Việt Nam phát triển TPHCM thành trung tâm tài chính.

Hiên nay, trung tâm tài chính London của Anh là một trong 2 trung tâm tài chính được tổ chức Z/Yen đánh giá là Trung tâm tài chính đã phát triển toàn diện và có thế mạnh đặc biệt trong các sản phẩm tài chính. Anh là nước đứng đầu thị trường giao dịch ngoại tệ toàn cầu với hơn 38% thị phần, chủ yếu thông qua việc phục vụ các hoạt động chuyển đổi ngoại tệ giữa các đồng USD, GBP, EUR và phát triển các sản phẩm phái sinh ngoại tệ.

Đồng thời, Anh là nước xuất khẩu các dịch vụ tài chính thứ cấp lớn nhất thế giới với hơn 200 công ty tư vấn, công ty luật, kiểm toán có uy tín hàng đầu thế giới đặt trụ sở tại đây. Anh cũng là nơi đặt trụ sở của hơn 170 ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài với tổng giá trị tài sản quản lý lũy kế đến năm 2024 đạt hơn 12.400 tỷ USD, trong đó gần 52% tài sản quản lý được giao dịch bằng các đồng ngoại tệ chuyển đổi.

Về các hoạt động quản lý quỹ, năm 2024, tổng giá trị tài sản quản lý của các Quỹ đầu tư niêm yết tại Anh đạt 3.500 tỷ USD, chiếm 12% thị phần thị trường toàn cầu, chủ yếu tập trung vào các sản phẩm quỹ, trong đó có nhiều hình thức quỹ đầu tư gắn với thị trường bảo hiểm và thị trường vốn.

Hoạt động cho vay xuyên biên giới của Anh chiếm 14% thị phần hoạt động cho vay và tài trợ vốn xuyên biên giới của thị trường tài chính toàn cầu và hiện Anh có thị trường bảo hiểm lớn thứ ba thế giới (sau Hoa Kỳ và Trung Quốc).

Thời gian qua, quan hệ hợp tác Việt Nam – Luxembourg phát triển tích cực. Kim ngạch thương mại song phương năm 2024 đạt 249,1 triệu USD, tăng 44% so với năm 2023. Luxembourg là nhà đầu tư lớn thứ ba của EU tại Việt Nam với 61 dự án trị giá 2,6 tỷ USD, là một trong những nước EU sớm phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA) - tháng 7/2022.

Trung tâm tài chính Luxembourg có thế mạnh về quản lý quỹ đầu tư, ngân hàng quốc tế, bảo hiểm, tài chính xanh và công nghệ tài chính (fintech).

Luxembourg là trung tâm lớn thứ hai thế giới về quản lý quỹ đầu tư, chỉ đứng sau Mỹ với tổng giá trị tài sản được quản lý lên đến hơn 5,5 nghìn tỷ EUR. Quốc gia này là điểm đến hàng đầu cho các quỹ tài chính nhờ vào chính sách pháp lý ổn định, hệ thống giám sát tài chính chặt chẽ và khả năng tiếp cận các thị trường châu Âu và quốc tế.

Luxembourg là nơi đặt trụ sở của hơn 120 ngân hàng đến từ hơn 26 quốc gia khác nhau, bao gồm nhiều ngân hàng lớn như: Deutsche Bank, BNP Paribas và Citibank. Tổng tài sản của ngành ngân hàng tại Luxembourg đạt khoảng 900 tỷ EUR vào năm 2023. Quốc gia này được xem là trung tâm quan trọng cho các hoạt động ngân hàng tư nhân, quản lý tài sản và dịch vụ tài chính doanh nghiệp nhờ vào hệ thống pháp lý linh hoạt và cơ sở hạ tầng tài chính tiên tiến.

Luxembourg cũng là trung tâm bảo hiểm quan trọng của châu Âu, đặc biệt trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm liên quan đến quỹ hưu trí; năm 2023, tổng doanh thu phí bảo hiểm tại Luxembourg đạt hơn 35 tỷ EUR, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của ngành này.

Trong chuyến thăm Luxembourg vào tháng 12/2022 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Việt Nam đã đề xuất hai bên thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực dịch vụ tài chính. Tháng 5/2023, trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Luxembourg Xavier Bettel, Việt Nam và Luxembourg đã chính thức thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược về tài chính xanh.

Quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam – Đức phát triển tích cực, tốt đẹp thời gian quan. Đức là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong EU và là một trong các nhà đầu tư hàng đầu của EU tại Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai nước năm 2024 đạt trên 11,7 tỷ USD tăng 5,5% so với năm 2023, trong đó xuất khẩu của Việt Nam đạt 7,9 tỷ USD, tăng 7,3% so với 2023. FDI của Đức đạt 2,8 tỷ USD, đứng thứ 17/147 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Trong tiếp xúc và trao đổi với lãnh đạo Việt Nam, lãnh đạo Chính phủ Liên bang và Chính quyền bang Hessen (nơi đặt trụ sở Trung tâm tài chính Frankfurt) đều bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ.

Tại Đức, Frankfurt am Main (Trung tâm tài chính Frankfurt) một Trung tâm tài chính quốc tế lớn, cạnh tranh với Paris và London trong lĩnh vực tài chính tại châu Âu. Frankfurt là nơi đặt trụ sở chính của Ngân hàng Trung ương châu Âu (European Central Bank - ECB), cơ quan chịu trách nhiệm hoạch định và thực thi chính sách tiền tệ cho Khu vực đồng Euro (Eurozone), bao gồm 20 quốc gia thành viên sử dụng đồng Euro. Đây là một trong những chức năng cốt lõi giúp Frankfurt trở thành trung tâm tài chính hàng đầu ở châu Âu.

Đồng thời, Frankfurt là trụ sở của Deutsche Börse AG, một trong những sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất thế giới. Frankfurt cũng là trung tâm ngân hàng đầu tư lớn với sự hiện diện của nhiều ngân hàng hàng đầu như: Deutsche Bank, Commerzbank, Goldman Sachs, JPMorgan, Morgan Stanley và Barclays.

Bên cạnh đó, Frankfurt là một trong những trung tâm fintech lớn nhất châu Âu với các công ty khởi nghiệp và tập đoàn tài chính truyền thống tập trung vào đổi mới sáng tạo, công nghệ tài chính hiện đại, cụ thể trong thị trường sản phẩm tài chính doanh nghiệp B2B do mạng lưới định chế tài chính dày đặc trong thành phố.

Chuyến thăm và làm việc của Phó Thủ tướng Thường trực tại 3 nước châu Âu lần này được kỳ vọng sẽ mở nhiều cơ hội, triển vọng hợp tác, đầu tư giữa Việt Nam với các nước Anh, Luxembourg và Đức trên các lĩnh vực, nhất là trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, thúc đẩy hợp tác trong xây dựng và phát triển các trung tâm tài Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam.

Hội tụ các yếu tố cần thiết để phát triển thị trường tài chính hiện đại

Để góp phần tạo động lực phát triển mới cho đất nước, tạo tiền đề bước vào kỷ nguyên mới, ngày 31/12/2024 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 259/NQ-CP nhằm triển khai thực hiện Thông báo số 47-TB/TW ngày 15/11/2024 của Bộ Chính trị về xây dựng Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam.

Hiện nay, Chính phủ đang xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc thành lập và hoạt động của trung tâm tài chính tại Việt Nam nhằm thể chế hóa chủ trương, quan điểm và chỉ đạo của Đảng về phát triển trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam; thúc đẩy phát triển thị trường tài chính để huy động có hiệu quả các nguồn lực, dịch vụ tài chính, phục vụ cho sự phát triển kinh tế-xã hội các địa phương có trung tâm tài chính nói riêng và Việt Nam nói chung theo hướng bảo đảm minh bạch, hiệu quả, hiện đại, tiên tiến, bắt kịp các chuẩn mực quốc tế; tạo động lực mới cho nền kinh tế phát triển…

Việc xây dựng và trình dự thảo Nghị quyết được thực hiện theo quy trình tại 1 kỳ họp, dự kiến Chính phủ trình Quốc hội xem xét và thông qua Nghị quyết tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV vào tháng 5/2025 tới đây.

Hiện nay, Việt Nam được biết tới như là điểm sáng về phát triển và tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, thu hút đầu tư, đang dần hội tụ các yếu tố cần thiết để phát triển thị trường tài chính hiện đại, hướng đến hình thành trung tâm tài chính, có khả năng liên kết với các trung tâm tài chính trong khu vực và trên thế giới. Việt Nam cũng nằm trong số những thị trường dẫn đầu về tỉ lệ áp dụng các công nghệ tài chính tương lai, có thể tạo được lợi thế cạnh tranh, hình thành các sản phẩm "đặc thù" cho trung tâm tài chính ở Việt Nam.

Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế tự nhiên sẵn có để phát triển trung tâm tài chính khu vực và quốc tế, đó là nằm ở ngã tư quốc tế giữa các con đường hàng hải từ Bắc xuống Nam, từ Đông sang Tây, là tâm điểm của khu vực Đông Nam Á; có múi giờ khác biệt với 21 trung tâm tài chính lớn nhất toàn cầu. Đây là lợi thế "riêng có và đặc biệt" trong việc thu hút dòng vốn nhàn rỗi trong thời gian nghỉ giao dịch ở các trung tâm tài chính trên thế giới.

Năm 2022, Việt Nam có TPHCM được đưa vào xếp hạng trong danh sách chính thức các trung tâm tài chính toàn cầu tại Báo cáo GFCI 31 với thứ hạng là 102/120; tại Báo cáo GFCI 35 (tháng 3/2024), TPHCM xếp thứ hạng 108/121 và tại Báo cáo GFCI 36 (tháng 9/2024), xếp thứ hạng 105/121.

Năm 2023, Việt Nam được Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) đánh giá là một trong 3 nền kinh tế sáng tạo dẫn đầu trong số các quốc gia thu nhập trung bình thấp; một trong 7 quốc gia đạt được nhiều tiến bộ nhất về đổi mới sáng tạo trong thập kỷ qua; năm 2024, được WIPO ghi nhận là một trong 8 quốc gia thu nhập trung bình cải thiện thứ hạng nhiều nhất tính từ năm 2013 và là một trong 3 quốc gia giữ kỷ lục có thành tích vượt trội so với mức độ phát triển trong 14 năm liên tiếp.

Việc xây dựng, hình thành trung tâm tài chính khu vực, quốc tế thành công sẽ giúp Việt Nam kết nối thị trường tài chính toàn cầu; thu hút các tổ chức tài chính nước ngoài, tạo ra nguồn lực đầu tư mới, thúc đẩy nguồn lực đầu tư hiện hữu; tận dụng cơ hội dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế; thúc đẩy phát triển thị trường tài chính Việt Nam hiệu quả, bắt kịp chuẩn mực quốc tế; góp phần phát triển bền vững kinh tế đất nước, nâng cao vai trò, vị thế, uy tín và ảnh hưởng của Việt Nam trên trường quốc tế, từ đó, bảo đảm quốc phòng an ninh, nhất là trong trong lĩnh vực tài chính từ sớm, từ xa. Đồng thời, việc xây dựng, vận hành và phát triển trung tâm tài chính khu vực và quốc tế có tính cạnh tranh tại Việt Nam sẽ góp phần thiết thực đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phát triển vững mạnh, hùng cường, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Nguyễn Hoàng