Tranh tụng là con đường đi đến công lý

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình trình bày Báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ 2016 - 2021 của ngành toà án. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Điểm sáng trong xây dựng thể chế

Theo Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hoà Bình, trong nhiệm kỳ qua, mặc dù số lượng công việc tăng bình quân mỗi năm tăng khoảng 8%, với tính chất phức tạp, quy mô lớn và phải thực hiện nghiêm việc tinh giản biên chế nhưng tòa án các cấp đã không ngừng đổi mới, triển khai nhiều biện pháp đột phá, sáng tạo nên đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Quốc hội giao và đạt được nhiều kết quả nổi bật.

Hệ thống TAND đã hoàn thành nhiệm vụ, xét xử đạt và vượt các chỉ tiêu, yêu cầu quan trọng Quốc hội giao với chất lượng cao. Theo đó, các tòa án đã thụ lý 2.433.631 vụ việc, đã giải quyết được 2.375.983 vụ việc, đạt tỷ lệ 97,6% (so với nhiệm kỳ trước, thụ lý tăng 624.551 vụ việc, đã giải quyết tăng 594.573 vụ việc). Chất lượng xét xử tiếp tục được bảo đảm và có nhiều tiến bộ. Tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan hằng năm đều dưới 1,5%, đạt chỉ tiêu Nghị quyết của Quốc hội.

Đặc biệt, ngành tòa án đã xét xử các vụ án hình sự đạt tỷ lệ 99,5%; giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại và lao động đạt tỷ lệ 97,3%, vượt chỉ tiêu Nghị quyết của Quốc hội. Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, trong nhiệm kỳ không để xảy ra trường hợp nào kết án oan người không có tội. Việc giải quyết, xét xử các vụ việc dân sự, vụ án hành chính đúng pháp luật.

Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng Trung ương, các tòa án đã đưa ra xét xử nghiêm 7.463 vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp với 14.540 bị cáo và áp dụng hình phạt tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội; nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản của Nhà nước; đã áp dụng các biện pháp thu giữ, tạm giữ, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản để thu hồi hàng chục nghìn tỷ đồng theo đúng quy định của pháp luật.

Việc tổ chức xét xử các vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế được Đảng, Nhà nước và nhân dân đánh giá cao, dư luận đồng tình, ủng hộ.

Ngành Toà án đã tập trung nguồn lực, nâng cao chất lượng giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, đơn thư khiếu nại, tố cáo, đồng thời tích cực tham gia xây dựng thể chế; tăng cường công tác xây dựng và đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật.

TAND Tối cao đã nỗ lực không ngừng trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế. Theo đó, đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng hơn 60 dự án luật, pháp lệnh. Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã ban hành 24 Nghị quyết hướng dẫn áp dụng các đạo luật quan trọng; Chánh án TAND Tối cao ban hành 5 Thông tư. Phối hợp xây dựng, ban hành 19 Thông tư liên tịch; ban hành 5 tập giải đáp và nhiều văn bản thông báo kết quả giải đáp trực tuyến về nghiệp vụ. Số lượng lớn văn bản ban hành được trong nhiệm kỳ đã khẳng định công tác xây dựng thể chế là điểm sáng, thành tựu nổi bật của nhiệm kỳ này.

Công bố hơn 600.000 bản án, quyết định trên Internet

Theo tinh thần cải cách tư pháp, các phiên tòa được chỉ đạo đổi mới theo hướng việc xét xử phải tuân thủ pháp luật, đảm bảo nguyên tắc tranh tụng. Hội đồng xét xử thực hiện đầy đủ các quyền năng pháp lý. Các thẩm phán đã nhận thức sâu sắc hơn tranh tụng là con đường đi đến công lý nên đã thực hiện nghiêm Chỉ thị của Chánh án TAND Tối cao về việc không hạn chế thời gian tranh tụng, ghi nhận tất cả các vấn đề tranh tụng và căn cứ vào kết quả tranh tụng để đưa ra phán quyết.

Những kiến nghị của tòa án không chỉ khắc phục sai sót của các cơ quan tiến hành tố tụng mà còn khắc phục sơ hở trong cơ chế, chính sách quản lý vĩ mô và thực thi pháp luật của các cơ quan Nhà nước, chính vì vậy chất lượng xét xử không ngừng được nâng lên. Qua hoạt động xét xử, đóng góp của tòa án trong quản lý điều hành đất nước ngày càng thiết thực, rõ ràng.

Việc công khai bản án, quyết định của tòa án trên Cổng TTĐT  Tòa án nhân dân được các tòa án trong toàn quốc thực hiện nghiêm túc, thực chất, có hiệu quả và đến nay đã dần đi vào nề nếp với chất lượng các bản án ngày càng tốt hơn.

Cổng TTĐT Tòa án nhân dân đã công bố được hơn 600.000 bản án, quyết định trên Internet, qua đó thu hút sự quan tâm của nhân dân với tổng lượng truy cập để tìm hiểu về các bản án là hơn 22 triệu lượt người và hàng chục triệu ý kiến bình luận, góp ý đối với các bản án, quyết định. Qua đó đề cao trách nhiệm của thẩm phán, nâng cao chất lượng xét xử, tạo cơ chế để nhân dân giám sát hoạt động tư pháp…

Ảnh: VGP/Nhật Bắc

6 nhiệm vụ trọng tâm

Trong thời gian tới, ngành toà án đề ra 6 nhiệm vụ công tác trọng tâm.

Một là, quán triệt và thực hiện nghiêm Nghị quyết Đại hội XIII và các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội về công tác tư pháp và cải cách tư pháp.

Hai là, đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc.

Ba là,  tăng cường xây dựng thể chế và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật.

Bốn là, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ tòa án tinh gọn, liêm chính; đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng. Đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng; kết hợp chặt chẽ công tác xây dựng Đảng với xây dựng tòa án trong sạch, vững mạnh; thực hiện nghiêm các quy định về trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thực thi công vụ.

Năm là, tiếp tục ứng dụng công nghệ thông tin; cải cách thủ tục hành chính-tư pháp; xây dựng tòa án điện tử.

Sáu là, tăng cường, chủ động mở rộng các hoạt động hợp tác quốc tế. Làm tốt công tác tương trợ tư pháp. Nghiên cứu, đề xuất phương án đào tạo cán bộ phục vụ hội nhập quốc tế.

Lê Sơn