Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam: Ngành y tế không thể đơn độc giải quyết bệnh không lây nhiễm

Ngày 15/12 tại Hà Nội, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đồng chủ trì cuộc họp Nhóm đối tác về hợp tác liên ngành trong phòng, chống bệnh không lây nhiễm, với sự tham gia của đại diện các bộ, ngành, tổ chức quốc tế và đối tác phát triển.

Các bệnh không lây nhiễm – bao gồm tim mạch, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và đái tháo đường – hiện chiếm khoảng 80% tổng số ca tử vong tại Việt Nam, trong đó nhiều trường hợp tử vong sớm hoàn toàn có thể phòng ngừa thông qua các biện pháp chính sách và can thiệp hiệu quả.

Phát biểu tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong việc ưu tiên phòng, chống bệnh không lây nhiễm như một trụ cột quan trọng của tiến trình đổi mới hệ thống y tế.

Bộ trưởng cho biết, Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị ban hành ngày 9/9/2025 về "Các giải pháp mang tính đột phá nhằm tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân" đã kêu gọi chuyển đổi căn bản tư duy, từ mô hình y tế thiên về điều trị sang chủ động phòng bệnh và nâng cao sức khỏe toàn diện, đặc biệt trong phòng, chống các bệnh không lây nhiễm.

"Đây là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội khỏe mạnh, nâng cao tuổi thọ và chất lượng sống của người dân", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Một dấu mốc quan trọng khác là Luật Phòng bệnh, được Quốc hội Việt Nam chính thức thông qua ngày 10/12/2025. 

Theo Bộ trưởng, đạo luật này tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc tăng cường y tế dự phòng, củng cố hệ thống phòng bệnh và triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh không lây nhiễm trong thời gian tới.

Ở góc độ quốc tế, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, Tiến sĩ Angela Pratt cảnh báo về tính cấp bách của hành động trước "đại dịch thầm lặng" do bệnh không lây nhiễm gây ra.

"Hãy tưởng tượng một đại dịch mới lan rộng toàn cầu, cướp đi 45 triệu sinh mạng chỉ trong năm nay, trong đó có nửa triệu người tại Việt Nam. Điều đó đang diễn ra ngay lúc này", bà Angela Pratt nói. 

Theo Tiến sĩ Pratt, ngành y tế không thể đơn độc giải quyết bài toán bệnh không lây nhiễm, do các yếu tố nguy cơ nằm ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Vì vậy, hợp tác đa ngành – giữa y tế, giáo dục, tài chính, môi trường, nông nghiệp, giao thông và năng lượng – đóng vai trò then chốt.

Biện pháp hiệu quả nhất để giảm hút thuốc là thông qua chính sách thuế. Với ô nhiễm không khí, ngành y tế là nơi tiếp nhận hậu quả, nhưng giải pháp lại nằm ở các lĩnh vực như công nghiệp, giao thông, nông nghiệp và năng lượng.

Đánh giá cao vai trò lãnh đạo của Chính phủ Việt Nam, Tiến sĩ Angela Pratt cho biết chính sách tăng thuế thuốc lá dự kiến sẽ giúp giảm 2,1 triệu người hút thuốc trong 5 năm tới và ngăn ngừa khoảng 700.000 ca tử vong sớm. Việt Nam cũng đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong quản lý tăng huyết áp và chăm sóc sức khỏe ban đầu.

"Những cải cách y tế theo tinh thần Nghị quyết 72 tạo ra một cơ hội lịch sử để ưu tiên phòng bệnh và củng cố hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu", bà nhấn mạnh.

Tại cuộc họp, các đại biểu đã cùng rà soát các thực hành tốt, thảo luận các giải pháp tăng cường phối hợp liên ngành, ứng dụng công nghệ mới và thúc đẩy lồng ghép sức khỏe trong tất cả các chính sách phát triển.

WHO và các đối tác trong nước và quốc tế cam kết ủng hộ Việt Nam tăng tốc hành động phòng, chống bệnh không lây nhiễm, hướng tới một tương lai khỏe mạnh hơn cho toàn dân./.