UBTVQH xem xét dự án Luật sửa đổi Luật Tổ chức Quốc hội

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng

Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, trên cơ sở ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) và đề nghị của Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Ban, Viện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các Đoàn ĐBQH, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Ban soạn thảo đề xuất tiếp thu 9 nội dung về: (1) tiêu chuẩn về quốc tịch đối với ĐBQH; (2) việc quyết định số lượng ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Đoàn ĐBQH; (3) luật hóa quy định về đánh giá, phân loại đối với ĐBQH hoạt động chuyên trách ở địa phương; (4) thay hình thức văn bản kết luận bằng nghị quyết phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội; (5) giữ số lượng Hội đồng, Ủy ban nhưng đề nghị đổi tên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng thành Ủy ban Văn hóa, Giáo dục; (6) giữ quy định vế số lượng cấp phó tại Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội như hiện nay; (7) gắn quyền đăng ký tham gia làm thành viên Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của ĐBQH với trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ thành viên Hội đồng, các Ủy ban; (8) bổ sung quy định về hình thức hoạt động của ĐBQH hoạt động chuyên trách; (9) quy định kinh phí bảo đảm cho hoạt động của Đoàn ĐBQH do ngân sách trung ương bảo đảm. 

Ngoài các nội dung nêu trên, cũng có một số ý kiến đề xuất nhiều nội dung rất xác đáng, có lập luận cụ thể, rõ ràng nhưng do thuộc phạm vi điều chỉnh của các luật, văn bản khác hay đề án bầu cử ĐBQH nên xin phép được chuyển đến các cơ quan có trách nhiệm để tiếp tục nghiên cứu, đánh giá và đề xuất sửa đổi, bổ sung, thể hiện cụ thể trong các luật, văn bản có liên quan. 

Đề cập đến những vấn đề cụ thể về phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, nhiều ý kiến của ĐBQH tại kỳ họp thứ 8 cho rằng phạm vi sửa đổi, bổ sung như dự thảo Luật còn hẹp, chủ yếu tập trung vào cụ thể hóa các nội dung trong Nghị quyết số 18/NQ-TW mà chưa khắc phục được những hạn chế, vướng mắc trong việc tổ chức thực hiện Luật thời gian qua, đề nghị cần đổi mới một cách căn bản việc thực hiện cả 3 chức năng lập pháp, giám sát, quyết định vấn đề quan trọng của đất nước và cách thức tổ chức, hoạt động của Quốc hội, đổi mới việc tổ chức bầu cử và xác định nhiệm kỳ của Quốc hội,...

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Ban soạn thảo thấy rằng, đây đều là các ý kiến tâm huyết, có lập luận, cơ sở rõ ràng, tuy nhiên Quốc hội đã quyết định sẽ xem xét, thông qua dự án Luật này tại kỳ họp thứ 9 sắp tới, thời gian chuẩn bị không còn nhiều, nên nếu nghiên cứu để sửa đổi một cách căn bản Luật như các đề xuất nêu trên sẽ không bảo đảm tiến độ trình thông qua.

Do đó, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép chỉ nghiên cứu, đề xuất các nội dung sửa đổi, bổ sung trong Luật Tổ chức Quốc hội trong phạm vi khuôn khổ quy định của Hiến pháp, có tính khả thi cao, có thể thực hiện được ngay. Các nội dung khác xin được tiếp tục nghiên cứu để báo cáo vào thời điểm thích hợp hơn.

Về tỷ lệ ĐBQH hoạt động chuyên trách, bên cạnh nhiều ý kiến tán thành quy định tỷ lệ ít nhất là 35% tổng số ĐBQH như hiện nay thì cũng có không ít ý kiến đề nghị nâng tỷ lệ này lên mức 37%, 40% tổng số ĐBQH hoặc cao hơn nữa

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Ban soạn thảo xin thể hiện thành hai phương án để xin ý kiến như sau: Phương án 1: Giữ quy định về tỷ lệ ĐBQH hoạt động chuyên trách ít nhất là 35% tổng số ĐBQH (tương đương khoảng 175 đại biểu) như trong Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành. Phương án 2: quy định tỷ lệ ĐBQ H hoạt động chuyên trách ít nhất là 40% tổng số ĐBQH (tương đương khoảng 200 đại biểu).

Về tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội, một số ý kiến đề nghị cần quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn đối với ĐBQH. Cụ thể như cần có tiêu chuẩn đối với người ứng cử ĐBQH, người tái cử làm ĐBQH để xem xét khi giới thiệu ứng cử, bầu cử; tiêu chuẩn đối với ĐBQH, ĐBQH hoạt động chuyên trách để phục vụ công tác bố trí cán bộ và theo dõi, đánh giá trong quá trình làm nhiệm vụ đại biểu. 

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng báo cáo tại Phiên họp. Ảnh: VGP/Nguyễn  Hoàng

Về cơ cấu đại biểu Quốc hội, có ý kiến đề nghị cần có chính sách thu hút các đồng chí nguyên là cán bộ, công chức, viên chức có kinh nghiệm công tác lâu năm, có năng lực, trí tuệ, gần đến tuổi nghỉ hưu hoặc đã nghỉ hưu nhưng còn đủ điều kiện về sức khỏe tham gia làm ĐBQH hoạt động chuyên trách; không khống chế độ tuổi tối đa của ĐBQH hoặc kéo dài tuổi làm việc của ĐBQH hoạt động chuyên trách lên mức cao hơn (65-67 tuổi) so với quy định của Bộ luật Lao động để phát huy tối đa trí tuệ, kinh nghiệm của đại biểu.

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Ban soạn thảo nhận thấy đây là một đề xuất có tính tích cực cao, cần được xem xét. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành của pháp luật thì ĐBQH hoạt động chuyên trách là chức danh cán bộ, thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Cán bộ, công chức, nên nếu có quy định riêng về tuổi làm việc đối với ĐBQH thì cần được tính toán để thể hiện ngay trong Luật Tổ chức Quốc hội. Ủy ban đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến chỉ đạo để làm cơ sở tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu nội dung này.

Về Đoàn đại biểu Quốc hội, nhiều ý kiến ĐBQH đề nghị làm rõ địa vị pháp lý, vai trò của Đoàn ĐBQH trong hệ thống chính trị ở địa phương. Theo đó, đề nghị xác định Đoàn ĐBQH là cơ quan của Quốc hội, là cánh tay nối dài của Quốc hội nên Đoàn có tính độc lập tương đối với địa phương, nếu xác định Đoàn ĐBQH là của địa phương thì rất khó thực hiện chức năng giám sát, kiểm soát quyền lực tại địa phương. 

Về Ủy ban Thường vụ Quốc hội, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng về cơ bản, các vị ĐBQH đều tán thành với những nội dung sửa đổi, bổ sung liên quan đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong dự thảo Luật. Ngoài ra, có ý kiến đề nghị nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc đề nghị rà soát, phân quyền cho Chính phủ quyết định những vấn đề cụ thể như khoản vay cho vay lại, khoản dự trữ nhà nước,…

Chiều 11/2, Ủy Ban Thường vụ Quốc hội thảo luận về dự án Luật này./.

Nguyễn Hoàng