Ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất nông nghiệp - chìa khóa thành công của Đăk Hà, tỉnh Kon Tum

Đăk Hà là một huyện nông nghiệp miền núi Tây Nguyên có thế mạnh về điều kiện tự nhiên đất đai, khí hậu, hệ thống giao thông thuận lợi, nhân dân có truyền thống yêu nước, cần cù lao động, có tinh thần vươn lên trong cuộc sống. Tuy nhiên, đầu tư cơ sở hạ tầng ở địa phương còn nhiều hạn chế, trình độ sản xuất còn thấp, hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn còn chiếm tỷ lệ cao.

Từ thực tế đó, trong những năm qua, các thế hệ lãnh đạo của Huyện ủy và các cấp chính quyền địa phương đã rất quyết tâm xây dựng Đăk Hà tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của mình, nâng cao đời sống nhân dân. Huyện đặc biệt quan tâm đến công tác ứng dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ mới nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế nông nghiệp, xây dựng các vùng chuyên canh, hướng tới kinh tế nông nghiệp sản xuất hàng hóa, gắn sản xuất với thị trường tiêu thụ.

Thực hiện chỉ đạo của Huyện ủy, UBND huyện đã chủ động mời các nhà khoa học, các Viện nghiên cứu khoa học xây dựng đề án “Chuyển đổi cây trồng, vật nuôi bền vững”, xây dựng bản đồ hiện trạng và sử dụng đất đến năm 2010, sử dụng bản đồ vệ tinh để quy hoạch đất đai phục vụ việc xác định các cây trồng phù hợp ở từng địa bàn. Đây là một trong những cơ sở khoa học đánh giá thực trạng sử dụng đất và đề xuất các loại hình sản xuất nông, lâm nghiệp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế cao và bảo vệ môi trường.

Chính quyền địa phương đã đầu tư hàng tỷ đồng xây dựng các mô hình trình diễn, thực nghiệm với quy mô 36 ha tại vườn ươm của huyện và một số hộ dân; phối hợp chặt chẽ với các nhà khoa học tiến hành khảo nghiệm hơn 18 loại cây, con, xác định được bộ cây, con thích hợp là: cà phê, cao su, chăn nuôi đại gia súc và nuôi trồng thủy sản.

Trên cơ sở các luận cứ khoa học và thực nghiệm tại địa phương đã tạo bước đột phá, quyết định phát triển trồng cây cao su, cà phê không chỉ ở các doanh nghiệp nhà nước mà còn được trồng rộng rãi trong nhân dân, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đã đưa tổng diện tích trồng lên 4.528,8 ha cà phê và 1.349,2 ha cao su (năm 2007) và tương ứng tăng lên 6.958 ha, 5.319 ha (năm 2009).

Mạnh dạn ứng dụng khoa học - kỹ thuật xây dựng mô hình ghép các giống cà phê năng suất, chất lượng cao trên các vườn cà phê già cỗi kém hiệu quả, chú trọng đầu tư thâm canh. Triển khai ứng dụng tiến bộ khoa học- kỹ thuật, công nghệ mới vào chăm sóc, thu hoạch, bảo quản sau thu hoạch, chế biến cà phê, góp phần hạ giá thành sản phẩm, nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường. Tập trung đầu tư hỗ trợ máy xay xát cà phê cho các tổ chức đoàn thể cơ sở và nhân dân; quy hoạch sân phơi cà phê ở hầu hết các xã, thị trấn; thu hút tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư cơ sở chế biến để có được chất lượng cao nhất, kết quả là, từ việc thu hoạch, xuất bán cà phê chưa qua sơ chế đã chuyển sang xuất bán cà phê đã qua sơ chế , góp phần tăng thu nhập từ 10-15 triệu đồng/ha cho người lao động. Song song với các biện pháp phát triển cây cà phê, Huyện ủy còn có Chỉ thị thực hiện xây dựng thương hiệu "Cà phê Đăk Hà".

Đối với cây hàng năm, huyện đã chỉ đạo chú trọng đầu tư thâm canh, tăng cả về chất và lượng; hướng dẫn nhân dân áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật về giống và biện pháp thâm canh mới. Các mô hình thành công 2 lúa 1 màu, đã được nhân dân triển khai nhân rộng; ở khu vực thị trấn và các vùng thuận lợi tiêu thụ đã xuất hiện nhiều hộ gia đình có thu nhập cao, thu thêm vụ màu bình quân từ 10 đến 50 triệu đồng/ha. Sự chuyển đổi về các loại giống cây mới đạt hiệu quả cao, các loại lúa lai, ngô lai, sắn cao sản chiếm tỷ lệ trên 70%; cây tre chuyên măng, cây cam..., đã khẳng định được vị trí trên đồng đất Đăk Hà và đem lại thu nhập cao cho người dân. Cơ cấu cây trồng từng bước chuyển dịch theo hướng giảm diện tích lúa rẫy từ 880 ha xuống còn 375 ha.

Chính quyền địa phương đã tổ chức nhiều hội chợ giống cây trồng trên địa bàn huyện nhằm đưa giống cây trồng mới, đặc biệt là cây ăn quả, mục đích cải tạo vườn cây ăn quả trong nhân dân; xây dựng vườn ươm và vườn thực nghiệm; xây dựng bản đồ quy hoạch sử dụng đất trồng cây hàng năm, cây lâu năm và đưa vào sản xuất các loại cây trồng, vật nuôi mới có năng suất, chất lượng cao phù hợp với điều kiện tự nhiên của huyện; tổ chức có hiệu quả mối liên kết “Bốn nhà”. Thực hiện chủ trương chuyển đổi một số diện tích sắn bạc màu sang trồng cây cao su.

Đẩy mạnh chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản, hướng dẫn, hỗ trợ nhân dân chú trọng đầu tư con giống, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong chăn nuôi, đưa giống bò lai sind vào ''sind hóa'' đàn bò địa phương, xây dựng nhân rộng mô hình nuôi heo hướng nạc, đàn gia súc được cải tạo thành đàn bò lai, lợn hướng nạc. Mô hình chăn nuôi gà thả vườn, nuôi cá nước ngọt, nuôi ong lấy mật theo phương pháp cải tiến, phát triển đàn trâu, bò, heo sọc dưa trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Công tác khuyến nông, khuyến lâm, chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất đạt hiệu quả cao. Huyện đã bố trí phần lớn kinh phí sự nghiệp cho đầu tư, hỗ trợ công tác khuyến nông, khuyến lâm; tăng cường mở các lớp tập huấn khuyến nông, khuyến lâm, hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân.

Từ định hướng đúng, phương pháp thực hiện khoa học, những ứng dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ mới trong nông nghiệp ở Đăk Hà đã đem lại những kết quả thiết thực, đóng góp tích cực vào mức tăng trưởng, phát triển kinh tế chung của toàn huyện. Giai đoạn 2005 - 2010, kinh tế của huyện đạt mức tăng trưởng cao, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 15,07%/năm; năm 2010 thu nhập bình quân đạt 14,95 triệu đồng/người/năm tăng mạnh so với năm 2005 ( 2,02 triệu đồng/người/năm) và năm 2007 (8,02 triệu đồng/người/năm), tổng giá trị sản xuất trên địa bàn huyện đạt 964 tỷ đồng (tính theo giá cố định) trong đó giá trị nông - lâm - thủy sản là 434 tỷ đồng, chiếm 44,58%; hình thành các vùng chuyên canh cây cao su, cây cà phê; góp phần tích cực vào công tác giảm nghèo và thực hiện các chính sách xã hội ở địa phương. Trong nhiệm kỳ tới (2010 - 2015) huyện tiếp tục tập trung ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, tạo bước đột phá trong phát triển sản xuất nông nghiệp, nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp, xây dựng ĐăkHà thành vùng kinh tế nông nghiệp trọng điểm của tỉnh Kon Tum; phấn đấu thu nhập bình quân đạt 30 triệu đồng/người/năm (1570 USD) và 3 xã đạt tiêu chí nông thôn mới vào năm 2010. Đến năm 2020, huyện đạt tiêu chí huyện nông thôn mới.

Với những thành tích đạt được, Đăk Hà là đơn vị dẫn đầu của tỉnh Kon Tum trong việc ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất nông nghiệp. Năm 2008, huyện đã vinh dự được nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, được Bộ NN và PTNT, UBND tỉnh Kon Tum chọn làm điểm xây dựng mô hình chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp, nông thôn do Bộ NN và PTNT chỉ đạo; đây là tiền đề quan trọng để huyện tiếp tục triển khai thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo trong những năm tiếp theo./.