Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam dẫn đầu cả nước về số lượng bằng sáng chế

Phát biểu khai mạc Đại hội, GS.VS Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh, với phương châm "Đoàn kết - dân chủ - liêm chính - đột phá - phát triển", Đại hội đại biểu lần thứ IX của Đảng bộ Viện Hàn lâm có chủ đề "Xây dựng Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong sạch, vững mạnh toàn diện; nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ gắn với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Bên cạnh đó, đưa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phát triển ngang tầm các tổ chức khoa học công nghệ tiên tiến trong khu vực và trên thế giới, đóng góp tích cực vào sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc".

Dấu ấn nổi bật trong nhiệm kỳ 2020 - 2025

Theo báo cáo chính trị tại Đại hội, tính đến ngày 28/02/2025, Đảng bộ Viện Hàn lâm có 41 tổ chức đảng trực thuộc, bao gồm 14 đảng bộ cơ sở, 22 chi bộ cơ sở và 5 chi bộ trực thuộc với 1.300 đảng viên.

Sau khi sắp xếp tổ chức lại, Đảng bộ Viện Hàn lâm hiện có 27 tổ chức đảng trực thuộc, bao gồm 16 đảng bộ cơ sở, 6 chi bộ cơ sở và 05 chi bộ trực thuộc.

Trong nhiệm kỳ vừa qua, Đảng bộ Viện Hàn lâm đã tập trung xây dựng và ban hành 7 nghị quyết, chỉ thị quan trọng nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và đã tiến hành sơ kết, tổng kết 5 nghị quyết do Đảng ủy khóa trước ban hành. Đảng bộ đã có 12/13 chỉ tiêu đạt và vượt, hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm được đề ra tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ 2020 - 2025.

Trong đó, nghiên cứu cơ bản luôn là thế mạnh của Viện Hàn lâm, nhiều lĩnh vực đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và quốc tế. Hai trung tâm quốc tế về Vật lý và Toán học được UNESCO công nhận và bảo trợ (là hai trung tâm duy nhất tại Việt Nam) khẳng định trình độ hội nhập quốc tế của Viện Hàn lâm trong các lĩnh vực Vật lý và Toán học.

Trong 5 năm qua, Viện Hàn lâm đã công bố trên 12.000 công trình khoa học, trong đó số công trình công bố quốc tế là 8.400, tăng 73% so với nhiệm kỳ trước. 

Viện Hàn lâm tiếp tục khẳng định vị thế liên ngành và đa ngành trong điều tra cơ bản. Các sản phẩm điều tra cơ bản của Viện Hàn lâm như: Cơ sở dữ liệu về biển đảo, thềm lục địa, các bộ bản đồ Atlas quốc gia, bộ số liệu và các dữ liệu điều tra về địa chất, biển, môi trường, động đất, năng lượng, đa dạng sinh học, các hợp chất thiên nhiên có hoạt tính sinh học... đã tạo lập căn cứ khoa học để cung cấp cho các ban, bộ, ngành, địa phương xây dựng chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Công tác triển khai ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học vào thực tiễn có nhiều bước phát triển mới. Trong 5 năm qua, Viện Hàn lâm đã được cấp 292 bằng sở hữu trí tuệ (trong đó có 9 Bằng độc quyền sáng chế quốc tế), tăng 52% so với nhiệm kỳ trước, trung bình hằng năm tăng 9%, vượt so với nghị quyết đề ra (tăng 5%/năm).

Viện Hàn lâm không chỉ dẫn đầu mà còn chiếm thị phần lớn về Bằng sáng chế và giải pháp hữu ích của người Việt trong cả nước. Viện đã được tổ chức Clarivate (Vương Quốc Anh) trao tặng giải thưởng "Dẫn đầu đổi mới sáng tạo khu vực Nam Á và Đông Nam Á" năm 2021 và 2022.

Công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao có nhiều bước phát triển vượt bậc, gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo và nghiên cứu khoa học, chất lượng đào tạo nguồn nhân lực không ngừng được nâng cao. Năm 2023, Trường Đại học USTH đã nhận chứng nhận kiểm định cơ sở đào tạo của tổ chức kiểm định quốc tế HCERES.

Viện Hàn lâm luôn coi trọng thực hiện các nhiệm vụ tư vấn cho Đảng, Nhà nước. Các nhiệm vụ này được Viện Hàn lâm chủ động đề xuất hoặc thực hiện thông qua các nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao. 

Viện Hàn lâm đã tham gia, đóng góp tích cực hoàn thiện chính sách pháp luật về phát triển thị trường khoa học công nghệ góp phần triển khai hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, được ghi nhận và đánh giá cao.

Công tác xây dựng tiềm lực cơ sở vật chất tiếp tục được đẩy mạnh. Viện đã tập trung chỉ đạo, triển khai thực hiện các dự án trọng điểm, các chương trình, nhiệm vụ cấp quốc gia như dự án: Trung tâm vũ trụ Việt Nam, Bộ sưu tập mẫu vật quốc gia, ADN hài cốt liệt sĩ...

Bên cạnh những kết quả nổi bật, Đại hội cũng thẳng thắn nhìn nhận một số tồn tại, hạn chế: Một số lĩnh vực nghiên cứu chưa đồng đều, việc đưa kết quả nghiên cứu vào thực tiễn còn chậm. Nguồn lực xã hội huy động cho nghiên cứu phát triển còn hạn chế. Công tác phát triển công nghệ chưa được chú trọng đồng đều ở các đơn vị.

Việc thu hút cán bộ trình độ cao, đặc biệt trong các lĩnh vực mũi nhọn như AI, công nghệ vũ trụ, bán dẫn, đất hiếm... còn gặp nhiều khó khăn. Một số cán bộ trẻ có trình độ cao có xu hướng chuyển sang khu vực tư nhân do chênh lệch thu nhập.

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam xác định mục tiêu đến năm 2030, Viện có bước phát triển quan trọng, đột phá về chất trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, ứng dụng triển khai và chuyển giao công nghệ; một số lĩnh vực có thế mạnh như Toán học, Vật lý, Sinh học đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và quốc tế.

Xây dựng các tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, đoàn thể trong sạch, vững mạnh toàn diện; xây dựng được đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; đẩy mạnh công tác đào tạo lực lượng cán bộ khoa học trình độ cao cho đất nước; đưa Viện trở thành trung tâm khoa học và công nghệ thuộc nhóm dẫn đầu các nước trong khu vực, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước.

Thu Giang