Vốn đầu tư vào doanh nghiệp AI trong nước tăng 8 lần

Thông tin này được ra tại Diễn đàn Trí tuệ nhân tạo Việt Nam – AI360 2025 vừa khai mạc tại Hà Nội ngày 9/10. Sự kiện do Hiệp hội Phần mềm và dịch vụ CNTT Việt Nam (Vinisa) tổ chức, dưới sự bảo trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ, có chủ đề "Xây dựng doanh nghiệp và xã hội thông minh cùng AI".

Hệ sinh thái AI Việt Nam sẵn sàng "nhảy vọt"

Theo ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin, Bộ Khoa học Công nghệ những năm gần đây, Việt Nam đã và đang khẳng định vị thế ngày càng cao trên bản đồ AI thế giới. Theo báo cáo Chỉ số sẵn sàng AI toàn cầu 2024 của Oxford Insights, Việt Nam xếp thứ 59/193 quốc gia, thuộc Top 5 ASEAN và ba năm liên tiếp vượt ngưỡng trung bình toàn cầu – một thành quả đáng tự hào, phản ánh tầm nhìn chiến lược, nỗ lực kiên định của Chính phủ, doanh nghiệp và đội ngũ chuyên gia Việt Nam.

Đặc biệt, niềm tin số của xã hội Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ. Theo World AI Index 2025 (WIN), Việt Nam đứng thứ 6/40 quốc gia, thứ 3 toàn cầu về mức độ tin tưởng vào AI và thứ 5 về khả năng chấp nhận AI. Những con số này không chỉ nói về công nghệ, mà còn thể hiện tinh thần cởi mở, sẵn sàng và tự tin của người Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Dòng vốn đầu tư và ứng dụng AI cũng đang tăng tốc mạnh mẽ. Chỉ trong một năm, vốn đầu tư vào doanh nghiệp AI trong nước đã tăng từ 10 triệu USD (2023) lên 80 triệu USD (2024) – tăng gấp 8 lần. AI đang hiện diện trong mọi lĩnh vực: tài chính, y tế, thương mại điện tử, sản xuất, đô thị thông minh – góp phần giải quyết các bài toán thực tế của quốc gia.

Chính phủ Việt Nam xác định trí tuệ nhân tạo là một trong những trụ cột của công nghiệp công nghệ số quốc gia. Bộ Khoa học và Công nghệ đã và đang cập nhật Chiến lược quốc gia về AI đến năm 2030, đồng thời chuẩn bị trình dự thảo Luật về AI. Đây là một bước tiến quan trọng để hoàn thiện thể chế, đảm bảo AI được phát triển minh bạch, an toàn và có trách nhiệm.

"Với lợi thế dân số trẻ, nhân lực công nghệ giàu tiềm năng, cùng sự dẫn dắt chiến lược của nhà nước, hệ sinh thái AI Việt Nam đang sẵn sàng cho một bước nhảy vọt mới", ông Nguyễn Khắc Lịch nhấn mạnh.

Cũng từ góc độ của cơ quan quản lý, ông Nguyễn Khắc Lịch cho rằng, muốn phát triển AI, phải tạo ra thị trường cho AI. Do đó, Chính phủ sẽ tăng chi tiêu công cho AI, Quỹ Đổi mới công nghệ Quốc gia (NATIF) sẽ dành phần ngân sách không nhỏ cho hỗ trợ ứng dụng AI, đồng thời triển khai cơ chế mua sắm công ưu tiên giải pháp công nghệ số trong nước.

Tháo gỡ "điểm nghẽn"

Theo báo cáo thường niên Trí tuệ nhân tạo Việt Nam 2025 từ Viện Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội, dựa trên khảo sát gần 500 doanh nghiệp và tổ chức từ tháng 7/2025, thách thức lớn nhất hiện nay là thiếu nhân lực chất lượng cao (45% đơn vị cung cấp AI), 23% gặp khó khăn về cơ sở hạ tầng dữ liệu và tính toán. Trong dữ liệu AI, 50% đơn vị cung cấp cho biết, dữ liệu ít hoặc không tiếp cận được bộ chuẩn, trong khi 51% cơ sở đào tạo gặp trở ngại về dữ liệu huấn luyện không đủ chất lượng.

Báo cáo cũng chỉ ra một "điểm nghẽn cốt lõi" trong chuỗi giá trị AI, đó là sự chênh lệch lớn giữa đầu tư phát triển và đầu tư ứng dụng. Trong khi các doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ đang đẩy mạnh quy mô dự án, với phần lớn đầu tư từ 1 tỷ đến 3 tỷ đồng, thì chi phí dành cho AI của các đơn vị ứng dụng trong 5 lĩnh vực trọng yếu (giáo dục, y tế, tài chính, giao thông, công nghiệp) chưa được chú trọng.

Tại diễn đàn, Vinasa đã công bố dự thảo Khung Trưởng thành năng lực AI, một khung hướng dẫn toàn diện cho doanh nghiệp công nghệ, bao gồm các yếu tố then chốt như: đo lường giá trị & ROI, tính sẵn sàng dữ liệu; năng lực công nghệ lõi, tốc độ đổi mới, quản trị rủi ro…

Khung tham chiếu này giúp các doanh nghiệp đánh giá và phân bổ nguồn lực một cách hợp lý. Khảo sát ban đầu cho thấy, để thành công với các sản phẩm AI, 2 thành tố gồm: chiến lược, lãnh đạo và sẵn sàng của dữ liệu cần được ưu tiên trước khi đầu tư yếu tố kỹ thuật, tránh tình trạng năng lực đội ngũ AI yếu, các yếu tố không đồng bộ dẫn đến lãng phí.

Về phía Vinasa, ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch Vinasa chia sẻ, nếu năm 2023 là năm của các dự án thử nghiệm, thì năm 2025 đã là năm của giá trị kinh doanh thực tế.

Làn sóng Generative AI và đặc biệt là AI Agents – những hệ thống có khả năng tự chủ vận hành, đang thay đổi hoàn toàn cách thức kinh doanh và quản lý.

Theo đó, Vinasa xác định rõ một số nhiệm vụ cấp thiết hiện tại bao gồm: giải quyết bài toán ứng dụng và quản trị, trong đó tập trung việc chuyển đổi tư duy từ thử nghiệm sang tạo giá trị kinh doanh; chuẩn hóa năng lực thông qua khung trưởng thành năng lực AI; xây dựng hệ sinh thái kết nối, tức là đưa AI từ phòng thí nghiệm đến thực tiễn, từ tầm nhìn đến giá trị thật thông qua các hoạt động kết nối các thành phần trong hệ sinh thái giữa Chính phủ, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và tổ chức, doanh nghiệp ứng dụng.

Diễn đàn Diễn đàn Trí tuệ nhân tạo Việt Nam – AI360 được kỳ vọng là diễn đàn thường niên quốc gia về trí tuệ nhân tạo – nơi hội tụ các nhà quản lý, chuyên gia, viện nghiên cứu và doanh nghiệp cùng thảo luận, chia sẻ, hợp tác để đưa AI trở thành động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế số Việt Nam.

Hiền Minh