Xây dựng chuẩn mực đạo đức, bảo vệ cán bộ, đảng viên dám nghĩ dám làm

Ngày 19/5, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia về xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới.

Đây là hoạt động thiết thực nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói chung, xây dựng Đảng về đạo đức nói riêng. 

Hội thảo được tổ chức đúng dịp kỷ niệm 133 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh – Người là tấm gương đạo đức hết mực trong sáng, thống nhất giữa lý thuyết đạo đức và thực hành đạo đức, giữa đạo đức cách mạng và đạo đức đời thường để cán bộ, đảng viên và nhân dân học tập, noi theo.

Dự và chủ trì hội thảo có các đồng chí: Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa.

Đạo đức là ‘gốc’, là kết quả tu dưỡng và rèn luyện không ngừng

Phát biểu đề dẫn hội thảo, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng nêu rõ: Xây dựng Đảng về đạo đức và xây dựng đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên là vấn đề rất hệ trọng, một trong 10 nhiệm vụ của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và là một trong những nội dung căn cốt trong tư tưởng Hồ Chí Minh.

Ngay từ khi tuyên truyền, vận động thành lập Đảng, trong tác phẩm Đường kách mệnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định, đạo đức cách mạng là nội dung cốt lõi đầu tiên trong những vấn đề căn bản của cách mạng Việt Nam. Người nhiều lần nhấn mạnh, đạo đức là "gốc" của người cách mạng.

Đạo đức cách mạng trong tư tưởng Hồ Chí Minh không phải là đạo đức thủ cựu, mà là đạo đức mới. Đó là những phẩm chất quý báu của một người cộng sản, người đảng viên chân chính, như: Tận trung với Đảng, tận trung với nước, tận hiếu với dân; yêu thương con người; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; nhân, nghĩa, trí, tín, dũng; đoàn kết, thống nhất, thân ái, giúp đỡ đồng chí, đồng bào; trung thực, thẳng thắn, dũng cảm tự phê bình và phê bình, nói đi đôi với làm; và có tinh thần quốc tế trong sáng. Đạo đức cách mạng không phải tự nhiên có, mà là kết quả của quá trình phấn đấu học tập, tu dưỡng và rèn luyện không ngừng.

Theo ông Nguyễn Xuân Thắng, thấm nhuần sâu sắc những chỉ dẫn có giá trị to lớn và quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong hơn 93 năm lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn quan tâm, chú trọng xây dựng Đảng về đạo đức, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục; là yêu cầu quan trọng, cấp thiết trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, để Đảng ta thật trong sạch, vững mạnh, "là đạo đức, là văn minh", là tổ chức của những người ưu tú, có bản lĩnh chính trị vững vàng; đủ năng lực và uy tín để lãnh đạo nhân dân, xứng đáng với trọng trách được nhân dân giao phó.

"Xây dựng, giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là nội dung trọng tâm của xây dựng Đảng về đạo đức. Trải qua quá trình liên tục học tập, rèn luyện, tu dưỡng, đội ngũ cán bộ, đảng viên của chúng ta đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành về lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị. Đội ngũ ấy đã trở thành những người con ưu tú của dân tộc, là biểu tượng sinh động của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của lý tưởng và văn hóa cao đẹp của Đảng; mang lại hiệu ứng lan tỏa to lớn, động viên, thuyết phục, giáo dục, lôi cuốn quần chúng nhân dân tin tưởng, đi theo Đảng, thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc", GS.TS Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhìn thẳng vào sự thật rằng, vẫn còn có một bộ phận cán bộ, đảng viên, kể cả ở cấp cao, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", gây bất bình, lo lắng, suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Thực tiễn cho thấy, nhiều trường hợp cán bộ bị kỷ luật Đảng và xử lý trước pháp luật thời gian qua có nguyên nhân gốc rễ là không chú ý giữ gìn đạo đức cách mạng, đã vi phạm Điều lệ Đảng, Quy định về những điều đảng viên không được làm, vì danh lợi cá nhân mà bất chấp kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước.

Kết hợp nhuần nhuyễn ‘xây’ và ‘chống’ trong thực hành đạo đức cách mạng

Đề cập đến các giải pháp xây dựng chuẩn mực đạo đức, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chưa từng thấy, có nhiều bất định, bất ổn, đột biến và rủi ro khó lường; các thế lực xấu, thù địch, phản động lợi dụng việc một số cán bộ, đảng viên vi phạm, bị xử lý kỷ luật, xử lý hình sự để đẩy mạnh bôi xấu, xuyên tạc, tiếp tục chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ ta, chúng ta càng ý thức được tầm quan trọng của việc xây dựng Đảng về đạo đức, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có phẩm chất, đạo đức cách mạng, có năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới.

Trong 3 nhiệm kỳ liên tiếp gần đây, Đảng ta đã có những chủ trương, quyết sách rất quan trọng cùng với các biện pháp xử lý nghiêm khắc, "không có vùng cấm, không có ngoại lệ" để đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tình trạng tham nhũng, tiêu cực, các biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ.

Theo Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, cần kết hợp chặt chẽ, nhuần nhuyễn giữa "xây" và "chống" trong xây dựng và thực hành đạo đức cách mạng. Cùng với việc chỉ rõ những biểu hiện cụ thể của sự suy thoái về tư tưởng-chính trị, đạo đức-lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ, việc xây dựng những chuẩn mực đạo đức cách mạng nhằm nâng cao ý thức về bổn phận, đạo lý, phát huy trách nhiệm nêu gương, lan toả những giá trị tốt đẹp của người cán bộ, đảng viên.

Xây dựng đạo đức cách mạng với phương châm "lấy cái đẹp, dẹp cái xấu". Điều này có tác dụng răn đe, cảnh tỉnh rất lớn đối với những biểu hiện mới, ngày càng tinh vi, phức tạp của tình trạng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, "lợi ích nhóm", những biểu hiện đùn đẩy, né tránh trách nhiệm, thậm chí sợ trách nhiệm vẫn diễn ra rất đáng lo ngại. 

Bên cạnh đó, tạo ra hiệu ứng tích cực tăng cường sức đề kháng, miễn nhiễm của cán bộ, đảng viên với những luận điệu chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, xuyên tạc lịch sử, xuyên tạc sự nghiệp cách mạng và truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

"Đồng thời, tôi cho rằng, đây cũng cần được coi là cơ sở để chúng ta tìm hiểu rõ nguyên nhân, phân biệt rõ động cơ 'tốt-xấu' của những vi phạm, để bảo vệ cán bộ, đảng viên dám nghĩ, dám làm, dám đấu tranh, dám đổi mới sáng tạo vì lợi ích chung", GS.TS Nguyễn Xuân Thắng nhận định.

Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, những chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên cần vừa bảo đảm tính hệ thống, toàn diện, vừa đáp ứng yêu cầu bổ sung, cụ thể hoá phù hợp với thực tiễn cơ quan, đơn vị, địa phương.

Trong thời gian qua, quán triệt và thực hiện nghiêm túc các chủ trương của Đảng, nhiều cấp ủy, tổ chức đảng đã chủ động xây dựng những quy chế làm việc, những chuẩn mực, quy định cụ thể về đạo đức và văn hoá ứng xử của cán bộ, đảng viên sát với đặc điểm, nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị và nghề nghiệp, việc làm của cán bộ, đảng viên.

Thực tiễn đó cho thấy, những chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên cần được trình bày ngắn gọn, tường minh, dễ nhớ, dễ hiểu, dễ học tập, làm theo, dễ kiểm tra, giám sát. Đặc biệt, mỗi cán bộ, đảng viên từ sự tự giác, thống nhất cao về ý chí, cần chuyển từ nhận thức, thái độ đúng đắn thành những hành động thiết thực, cụ thể trong việc thực hành những chuẩn mực đạo đức cách mạng.

Trên cơ sở những nhận thức đúng đắn về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của việc xây dựng, rèn luyện, tu dưỡng, phẩm chất đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đề nghị các nhà quản lý, khoa học thảo luận, làm rõ hơn một số vấn đề:

Thứ nhất, tiếp tục làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, những yêu cầu cấp bách của việc xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên; tiếp tục làm rõ các nhân tố tác động mới, các yêu cầu mới tác động đến đạo đức của cán bộ, đảng viên.

Thứ hai, tập trung góp ý, đề xuất bổ sung, góp phần hoàn thiện những chuẩn mực đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên sao cho sát hợp với thực tiễn mới.

Thứ ba, đề xuất các giải pháp triển khai thực hành chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên hiệu quả, khả thi và có tác động lan toả tích cực rộng lớn trong toàn Đảng, toàn hệ thống chính trị và toàn xã hội.

Phát huy tinh thần nêu gương, cụ thể hóa chuẩn mực đạo đức

Tại hội thảo, các đại biểu đã tham luận về các vấn đề xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; xây dựng chuẩn mực đạo đức trung thành, kiên định, vì nước, vì dân cho cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới; xây dựng chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới - tiếp cận từ văn hóa Việt Nam…

Trao đổi về tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, TS. Nguyễn Minh Chung, Trưởng ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương cho rằng, các cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị cần tự giác, tiên phong đi đầu trong việc nêu gương về đạo đức, lối sống, nâng cao khả năng tự "đề kháng" trước sự tác động, xâm nhập của các nhân tố độc hại từ bên ngoài.

Đặc biệt, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, có hình thức khen thưởng và xử lý nghiêm các vi phạm trong vấn đề nêu gương. Theo ông Nguyễn Minh Chung, tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên không phải tự nhiên mà có mà phải thông qua giáo dục, rèn luyện. Vì vậy, công tác giáo dục, trách nhiệm nêu gương, rèn luyện đạo đức cách mạng là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự trong sạch, vững mạnh.

Phó Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Hồ Hải chia sẻ kinh nghiệm vận dụng, cụ thể hóa chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong xây dựng và thực hiện đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp tại TPHCM.

Theo đó, các cấp ủy yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên phải cam kết bằng văn bản với chi bộ, lãnh đạo địa phương, cơ quan, đơn vị mình về việc phấn đấu, rèn luyện, giữ gìn phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" gắn với việc xây dựng kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/05/2016 của Bộ Chính trị; định kỳ báo cáo với chi bộ về kết quả thực hiện, xác định đây là cơ sở kiểm điểm, đánh giá, phân loại đảng viên cuối năm.

Chi bộ, tổ chức Đảng quan tâm kiểm tra, giám sát việc thực hiện của đảng viên. Kịp thời phê bình, uốn nắn, xử lý nghiêm minh những trường hợp đảng viên có vi phạm. Kiên trì giáo dục, thuyết phục, đấu tranh phòng, chống những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ.

Ông Nguyễn Hồ Hải kiến nghị cần sớm xây dựng luật đạo đức công vụ, quy định các vấn đề về giá trị cốt lõi của nền công vụ, các chuẩn mực của cán bộ, đảng viên trên các phương diện. Đặc biệt là phải có quy định chế tài cụ thể và nghiêm khắc đối với người đứng đầu cơ quan, đơn vị có hành vi bao che hay để xảy ra tình trạng cán bộ, đảng viên vi phạm đạo đức công vụ.

"Trên cơ sở luật về đạo đức công vụ, từng đơn vị sẽ cụ thể hóa thành các quy định, quy tắc để quy định chi tiết và cụ thể về chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực hành vi ứng xử của cán bộ, đảng viên ở ngành, lĩnh vực, địa phương, cơ quan, đơn vị mình. Chú trọng mối quan hệ mật thiết giữa quy phạm pháp luật và quy phạm đạo đức, ở phạm vi cần thiết nên thể chế hóa những nguyên tắc đạo đức thành quy phạm pháp luật", ông Nguyễn Hồ Hải đề xuất.

Bổ sung hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, nhà báo Hà Đăng đồng tình với kiến nghị của Ban Tuyên giáo Trung ương về việc ban hành "Quy định về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới". 

Nhà báo Hà Đăng cho rằng, quy định này nếu được sớm ban hành sẽ là một luồng gió mới thổi mạnh vào phong trào Học tập và làm theo tư tưởng, phong cách, đạo đức Hồ Chí Minh đang phát triển và ngày càng có chiều hướng phát triển hơn nữa.

Phát biểu kết luận hội thảo, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định, tất cả các ý kiến và các báo cáo tham luận đều thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, trí tuệ và tâm huyết của các đồng chí đại biểu, các nhà khoa học; qua đó góp phần cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn tin cậy; tạo sự thống nhất và nâng cao nhận thức về xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng nhằm góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có tư tưởng chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức, lối sống trong sáng, gương mẫu, có tư duy, khát vọng đổi mới, có năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ.

Cũng theo ông Nguyễn Trọng Nghĩa, nội dung các tham luận đã bám sát, tập trung phân tích và làm nổi bật chủ đề hội thảo trên các vấn đề chủ yếu, như làm rõ ý nghĩa, sự cần thiết phải xây dựng chuẩn đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới; làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới; phân tích, luận giải, làm rõ từng chuẩn mực đạo đức cách mạng, đề xuất ý kiến xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới.

Thu Cúc