Xây dựng nông thôn mới: Giữ gìn làng nghề, phát huy giá trị văn hóa truyền thống

Ngày 1/7, xã Sơn Đồng chính thức được thành lập trên cơ sở sáp nhập các xã trước đây của huyện Hoài Đức, gồm: Lại Yên, Sơn Đồng, Tiền Yên cùng một phần diện tích của Vân Canh, Song Phương, An Khánh, An Thượng và Vân Côn. Đây là bước đi quan trọng trong lộ trình tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để địa phương phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Sơn Đồng xây dựng nông thôn mới có nhiều lợi thế khi thừa hưởng thành tựu xây dựng nông thôn mới của các xã Lại Yên, Sơn Đồng (cũ) đã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; Tiền Yên, Vân Canh, Song Phương (cũ) đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Trên nền tảng đó, xã đặt mục tiêu không chỉ phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân mà còn gìn giữ, lan tỏa giá trị văn hóa và làng nghề truyền thống.

Theo lãnh đạo xã, xây dựng nông thôn mới phải đi liền với giữ gìn bản sắc văn hóa. Sơn Đồng xác định việc bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống là nhiệm vụ trọng tâm, gắn với phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân.

Nổi bật nhất trong bức tranh văn hóa – kinh tế Sơn Đồng là làng nghề điêu khắc, tạc tượng, sơn son thếp vàng với lịch sử hơn 1.000 năm. Hiện có hàng nghìn lao động làm nghề, mang lại giá trị hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. Không chỉ tạo việc làm, làng nghề còn góp phần bảo tồn tinh hoa thủ công, quảng bá hình ảnh Hà Nội tới bạn bè quốc tế.

Theo các nghệ nhân, làng nghề Sơn Đồng nổi tiếng với nghề tạc tượng Phật, đồ thờ cúng, hay trạm khắc thủ công mỹ nghệ. Sản phẩm của làng nghề rất đa dạng, từ tượng Phật, tượng Thánh, hoành phi, câu đối, đến các loại bàn thờ, ngai, kiệu. Trong tiến trình hội nhập, các nghệ nhân của làng nghề đang nỗ lực cải tiến mẫu mã, tìm hiểu thị trường để mang tinh hoa làng nghề ra thế giới, mở ra hướng xuất khẩu sản phẩm làng nghề, nâng cao thu nhập cho người dân.

Năm 2007, Sơn Đồng được ghi danh "Làng nghề tạc tượng và đồ thờ phụng Phật giáo lớn nhất Việt Nam". Năm 2024, địa phương tiếp tục được công nhận là Trung tâm thiết kế, sáng tạo, quảng bá và bán sản phẩm OCOP. Đầu 2025, làng nghề đăng ký tham gia mạng lưới mỹ nghệ thủ công thế giới – cơ hội đưa sản phẩm truyền thống vươn xa, kết hợp phát triển du lịch làng nghề.

Sự phát triển mạnh mẽ của làng nghề thủ công mỹ nghệ Sơn Đồng đã minh chứng cho giá trị của việc gìn giữ, phát huy di sản truyền thống, đồng thời tạo công ăn việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Cùng với làng nghề Sơn Đồng, các làng Tiền Yên, Lại Yên, Vân Canh… vẫn giữ được nhiều nét đẹp văn hoá truyền thống với tinh thần hiếu học, tính cần cù, đoàn kết. Người dân không chỉ đồng thuận với các chủ trương phát triển kinh tế, mà còn tích cực hưởng ứng chương trình xây dựng nông thôn mới của chính quyền các cấp.

Tại làng Tiền Yên, trong những năm qua, đảng bộ và nhân dân luôn đồng tình ủng hộ, sẵn sàng đóng góp tiền của, ngày công để nâng cao chất lượng các tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao. Làng tiếp giáp với nội thành Thủ đô nên các loại hình dịch vụ và thương mại ngày càng phát triển, tạo được nhiều việc làm cho lao động địa phương, góp phần xóa đói giảm nghèo nâng cao thu nhập cho người dân. Địa phương cũng chú trọng phát triển vùng rau an toàn tại hợp tác xã nông nghiệp Tiền Lệ, đây là thế mạnh của địa phương, hàng năm cung cấp hàng trăm tấn rau cho thị trường, góp phần mang lại thu nhập cao cho nhân dân.

Tại làng Lại Yên, việc vận động người dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội đã tạo chuyển biến tích cực, trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", "Giữ gìn thôn, tổ dân phố sáng, xanh, sạch, đẹp và an toàn"…; hay các chính sách hỗ trợ xóa nhà tạm, nâng cấp hạ tầng nông thôn đều được nhân dân đồng lòng hưởng ứng, góp phần xây dựng nếp sống mới văn minh, hiện đại nhưng vẫn đậm bản sắc quê hương.

Trong xây dựng nông thôn mới, Sơn Đồng chú trọng phát triển chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP). Các sản phẩm tiêu biểu như: Tượng mỹ nghệ, bình hoa sen gỗ, đôi câu đối của làng nghề Sơn Đồng; rau sạch của hợp tác xã Tiền Lệ; cặp sách của Công ty TNHH vải giày Thanh Cường… không chỉ khẳng định thương hiệu địa phương mà còn mở rộng cơ hội giao thương, hội nhập. Đặc biệt, xã tập trung hoàn thiện các tiêu chí để đưa làng nghề Sơn Đồng trở thành "Làng nghề thủ công mỹ nghệ thế giới", khẳng định vị thế trên bản đồ làng nghề quốc tế.

Nhờ những nỗ lực, phấn đấu không ngừng, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị sản xuất toàn xã đạt trên 2.828 tỷ đồng, tăng 6,19% so với cùng kỳ. Trong đó, nông nghiệp duy trì ổn định với các vùng rau an toàn, chăn nuôi, thủy sản, vừa bảo đảm sinh kế vừa giữ gìn mô hình sản xuất gắn bó lâu đời của người dân.

Theo Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Sơn Đồng Nguyễn Trúc Anh, mục tiêu của Sơn Đồng là phát triển nhưng không đánh mất hồn quê. Vì vậy xã quyết tâm xây dựng nông thôn mới với nét đặc trưng của người Sơn Đồng thanh lịch, văn minh, đồng thời bảo tồn, tôn tạo di sản để thế hệ sau tiếp nối.

Với định hướng đó, Sơn Đồng phấn đấu đến năm 2025 có trên 92% thôn, tổ dân phố đạt danh hiệu văn hóa, 100% thôn có nhà văn hóa cộng đồng; tiếp tục duy trì, phát triển phong trào xây dựng nếp sống văn minh, tạo nền tảng cho phát triển bền vững.

Thiện Tâm