Xúc tiến tiêu thụ hành, hành tím

Nguồn cung hành rất lớn

Chiều ngày 17/3, Tổ điều hành Diễn đàn kết nối nông sản (Bộ NN&PTNT) phối hợp cùng UBND tỉnh Sóc Trăng tổ chức Diễn đàn "Kết nối giao thương, xúc tiến tiêu thụ hành, hành tím".

Theo thống kê của Cục Trồng trọt  (Bộ NN&PTNT), tổng diện tích sản xuất hành đạt khoảng 14 - 15 nghìn ha, tập trung tại các tỉnh (Sóc Trăng, Hải Dương, Ninh Thuận, Quảng Ngãi...); hành tím trồng chủ yếu tại Sóc Trăng, Ninh Thuận, Quảng Ngãi. Trong đó, diện tích trồng hành tím tại Hải Dương đạt 5.700 ha, sản lượng 110 nghìn tấn và tại Sóc Trăng là 6.500 ha với sản lượng khoảng 90 nghìn tấn.

Qua số liệu, có thể thấy tổng diện tích trồng hành tím ở phía Nam là khoảng 7.000 ha tập trung chủ yếu từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau, gây áp lực cho bảo quản sau thu hoạch.

Thứ trưởng  Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, hành là sản phẩm lợi thế của rất nhiều tỉnh thành như Hải Dương, Sóc Trăng, Ninh Thuận, Quảng Ngãi... với tổng sản lượng hàng năm trên 200 nghìn tấn. Thời điểm tháng 2-3 các vựa hành bước vào giai đoạn thu hoạch, do đó, nhu cầu tiêu thụ mặt hàng này tăng cao hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, theo thống kê, các tháng đầu năm 2023, sức mua của thị trường đang có xu hướng giảm, trong khi năng lực sản xuất của ngành nông nghiệp vẫn đủ phục nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Điều này dẫn tới công tác tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp nói chung, hành tím nói riêng dự báo sẽ gặp nhiều khó khăn.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh, theo thống kê, xuất khẩu củ hành 2 tháng đầu năm 2023 mới đạt 240 tấn, đây là một con số rất nhỏ so với sản lượng hành 200 nghìn tấn/năm.

Tại diễn đàn, ông Trần Trọng Khiêm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Sóc Trăng thông tin: Hành tím là một trong những cây trồng đặc sản của tỉnh Sóc Trăng, được trồng tại huyện Trần Đề và thị xã Vĩnh Châu. Tổng diện tích xuống giống hành tím hằng năm 6.500 ha, năng suất bình quân 18 tấn/ha, sản lượng trên 90 nghìn tấn.

Theo ông Khiêm, đây là thời điểm hành bước vào giai đoạn thu hoạch rộ, do đó, với sản lượng lớn, Sóc Trăng mong được phát triển liên kết tiêu thụ sản phẩm với tất cả các địa phương, doanh nghiệp, siêu thị... trên cả nước. 

Tỉnh Sóc Trăng sẵn sàng tạo mọi điều kiện để các doanh nghiệp thu mua, chế biến, tiêu thụ hành phát triển các chuỗi liên kết để khai thác hết tiềm năng của sản phẩm hành tím. Từ đó, nâng cao giá trị sản phẩm hành, gia tăng thu nhập cho người nông dân.

Ông Nguyễn Xuân Dinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An thông tin, hiện tỉnh có diện tích chuyên canh trồng hành khoảng 300 ha, tương đương diện tích canh tác hàng năm xấp xỉ 1.000 ha/năm, với sản lượng đạt khoảng 15-20 nghìn tấn/năm, và hành lá chiếm 90%. Hiện nay, huyện sản xuất hành quanh năm theo hình thức chuyên canh và luân canh với các loại rau khác, với vụ chính tập trung từ tháng 3 đến tháng 9 hằng năm chiếm 65-70% sản lượng.

Ông Nguyễn Xuân Dinh bày tỏ mong muốn các doanh nghiệp, các cấp có thể nắm bắt tình hình và quan tâm, hỗ trợ thúc đẩy phát triển sản xuất, kết nối tiêu thụ sản phẩm, đầu tư liên kết chế biến đối với hành nói chung và các đối tượng rau khác góp phần ổn định đầu ra sản phẩm, tăng thu nhập cho người dân của huyện.

Bà Phạm Thị Đào, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hải Dương cho biết, diện tích hành, tỏi của tỉnh Hải Dương hằng năm đạt trên 6.600 ha, trong đó, hành củ khoảng 5.800 ha, hành lá 350 ha, tỏi củ 470 ha.

Hiện nay sản xuất tiêu thụ hành của Hải Dương vẫn gặp nhiều khó khăn ở khâu chế biến và bảo quản. Hình thức bảo quản chủ yếu là thủ công, chưa có hệ thống kho bảo quản hiện đại nên tỷ lệ hao hụt cao. Việc xây dựng chuỗi vẫn còn hạn chế, chủ yếu tiêu thụ trong nước, thiếu tính ổn định…

Tại diễn đàn, bà Phạm Thị Đào đề nghị Bộ NN&PTNT và các cơ quan liên quan, quan tâm, hỗ trợ Hải Dương đầu tư xây dựng hệ thống sấy và bảo quản hành sau thu hoạch, giảm áp lực cho tiêu thụ tươi. Tăng cường kết nối với các doanh nghiệp, siêu thị để sản phẩm hành của Hải Dương thuận lợi đi vào thị trường nhiều hơn. Bên cạnh đó, hỗ trợ tỉnh tìm kiếm các thị trường xuất khẩu để mở rộng tiêu thụ.

Cần nâng cao chất lượng và mẫu mã để tạo thương hiệu

Đại diện Cục Trồng trọt chia sẻ một số khó khăn trong sản xuất hành hiện nay như manh mún, khó truy xuất nguồn gốc, thiếu tính liên kết; giá bán biến động, diện tích sản xuất có chứng nhận hạn chế, khó kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm; thiếu quy trình bảo quản, dẫn đến một số thời điểm thu hoạch rộ, bán hàng tươi số lượng lớn, dẫn đến giá xuống thấp; thiếu kênh liên kết tiêu thụ.

Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường  (Bộ NN&PTNT) cho biết, kim ngạch xuất khẩu hành, hẹ, tỏi của Việt Nam năm 2022 đạt khoảng 31,2 triệu USD, tăng gần 360% so với năm 2021. Trong đó đa phần là đi các thị trường châu Á, chiếm hơn 90%, sau đó là châu Mỹ, châu Âu và châu Úc.

Tính riêng các quốc gia, Trung Quốc vẫn là thị trường nhập khẩu hành, hẹ, tỏi lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch năm 2022 là hơn 17 triệu USD, chưa kể kim ngạch của Đài Loan thêm 6,6 triệu USD nữa. Các thị trường xếp sau đó là Ấn Độ, Hoa Kỳ, Lào, Nhật Bản, Myanmar…

Tại diễn đàn, đại diện đơn vị tiêu thụ, ông Paul Lê, Tập đoàn Central Group cho biết doanh nghiệp này đang có mong muốn tăng cường tiêu thụ hành tỏi trong hệ thống siêu thị của Central Group vì đây là một trong những sản phẩm chính được tiêu thụ trong hệ thống siêu thị của Central Group.

"Hành, tỏi là sản phẩm nằm trong mỗi bữa cơm của người Việt. Tuy nhiên, chúng tôi cần phân loại sản phẩm theo chất lượng để có thể đưa các sản phẩm chất lượng phù hợp với từng đối tượng. Ví dụ, khách mua trong siêu thị cần có mẫu mã đẹp và có thể là các thương hiệu uy tín". Vì vậy các địa phương cần có chiến lược nhấn mạnh thêm thương hiệu của nông sản này, nêu được nguồn gốc, chất lượng của sản phẩm.

Theo ông Paul Lê, "trong tương lai, các sản phẩm gia vị như hành, tỏi, ớt rất có tiềm năng để xuất khẩu đi các thị trường quốc tế. Vì vậy, bên cạnh việc tiêu thụ trong nước, chúng ta cần quan tâm đến mẫu mã, đóng gói, thương hiệu để có thể chiếm lĩnh được thị trường quốc tế".

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Thực phẩm (FFA) cho biết, hành tím và hành lá là mặt hàng mà các đơn vị chế biến lương thực thực phẩm sử dụng rất nhiều. Cụ thể, riêng mặt hàng mì ăn liền, tại TPHCM, mỗi năm các doanh nghiệp sản xuất ra trên 7 tỷ gói, nên cần rất nhiều mặt hàng hành, rau sấy khô để làm gói gia vị. Các diễn đàn kết nối tiêu thụ rất hữu ích, giúp gắn kết vùng nguyên liệu với đơn vị thu mua, liên kết nhà sản xuất, nông dân với doanh nghiệp tiêu thụ.

Chủ tịch FFA đề xuất: "Cần sớm xây dựng dữ liệu dùng chung trong sản xuất nông nghiệp theo từng nhóm hàng, để tạo điều kiện thuận lợi cho liên kết sản xuất, tiêu thụ".

Theo bà Chi, để giải quyết vấn đề dội hàng rớt giá, các thành viên FFA đang đầu tư kho lạnh tại vùng sản xuất để lưu trữ, bảo quản một số mặt hàng gia vị như hành tím, hành lá, ớt…

Đỗ Hương