An Giang chuẩn hóa quản lý nghề cá, đáp ứng yêu cầu chống IUU của EC

Chống IUU: nhiệm vụ trung tâm trong điều hành

Báo cáo của tỉnh An Giang cho biết: Thực hiện các chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU, tỉnh An Giang xác định đây không chỉ là yêu cầu chuyên ngành, mà là nhiệm vụ chính trị quan trọng, gắn trực tiếp với uy tín quốc gia, hội nhập quốc tế và sinh kế lâu dài của ngư dân.

Trong thời gian từ 13/12 đến 19/12/2025, UBND tỉnh An Giang đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp theo đúng tinh thần “không khoan nhượng với IUU”. Kết quả, tỉnh đã hoàn thành 19/19 nhiệm vụ, đạt 100%, theo phân công của Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Chính phủ – Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU.

Cùng với việc hoàn thành nhiệm vụ trước mắt, An Giang đang hoàn chỉnh Đề án chuyển đổi nghề cho ngư dân, hướng tới giải quyết căn cơ nguyên nhân tái vi phạm IUU, nhất là đối với nhóm tàu cá không đủ điều kiện hoạt động. Cách tiếp cận này cho thấy tỉnh không chỉ tập trung xử lý vi phạm, mà còn chú trọng đến tính bền vững và ổn định xã hội lâu dài.

Quản lý đội tàu từ 'điểm mù' sang kiểm soát toàn diện

Một trong những chuyển biến rõ nét nhất của An Giang trong năm 2025 là đưa toàn bộ đội tàu cá vào khuôn khổ quản lý chặt chẽ, xóa bỏ tình trạng “tàu ngoài luồng”, “tàu không hồ sơ”.

Tính đến ngày 18/12/2025, toàn tỉnh có 9.787 tàu cá, và 100% số tàu này đã được đăng ký, cập nhật đầy đủ trên hệ thống VNFishbase. Trong số đó, 9.149 tàu cá đủ điều kiện đã được cấp giấy phép khai thác thủy sản, đạt tỷ lệ 100% đối với nhóm tàu đủ điều kiện.

Đối với 788 tàu cá không đủ điều kiện đăng ký, tỉnh đã rà soát, phân loại kỹ lưỡng. Nhiều tàu đã được xác định rõ vị trí neo đậu, giao chính quyền địa phương quản lý; hàng trăm tàu khác đang thực hiện thủ tục xóa đăng ký theo quy định do đã bán, bị chìm, cháy, hoặc không còn khả năng hoạt động. Các trường hợp tàu cá mất tích, có dấu hiệu vi phạm vùng biển nước ngoài đều được công khai thông tin và phối hợp chặt chẽ với Công an, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển để theo dõi, xử lý.

Việc quản lý đội tàu không dừng ở hồ sơ, mà được gắn với trách nhiệm cụ thể của từng cấp, từng địa phương, qua đó không để tàu cá không đủ điều kiện ra khơi, hạn chế nguy cơ phát sinh vi phạm IUU ngay từ gốc.

Trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang Lê Hữu Toàn, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo về IUU tỉnh An Giang cho biết, ngoài việc triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp phòng, chống IUU, Sở tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh về việc đề nghị xây dựng Nghị quyết của HĐND tỉnh quy định chính sách hỗ trợ cho hộ gia đình và cá nhân có tàu cá không đủ điều kiện hoạt động khai thác thuỷ sản. 

Đồng thời, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang cũng sớm trình UBND tỉnh đề án chuyển đổi nghề cho ngư dân có tàu cá bị cắt giảm và ngư dân có tàu cá bị chuyển đổi nghề phù hợp với nghề mới trên địa bàn tỉnh.

Giám sát khai thác và truy xuất nguồn gốc: Không để 'đứt gãy' chuỗi quản lý

Song song với quản lý đội tàu, An Giang tăng cường kiểm soát hoạt động khai thác trên biển và ra, vào cảng cá. Trong kỳ báo cáo, toàn tỉnh ghi nhận 166 lượt tàu xuất, nhập cảng, tăng mạnh so với tuần trước; sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng đạt 1.207 tấn, tăng 789 tấn.

Việc thu 83 sổ nhật ký khai thác thủy sản trong kỳ cho thấy ý thức tuân thủ của ngư dân đã được cải thiện rõ rệt. Đây là cơ sở quan trọng để kiểm soát sản lượng, ngư trường khai thác và phục vụ truy xuất nguồn gốc.

Trong năm 2025, tỉnh đã cấp 32 giấy biên nhận cho 75.257 kg thủy sản khai thác, 04 giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác (SC) cho 44.717 kg, và 04 giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác (CC) với khối lượng 53,6 tấn. Lũy kế cả năm, An Giang đã cấp 283 giấy CC, tương ứng 2.508 tấn thủy sản.

Toàn bộ hồ sơ xác nhận, chứng nhận đều được thực hiện đúng quy trình, không phát sinh sai sót phải điều chỉnh hay giải trình. Điều này phản ánh sự minh bạch và nhất quán trong chuỗi quản lý thủy sản, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường EU.

Xử lý vi phạm nghiêm minh, tạo chuyển biến từ nhận thức đến hành vi

Nếu như trước đây, vi phạm IUU chủ yếu được nhìn nhận như vấn đề sinh kế, thì nay An Giang đã thể hiện rõ quan điểm xử lý nghiêm để răn đe, phòng ngừa tái phạm.

Từ năm 2024 đến nay, toàn tỉnh An Giang có 45 tàu cá bị lực lượng nước ngoài bắt giữ, trong đó 34 tàu năm 2024 và 11 tàu năm 2025. Các cơ quan chức năng đã xử phạt vi phạm hành chính 22 tàu cá, với tổng số tiền 19,85 tỷ đồng.

Đối với hành vi mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS), vượt ranh giới cho phép, từ 01/01/2024 đến 19/12/2025, An Giang phát hiện 1.452 tàu cá và đã xử lý 100% số trường hợp này. Trong đó, 457 tàu bị xử phạt, với tổng số tiền 25,82 tỷ đồng; các trường hợp còn lại được khép hồ sơ sau khi xác định nguyên nhân khách quan và khắc phục đầy đủ.

Đáng chú ý, Công an tỉnh An Giang đã khởi tố 51 vụ án hình sự liên quan đến vi phạm vùng biển nước ngoài, tháo gỡ hoặc vô hiệu hóa thiết bị VMS và các hành vi khai thác trái phép khác. Việc xử lý hình sự các hành vi nghiêm trọng đã tạo hiệu ứng răn đe rõ rệt, góp phần làm thay đổi hành vi khai thác của ngư dân theo hướng tuân thủ pháp luật.

Tạo đồng thuận xã hội, nền tảng bền vững cho gỡ 'thẻ vàng'

Bên cạnh các biện pháp quản lý và cưỡng chế, An Giang đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền, vận động, coi đây là giải pháp lâu dài để chống IUU hiệu quả.

Trong năm 2025, tỉnh An Giang đã thực hiện 9 phóng sự, đăng tải 22 tin, bài trên các phương tiện truyền thông; lực lượng Bộ đội Biên phòng tổ chức 62 lượt tuyên truyền trực tiếp, tiếp cận 521 ngư dân, phổ biến pháp luật cho 339 tàu cá. Đồng thời, 2.458 tin nhắn được gửi đến chủ tàu, thuyền trưởng nhằm nhắc nhở, cảnh báo kịp thời các quy định cần tuân thủ khi hoạt động trên biển.

Theo đánh giá của UBND tỉnh An Giang, công tác chống khai thác IUU đã có chuyển biến rõ nét, đi vào nền nếp. Việc quản lý đội tàu chặt chẽ, giám sát khai thác hiệu quả, truy xuất nguồn gốc minh bạch và xử lý nghiêm vi phạm đang tạo nền tảng quan trọng để An Giang cùng cả nước tiến gần hơn mục tiêu tháo gỡ “thẻ vàng” của EC, hướng tới nghề cá có trách nhiệm, hội nhập và phát triển bền vững.

Lê Sơn