Các ngân hàng giảm lãi suất nhưng tăng trưởng tín dụng không cao

Cầu tín dụng thấp, dư thừa thanh khoản

Tại họp báo thông tin kết quả hoạt động quý I/2023 của NHNN, tổ chức chiều 31/3 tại Hà Nội, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, NHNN bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 6/1/2023 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, dự toán ngân sách Nhà nước và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023, trong tháng 3 và quý I/2023, NHNN đã khẩn trương triển khai kịp thời các nhiệm vụ được giao.

NHNN tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế, thực hiện giảm lãi suất điều hành nhằm thực hiện chủ trương của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, giảm lãi suất cho vay đối với DN và người dân.

NHNN đã làm việc với các ngân hàng thương mại (NHTM), khuyến khích các NHTM tiết giảm chi phí, tiếp tục giảm lãi suất tiền gửi để có điều kiện giảm lãi suất cho vay. Các NHTM đã điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi từ 0,2-0,5%/năm đối với các kỳ hạn 6 đến 12 tháng kể từ ngày 6/3. 

Trên cơ sở đó, NHTM có điều kiện để điều chỉnh giảm lãi suất cho vay hỗ trợ khách hàng giảm chi phí tài chính. Căn cứ vào mục tiêu tăng trưởng, NHNN định hướng tăng trưởng tín dụng năm 2023 khoảng 14-15%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tháng 2/2023, NHNN đã phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các TCTD và tiếp tục chỉ đạo TCTD hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng nền kinh tế theo chủ trương của Chính phủ.

Đến ngày 28/3, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 2,06% so với cuối năm 2022, tăng 11,17% so với cùng kỳ năm 2022. Cơ cấu tín dụng tiếp tục tập trung vốn cho lĩnh vực sản xuất kinh doanh, nhất là các lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng theo chủ trương của Chính phủ.

Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) cho biết thêm, theo thống kê, có ít nhất 24 NHTM giảm lãi suất huy động và cho vay. Gần đây Tổng cục Thống kê báo cáo tăng trưởng kinh tế chậm, chỉ số lạm phát giảm theo xu hướng toàn cầu. Do đó, có thể phần nào "yên tâm" về mục tiêu kiểm soát lạm phát bình quân năm nay có thể đạt mục tiêu dưới 4,5%. Tuy nhiên, tình hình tăng trưởng kinh tế khó khăn, xuất khẩu giảm, cầu tín dụng của nền kinh tế suy giảm.

"Sau đại dịch, do tình hình kinh tế toàn cầu tác động, các DN còn khó khăn, trong khi đó thanh khoản hệ thống ngân hàng hiện đang dư thừa lớn, thể hiện qua 2 chỉ tiêu, đó là dự trữ số dư tiền gửi thừa lớn, liên tục vượt mức dự trữ bắt buộc, lãi suất liên ngân hàng giảm thấp. Không thể nói ngành ngân hàng không muốn tăng trưởng tín dụng, nhưng các NHTM đang gặp khó khăn đầu ra", ông Phạm Chí Quang nói.

Về triển vọng tiếp tục giảm lãi suất, ông Phạm Chí Quang phân tích: Trong bối cảnh các ngân hàng Trung ương lớn, như Fed giảm bớt thắt chặt tiền tệ, đây là một căn cứ để NHNN cân nhắc tiếp tục giảm tiếp các lãi suất điều hành, giảm trần lãi suất huy động, từ đó tạo điều kiện giảm lãi suất cho vay hỗ trợ nền kinh tế phục hồi tăng trưởng.

Khẩn trương triển khai các giải pháp hỗ trợ thực chất

Tại họp báo, lãnh đạo NHNN cũng cho biết, ngành ngân hàng đang triển khai các giải pháp đồng bộ, linh hoạt hỗ trợ các ngành nghề gặp khó khăn.

"NHNN sẽ triển khai hỗ trợ trực tiếp cho DN như giãn, hoãn nợ (như đợt hỗ trợ dịch COVID-19). Tuy nhiên, NHNN đặc biệt chú ý vấn đề cơ sở pháp lý, đánh giá ngành nghề đối tượng cần thiết, bảo đảm hỗ trợ DN vượt khó đi đôi với sự an toàn và bản chất nợ của nền kinh tế, không che dấu nợ xấu qua việc giãn, hoãn, bảo đảm an toàn tài chính các tổ chức tín dụng. Khó khăn DN lúc này không phải thiếu vốn mà là do dòng tiền, hàng hoá, tiêu thụ…nhưng để hỗ trợ DN cần sự đồng hành của các NHTM. Đây cũng là chỉ đạo nhất quán quyết liệt của Chính phủ thời gian qua", Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú nói.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho DN và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng, lãnh đạo NHNN cho hay đã chỉ đạo toàn ngành tiếp tục đẩy mạnh triển khai chương trình kết nối ngân hàng-DN tại các địa phương.

Trong đó, lãnh đạo NHNN yêu cầu các đơn vị phải nắm bắt các khó khăn vướng mắc liên quan đến việc tiếp cận vốn vay ngân hàng để kịp thời xử lý, tháo gỡ; làm rõ thông tin, nguyên nhân các trường hợp không tiếp cận được vốn vay…

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường BĐS phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững đã giao NHNN chủ trì triển khai Chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỷ đồng để chỉ đạo các NHTM, trong đó chủ lực là 4 NHTM nhà nước (Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank) và các NHTM ngoài nhà nước có đủ điều kiện với các gói tín dụng cụ thể trong từng thời kỳ cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ vay.

Lãi suất trong thời gian ưu đãi thấp hơn 1,5-2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn VND bình quân của 4 ngân hàng NHTM nhà nước trên thị trường. NHNN phối hợp với Bộ Xây dựng và các bộ, ngành, cơ quan có liên quan xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện, tiêu chí được thụ hưởng chương trình.

Phó Thống đốc Đào Minh Tú nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đồng thuận, thống nhất giữa các ngân hàng trong gói tín dụng này để có một cơ chế cho vay thống nhất, chứ không phải mỗi ngân hàng một cách cho vay: "Mỗi người chỉ vay một lần, cho một căn nhà ở xã hội để đảm bảo sự công bằng".

Về vấn đề này, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) Hà Thu Giang cho biết thêm: Khách hàng vay phải đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật và các điều kiện vay vốn theo quy định hiện hành của các NHTM. Khi doanh số đạt 120.000 tỷ đồng thì chương trình sẽ dừng, nhưng không quá thời hạn 31/12/2023. Lãi suất cho vay dự kiến từ 8,7% đối với DN, 8,2% đối với người mua nhà, thời gian áp dụng 3 năm cho chủ đầu tư và 5 năm cho người mua nhà.

"Chương trình 120.000 tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội, nhà dành cho người thu nhập thấp là nguồn huy động của các NHTM, thể hiện tinh thần chia sẻ khó khăn với DN của NHTM. Tính gộp ra phần giảm lãi suất cho cả DN xây dựng và người mua là là 3-3,5%, từ đây sẽ tăng khả năng tiếp cận nhà ở cho người dân", bà Hà Thu Giang nói.

Để hỗ trợ phát triển thị trường vốn, ông Phạm Chí Quang, cho biết: Gần đây Chính phủ đã thành lập Tổ công tác để xử lý các vấn đề liên quan đến TPDN, trong đó có đại diện NHNN. Về phía mình, NHNN đang rà soát các quy định như đang sửa đổi Thông tư 16 về việc TCTD mua bán TPDN (đang lấy ý kiến trên Cổng Thông tin NHNN và Cổng Thông tin điện tử Chính phủ).

Theo đó, các quy định mới phải bảo đảm thị trường phải đi vững bằng "hai chân". Nghĩa là sẽ có các quy định mở hơn tạo thanh khoản cho thị trường TPDN, nhưng có các quy định siết lại để bảo đảm thị trường TPDN lành mạnh bền vững, xử lý không để phát sinh rủi ro trọng yếu trên thị trường đúng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Huy Thắng