Chia sẻ thông tin thị trường để phát triển bền vững trái cây chủ lực

Ngày 8/6, Tổ Điều hành Diễn đàn thông tin kết nối sản xuất và tiêu thụ nông sản (Diễn đàn Kết nối nông sản 970 - Bộ NN&PTNT) tổ chức Diễn đàn trực tuyến với chủ đề "Tăng cường các giải pháp phát triển bền vững sản xuất, tiêu thụ sản phẩm trái cây chủ lực phía nam".

Theo thông tin từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam, trong 5 tháng đầu năm 2022, kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam đạt 1 tỷ 4 USD, giảm 17% so với 5 tháng đầu năm 2021 do thị phần tại Trung Quốc giảm sâu (xuất khẩu 4 tháng đầu năm sang thị trường Trung Quốc đạt 625 triệu USD, giảm 28% so với cùng kỳ).

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, chính sách "Zero COVID" của Trung Quốc vẫn là khó khăn lớn cho xuất khẩu rau quả của Việt Nam cũng như các nước trong khu vực ở thời điểm hiện tại.

Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam khẳng định, Trung Quốc là một thị trường quan trọng. Để gia tăng thị phần nhập khẩu của thị trường này, các mặt hàng Việt Nam cần cải thiện chất lượng. 

Về vấn đề này, bà Ngô Tường Vy, Phó Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Trái cây Chánh Thu chia sẻ, thị trường Trung Quốc đang biến đổi nhanh và không còn "dễ tính" như trước. Chính vì vậy nếu nông sản vẫn canh tác theo thói quen cũ thì khó có thể tiêu thụ được. "Do đó, tất cả các đơn vị tham gia chuỗi liên kết từ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, nông dân đều phải chủ động thay đổi, tích cực vào cuộc thì mới có thể thành công", bà Ngô Tường Vy nhấn mạnh.

Chú trọng giữ thương hiệu và sản xuất an toàn

Bà Ngô Tường Vy chia sẻ: Qua các hội chợ quốc tế, một điểm mà các doanh nghiệp Việt Nam nên học hỏi ở bạn bè quốc tế là tính tuân thủ, bảo vệ thương hiệu nông sản quốc gia. Khi các doanh nghiệp tham gia cùng một ngành nghề, lĩnh vực, cần thay đổi tư duy theo hướng bảo vệ cái chung, đặt cái chung lên trên, nhất là những sản phẩm chủ lực.

Bà Vy lấy ví dụ về quả sầu riêng: "Sầu riêng Việt Nam hoàn toàn có thể cạnh tranh tại các nước. Các doanh nghiệp nên học hỏi những cách làm hay ở những nước làm tốt như Thái Lan… trong việc từng bước nâng tầm thương hiệu sản phẩm này. Cụ thể: Xây dựng được những đội, nhóm đi đến từng vườn để kiểm tra chất lượng, tính toán được các chỉ số để cho ra sản phẩm có độ đồng đều, chất lượng cao nhất. Bên cạnh đó, hợp tác xã, người sản xuất phải thay đổi tư duy theo hướng chú trọng sản xuất an toàn, chất lượng".

Tại Diễn đàn, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao Vũ Kim Hạnh cũng chia sẻ về câu chuyện phát triển thương hiệu trái cây của Thái Lan từ Hội chợ Thaifex Anuga Asia 2022 vừa qua. Theo đó, giải pháp phát triển nông nghiệp của Thái Lan thay đổi tư duy của người nông dân. Chính họ phải là người tự quyết định sự thành công hay thất bại, họ cần tự trăn trở với chất lượng, tiêu chuẩn sản phẩm của mình. Bên cạnh đó, họ tổ chức một hệ sinh thái đồng hành xuyên suốt, hỗ trợ, giúp đỡ khó khăn với người dân.

Bà Hạnh cho rằng người nông dân Thái Lan đã có những bước phát triển hơn so với Việt Nam. Họ đã đi vào chế biến sâu với trình độ cao hơn: "Trong khi chúng ta còn đang bán sầu riêng tươi, sầu riêng sấy, sầu riêng đông lạnh thì Thái Lan đã tổ chức được những bữa tiệc buffet sầu riêng tại các nhà hàng".

Song song với đó, Thái Lan đã đầu tư mạnh tay cho công tác nghiên cứu và phát triển thị trường. Các trường đại học hay viện nghiên cứu của Thái Lan đều đặt ra những chiến lược trong tương lai xa. Khâu marketing cũng được đầu tư tài chính để trở nên chuyên nghiệp hơn và những chương trình marketing của Thái Lan đã mang lại hiệu quả cao.

Bàn thêm về giải pháp phát triển ngành hàng trái cây, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu Vina T&T Group chia sẻ: Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đi tìm vùng nguyên liệu được cấp mã số vùng trồng để thu mua gặp rất nhiều khó khăn, dễ trùng lặp, vướng mắc với các đơn vị, doanh nghiệp khác.

Bên cạnh đó, việc cấp chứng nhận mã số vùng trồng theo từng năm sẽ khó khăn cho doanh nghiệp khi phải liên tục xin cấp lại chứng nhận, điều này vô hình chung sẽ làm cho công tác xuất khẩu, bàn giao đơn hàng cho đối tác quốc tế bị chậm trễ.

Ngoài ra, một doanh nghiệp không thể tự mình đi tới tất cả các địa phương để làm mã số vùng trồng. Do đó, các địa phương nên chủ động xây dựng những vùng trồng được cấp mã số, khi những doanh nghiệp có nhu cầu, đăng ký, địa phương cung cấp, sẽ thuận lợi hơn rất nhiều.

Ông Lương Phước Vinh, Giám đốc khu vực Đông Nam Á, Tập đoàn Tentamus cho biết, hiện nay công tác sản xuất tại vùng nguyên liệu của Việt Nam đã được triển khai tốt. Thế nhưng nông sản của Việt Nam lại đang thiếu thông tin để định hướng thị trường và quá phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Đại diện Tập đoàn Tentamus gợi mở, thị trường ở châu Âu rất tiềm năng, không thua kém thị trường Trung Quốc nếu sản phẩm của Việt Nam có thể đáp ứng. "Tiêu chuẩn mà các thị trường này đưa ra cũng không quá gắt gao. Điều quan trọng là chúng ta cần hiểu được bản chất và yêu cầu của thị trường, các đối tác châu Âu sẽ sẵn sàng hỗ trợ chúng ta",  ông Vinh chia sẻ.

Nói về câu chuyện tăng cường chế biến sâu cho nông sản, bà Lê Hà, Phó Chủ tịch Công ty Cánh Đồng Vàng, cho biết, Cánh Đồng Vàng đã nghiên cứu và chế tạo thành công dây chuyền sấy và bảo quản độc quyền tích hợp nhiều tính năng (dải nhiệt độ sấy từ 0 - 85 độ, tách nước diệt khuẩn, tiết kiệm nhiên liệu), là giải pháp đột phá phù hợp với các thách thức trên.

Hiện nay, thông qua kết nối với Tổ Công tác 970, Cánh Đồng Vàng đã đưa dây chuyền sấy đến một số vùng nguyên liệu như Bình Thuận, Cao Bằng, Sơn La, Bắc Giang. Đặc biệt, dây chuyền đã gặt hái thành công tại Bắc Giang với khâu sấy vải U Hồng (vải chín sớm) vốn vô cùng khó tính trong chế biến.

Đỗ Hương