Chính phủ Mỹ đóng cửa: Sắp chạm ngưỡng lâu nhất trong lịch sử và các động thái mới

Với thời gian đóng cửa kéo dài gần một tháng, chính phủ Mỹ có nguy cơ lập kỷ lục thời gian đóng cửa dài nhất trong lịch sử nếu không đạt được thỏa thuận trước ngày 5/11.

Thượng viện đã tiến hành cuộc bỏ phiếu cuối cùng trong tuần vào đầu giờ chiều 30/10 và như thường lệ, các thượng nghị sĩ nhanh chóng rời khỏi Điện Capitol để kịp các chuyến bay về nhà vào cuối tuần. 

Tuy nhiên, một số nhà lập pháp đã bị hoãn chuyến bay do tình trạng chính phủ đóng cửa, vốn đang gây áp lực nghiêm trọng lên các kiểm soát viên không lưu trên khắp đất nước, bao gồm cả tại Sân bay Quốc gia Ronald Reagan ở thủ đô Washington.

Cuộc khảo sát do Washington Post, ABC News và Ipsos thực hiện cho thấy 45% người Mỹ trưởng thành cho rằng Tổng thống Donald Trump và các nghị sĩ đảng Cộng hòa chịu trách nhiệm chính cho cuộc khủng hoảng ngân sách đã khiến hàng trăm nghìn công chức phải nghỉ việc không lương và đe dọa ngắt nguồn trợ cấp thực phẩm cho hàng chục triệu người.

Tỷ lệ này vượt xa con số 33% đổ lỗi cho đảng Dân chủ, dù so với giai đoạn đầu đóng cửa, con số dành cho đảng Dân chủ có tăng nhẹ.

Trong khi đó, Thống đốc bang New York, Kathy Hochul, đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp nhằm huy động 65 triệu USD để hỗ trợ các ngân hàng thực phẩm, trong bối cảnh nguồn tài trợ liên bang cho Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP) dự kiến sẽ hết hạn vào 1/11 do chính phủ liên bang tiếp tục đóng cửa. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ, bang New York nhận được gần 650 triệu USD mỗi tháng từ nguồn tài trợ liên bang cho các phúc lợi SNAP.

Trong lần chính phủ liên bang đóng cửa trước đây — từ tháng 12/2018 đến tháng 1/2019 dưới thời chính quyền Trump đầu tiên — các quan chức liên bang đã cho phép các bang sử dụng quỹ dự phòng để chi trả các khoản trợ cấp SNAP.

Bang New York ban bố tình trạng khẩn cấp giữa khủng hoảng đóng cửa chính phủ

Cuộc khủng hoảng đóng cửa chính phủ Mỹ đã bước sang tuần thứ 5 và đang gây ra những hậu quả ngày càng nghiêm trọng, làm tê liệt nhiều lĩnh vực từ sản xuất, giao thông hàng không cho tới phúc lợi xã hội, đồng thời đe dọa tăng trưởng của nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Ngày 30/10, Thống đốc bang New York Kathy Hochul đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại bang này trước nguy cơ hàng triệu người dân mất trợ cấp thực phẩm liên bang theo Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP) do chính phủ bị đóng cửa. Tại buổi họp báo, Thống đốc Hochul thông báo đã trích 65 triệu USD trong ngân sách bang dành cho chương trình hỗ trợ thực phẩm khẩn cấp, đồng thời cam kết cung cấp 40 triệu suất ăn cho người dân. Bà chỉ trích chính quyền liên bang đã từ chối giải ngân hàng tỷ USD trong quỹ dự phòng được Quốc hội phê chuẩn để giải quyết cuộc khủng hoảng này tại các bang trên cả nước.

Không chỉ New York, nhiều bang khác như Louisiana, Vermont và New Mexico cũng triển khai các biện pháp nhằm đảm bảo không gián đoạn việc cung cấp thực phẩm cho người dân. Thống đốc bang Louisiana, Jeff Landry, tuần trước vừa ký sắc lệnh khẩn cấp nhằm duy trì trợ cấp SNAP cho người dân. Trong khi đó, cơ quan lập pháp bang Vermont hôm 29/10 phê duyệt kế hoạch cung cấp trợ cấp thực phẩm cho cư dân đến ngày 15/11. Tại New Mexico, Thống đốc Michelle Lujan Grisham tuyên bố sẽ trích 30 triệu USD từ ngân sách bang cho chương trình hỗ trợ lương thực khẩn cấp thông qua thẻ EBT, tạm thời bù đắp trong thời gian SNAP bị gián đoạn.

SNAP hiện đang hỗ trợ khoảng 42 triệu người có thu nhập thấp trên toàn bộ nước Mỹ. Trước đó, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đã yêu cầu các bang tạm ngừng chi trả trợ cấp tháng 11 "cho đến khi có thông báo mới" do nguồn ngân sách cạn kiệt.

Hơn 30 hiệp hội sản xuất kêu gọi chấm dứt bế tắc chính trị

Cũng trong ngày 30/10, hơn 30 hiệp hội sản xuất trên toàn nước Mỹ đồng loạt gửi thư tới các lãnh đạo Quốc hội, kêu gọi nhanh chóng chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa. Trong thư, các nhà sản xuất nhấn mạnh rằng "một chính phủ mở cửa và hoạt động đầy đủ là điều thiết yếu cho tăng trưởng của kinh tế Mỹ, thành công của các nhà sản xuất và phúc lợi của cộng đồng". Họ cảnh báo việc đóng cửa kéo dài đang làm trì hoãn các quy trình phê duyệt an toàn sản phẩm, đóng băng các khoản đầu tư tạo việc làm và làm gián đoạn chuỗi cung ứng, đồng thời làm suy giảm niềm tin của người dân vào thể chế.

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), đợt đóng cửa này có thể khiến nền kinh tế Mỹ thiệt hại 7 - 14 tỷ USD, tùy thuộc vào thời gian kéo dài, đồng thời làm chậm tiến trình chi tiêu công và đầu tư liên bang.

Hàng không Mỹ cũng là ngành gánh chịu nhiều hậu quả nhất khi chính phủ bị đóng cửa. Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) ngày 30/10 thông báo Sân bay quốc tế Orlando - một trong những sân bay bận rộn nhất Bắc Mỹ - dự kiến sẽ không có kiểm soát viên không lưu được cấp phép, do nhân viên nghỉ việc hàng loạt vì chính phủ đóng cửa một phần. FAA cho biết tình trạng thiếu nhân sự khiến hàng chục nghìn chuyến bay trên cả nước bị hoãn hoặc hủy. Chỉ riêng ngày 30/10, trang theo dõi chuyến bay FlightAware ghi nhận gần 5.800 chuyến bị hoãn và hơn 1.000 chuyến bị hủy.

Theo Bộ Giao thông Vận tải Mỹ, hơn 13.000 kiểm soát viên không lưu và 50.000 nhân viên an ninh sân bay (TSA) vẫn đang làm việc không lương, dẫn đến tỷ lệ vắng mặt tăng gấp nhiều lần so với trước khi khủng hoảng xảy ra. Bộ trưởng Sean Duffy cho biết 44% số chuyến bay bị trễ trong ngày 26/10 và 24% số chuyến bị trễ ngày 27/10 do thiếu nhân viên, tăng mạnh so với mức trung bình 5% trước đây.

Đợt đóng cửa chính phủ lần này hiện đã bước sang ngày thứ 30, trở thành một trong những đợt khủng hoảng ngân sách nghiêm trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ. Giới phân tích cảnh báo nếu tình trạng bế tắc chính trị giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa không sớm được giải quyết, niềm tin của thị trường tài chính và người dân Mỹ sẽ sụt giảm mạnh, kéo theo suy giảm tăng trưởng và nguy cơ đình trệ kinh tế trong những tháng cuối năm./.

Ước tính mới nhất về thiệt hại kinh tế khi chính phủ Mỹ tiếp tục đóng cửa

Ngày 29/10, Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) cho biết tình trạng chính phủ liên bang Mỹ đóng cửa có thể khiến nền kinh tế nước này thiệt hại từ 7 đến 14 tỷ USD, làm giảm tới 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong quý IV do việc chi tiêu của chính phủ bị gián đoạn.

CBO ước tính nền kinh tế Mỹ sẽ chịu ảnh hưởng do chi tiêu liên bang bị trì hoãn, bao gồm chi trả lương cho nhân viên, mua hàng hóa và dịch vụ, cũng như chi trả trợ cấp thực phẩm cho người có thu nhập thấp.

Trong thư gửi ngày 29/10 cho Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Hạ viện Jodey Arrington, Giám đốc CBO Phillip Swagel nói: "Mặc dù phần lớn mức giảm trong GDP thực sẽ được phục hồi dần dần, nhưng CBO ước tính vẫn sẽ có từ 7 đến 14 tỷ USD không thể phục hồi được".

Ông Swagel viết thêm: "Tác động của tình trạng chính phủ đóng cửa đối với nền kinh tế là không chắc chắn. Những tác động đó phụ thuộc vào các quyết định mà chính quyền đưa ra trong suốt thời gian đóng cửa".

Khoảng 750.000 nhân viên liên bang đã bị tạm nghỉ việc không lương kể từ khi nguồn ngân sách của chính phủ chấm dứt vào ngày 1/10, thời điểm bắt đầu năm tài khóa 2026.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã thực hiện một số biện pháp để trả lương cho binh sĩ, các nhân viên thực thi pháp luật liên bang và nhân viên nhập cư, trong khi các nhân viên liên bang khác vẫn phải làm việc không lương.

CBO cho biết nền kinh tế Mỹ sẽ chịu tổn thất vĩnh viễn 7 tỷ USD nếu tình trạng đóng cửa kết thúc trong tuần này. Nếu kéo dài sáu tuần, tức đến ngày 12/11, tổn thất sẽ là 11 tỷ USD; còn nếu kéo dài tám tuần, tức đến ngày 26/11, tổn thất sẽ tăng lên 14 tỷ USD.