Hà Nội: Ứng dụng khoa học kỹ thuật hướng đến phát triển nông nghiệp bền vững

Về vấn đề này, phóng viên đã có cuộc trao đổi ông Nguyễn Mạnh Phương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội để làm rõ những định hướng, giải pháp trọng tâm trong triển khai chương trình khuyến nông giai đoạn 2026- 2030, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và thu nhập cho bà con nông dân.

- Ông đánh giá thế nào về hiệu quả chương trình Khuyến nông giai đoạn 2020 -2025?

Ông Nguyễn Mạnh Phương: Giai đoạn 2020 – 2025, ngành Nông nghiệp và Môi trường của Thành phố thực hiện kế hoạch trong muôn vàn khó khăn, thử thách. Hai năm ứng phó với đại dịch COVID- 19, một năm phải đương đầu với sự tàn khốc của thiên tai (đặc biệt là bão YAGI năm 2024), cùng với đó là bối cảnh cạnh tranh quyết liệt giữa các nền kinh tế thế giới. Song với sự nỗ lực, cố gắng của toàn ngành, trong những năm qua, các nhóm lĩnh vực chính của ngành vẫn đảm bảo sự gia tăng về giá trị sản xuất. 

Tốc độ tăng trưởng bình quân 5 năm qua đạt 3,19%; xuất khẩu nông lâm sản vượt ngưỡng 2 tỷ đô, trong đó mặt hàng nông sản, thực phẩm đạt 1,463 tỷ USD (năm 2024),…Đóng góp chung cho kết quả ấy, tôi ghi nhận và đánh giá cao công tác khuyến nông trong giai đoạn vừa qua.

Công tác khuyến nông đã giúp cho các địa phương xây dựng và thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án, đề án phát triển sản xuất; đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng hiệu quả; tổ chức liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản hàng hóa…

Các hoạt động này đã giúp người dân nâng cao thu nhập, sản xuất và tiêu thụ nông sản mang tính ổn định, bền vững; góp phần quan trọng trong việc đẩy nhanh tiến trình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

Trong 5 năm qua, thông qua Chương trình Khuyến nông đã tổ chức thực hiện 76 dạng mô hình với hơn 13.300 hộ sản xuất, HTX tham gia. Tập trung vào các nhóm sản xuất theo hướng hữu cơ, VietGAP, công nghệ cao; liên kết chuỗi giá trị sản phẩm; cơ giới hóa, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường. 

Nhiều mô hình đã cho hiệu quả kinh tế vượt trội từ 10–35%, được người dân đồng thuận, địa phương đánh giá cao và có tính nhân rộng rõ rệt. Ngoài ra, công tác thông tin – tuyên truyền được đổi mới, qua nhiều kênh như website, Zalo OA, Youtube, bản tin chuyên đề, giúp người dân tiếp cận kịp thời kiến thức mới. Công tác tập huấn cũng đổi mới, lấy người học làm trung tâm, kết hợp lý thuyết và thực hành, giúp bà con chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất theo nhu cầu thị trường. Đây chính là nền tảng để Chương trình Khuyến nông bước vào giai đoạn mới.

- Vậy, Chương trình khuyến nông Hà Nội giai đoạn 2026–2030 sẽ tập trung vào những mục tiêu trọng tâm nào để hướng đến nông nghiệp sinh thái, bền vững, đa giá trị, thưa ông?

Ông Nguyễn Mạnh Phương: Mục tiêu trọng tâm của Chương trình Khuyến nông giai đoạn 2026 - 2030 là chuyển giao, truyền bá kiến thức, khuyến khích áp dụng các tiến bộ kỹ thuật, khoa học công nghệ nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả sản xuất, kinh doanh nông nghiệp, góp phần phát triển sản xuất nông nghiệp của Thành phố theo hướng sinh thái bền vững, đa giá trị, mang lại thu nhập cao và gắn với xây dựng nông thôn mới thông minh, hiện đại để từng bước cải thiện và nâng cao thu nhập, chất lượng sống của người dân.

Để thực hiện được mục tiêu trên, hoạt động Khuyến nông phải thay đổi tư duy sản xuất của người nông dân, chuyển từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế, từ thu nhập đơn giá trị sang đa tầng giá trị, hướng tới những giá trị xanh, an toàn và bền vững. 

Theo đó, cần phải đẩy mạnh triển khai các mô hình trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản theo hướng hữu cơ, VietGAP, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số. Trong đó, ngoài hỗ trợ thực hiện mô hình trình diễn, còn cần phải đẩy mạnh hướng dẫn, tuyên truyền, khuyến cáo nông dân sử dụng các chế phẩm sinh học, các loại thuốc có nguồn gốc sinh học, thảo mộc trong sản xuất nhằm quản lý tốt dịch bệnh, hạn chế tối đa việc sử dụng các loại thuốc hóa học.

Đồng thời, khuyến khích bà con ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ trong sản xuất nông nghiệp nhằm giảm chi phí vật tư đầu vào, chủ động tưới tiêu, nhiệt độ, ánh sáng… để cây trồng, vật nuôi có điều kiện sinh trưởng và phát triển tốt nhất, hướng tới nền nông nghiệp xanh, an toàn sức khỏe. 

Bên cạnh đó, cần xây dựng các mô hình thí điểm về du lịch nông nghiệp, nông thôn. Hà Nội có những lợi thế để phát triển du lịch nông thôn, du lịch sinh thái nông nghiệp. Việc sản xuất nông nghiệp gắn với phát triển du lịch sinh thái hiện nay không những góp phần tích cực chuyển đổi cơ cấu kinh tế, mở rộng đầu ra cho các sản phẩm mà còn giúp bảo tồn, phát huy được các giá trị văn hóa ở vùng nông thôn cũng như tăng giá trị về thương hiệu hàng hóa đặc sản vùng miền. Đây cũng là một trong những loại hình nông nghiệp đem lại nhiều giá trị. 

Công tác khuyến nông phải hướng đến đích cuối cùng là làm sao để một nông dân dám mạnh dạn thay đổi cách làm; một hợp tác xã hoạt động theo tư duy của một doanh nghiệp, đa dịch vụ, tạo giá trị gia tăng cao, chủ động tìm được thị trường bền vững.

- Ông kỳ vọng Chương trình Khuyến nông giai đoạn 2026-2030 sẽ mang lại những chuyển biến rõ nét gì cho nông nghiệp và nông thôn Thủ đô?

Ông Nguyễn Mạnh Phương: Nếu nhìn đến năm 2030, tôi kỳ vọng Chương trình Khuyến nông giai đoạn 2026 -2030 sẽ tạo ra những chuyển biến rõ nét, thể hiện trên ba phương diện lớn:

Thứ nhất, về sản xuất nông nghiệp. Năng suất, chất lượng và giá trị nông sản sẽ được nâng lên rõ rệt, với mức tăng tối thiểu từ 10–15% so với hiện nay. Hà Nội sẽ hình thành nhiều vùng sản xuất tập trung áp dụng công nghệ số, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn và sinh thái, đồng thời kiểm soát tốt an toàn thực phẩm và giảm phát thải khí nhà kính.

Thứ hai, về tổ chức sản xuất và thị trường. Các mô hình liên kết chuỗi giá trị sẽ ngày càng bền chặt. Hợp tác xã, tổ hợp tác sẽ trở thành "đầu tàu" kết nối nông dân với doanh nghiệp, siêu thị. Nông sản Hà Nội không chỉ đáp ứng nhu cầu của người dân Thủ đô mà còn được quảng bá, tiêu thụ ổn định tại các thị trường trọng điểm trong nước và quốc tế.

Thứ ba, về đời sống nông dân và diện mạo nông thôn. Người nông dân sẽ được tiếp cận thường xuyên với tiến bộ khoa học – kỹ thuật, công nghệ số, có tư duy sản xuất hiện đại hơn. Thu nhập và đời sống vật chất, tinh thần của bà con được nâng cao, góp phần xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Các vùng nông thôn mới của Hà Nội sẽ không chỉ là nơi có hạ tầng hiện đại, mà còn là không gian sống thông minh, văn minh, xanh – sạch – đẹp, gắn với bản sắc văn hóa Thủ đô.

Tôi tin rằng đến năm 2030, nông nghiệp Hà Nội sẽ phát triển toàn diện, văn minh, giàu bản sắc, trong đó Chương trình Khuyến nông là một "đòn bẩy" quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu này.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Thiện Tâm