Hệ thống AI hỗ trợ khai thuế cho hộ kinh doanh

Hỗ trợ khai thuế "rảnh tay" trên ứng dụng iHanoi

Nhằm triển khai chủ trương xóa bỏ thuế khoán từ năm 2026 và nâng cao chất lượng phục vụ người nộp thuế, Thuế TP Hà Nội đã chính thức ra mắt phiên bản trải nghiệm Hệ thống AI hỗ trợ khai thuế và hướng dẫn hộ, cá nhân kinh doanh.

Hệ thống được xây dựng trên nền tảng các công nghệ trí tuệ nhân tạo hiện đại, góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính, hỗ trợ người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ thuế một cách thuận lợi và hiệu quả hơn. Theo Thuế TP Hà Nội, việc ứng dụng AI cho thấy rõ định hướng lấy người nộp thuế làm trung tâm trong toàn bộ quá trình phục vụ.

Trên cơ sở nghiên cứu, xây dựng dữ liệu và ứng dụng công nghệ mới, Thuế TP Hà Nội đã tích hợp các mô hình trí tuệ nhân tạo tiên tiến, bao gồm Reasoning AI (AI suy luận) và Agentic AI (AI tác nhân), để phát triển hệ thống tự động hỗ trợ hộ, cá nhân kinh doanh. Hệ thống không chỉ dừng lại ở việc giải đáp thắc mắc liên quan đến chính sách, thủ tục thuế mà còn có khả năng thực hiện thay các thao tác kê khai, nộp thuế theo yêu cầu của người nộp thuế.

Việc ra mắt hệ thống AI được xem là bước đi quan trọng trong tiến trình chuyển đổi phương thức quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, phù hợp định hướng hiện đại hóa ngành thuế và chuẩn bị điều kiện kỹ thuật cho giai đoạn bỏ thuế khoán.

Sau thời gian nghiên cứu và phát triển, phiên bản trải nghiệm Hệ thống AI hỗ trợ khai thuế và hướng dẫn hộ, cá nhân kinh doanh được thiết kế theo hướng tối giản hóa tối đa các công việc liên quan đến nghĩa vụ thuế. Giao diện và cách thức sử dụng được xây dựng theo tiêu chí dễ tiếp cận, dễ sử dụng và dễ thực hiện đối với hộ kinh doanh.

Một trong những điểm nổi bật của hệ thống là tính năng kê khai "rảnh tay". Theo đó, người nộp thuế không cần thực hiện các thao tác phức tạp mà chỉ cần nói hoặc nhắn tin về tình hình kinh doanh. Trên cơ sở thông tin được cung cấp, hệ thống Agentic AI sẽ tự động lập và nộp tờ khai theo quy định.

Bên cạnh đó, các vướng mắc liên quan đến thủ tục, biểu mẫu và quy định thuế được tư vấn, giải đáp tức thì thông qua hình thức trò chuyện trực tiếp. Việc tương tác được thiết kế theo ngôn ngữ gần gũi, giúp hộ kinh doanh dễ hiểu và dễ thực hiện hơn.

Thuế TP Hà Nội thông báo và khuyến khích cộng đồng người nộp thuế tham gia trải nghiệm hệ thống thông qua ứng dụng iHanoi, tại mục "Dịch vụ công", lựa chọn "Hỗ trợ khai thuế hộ kinh doanh". Đồng thời, cơ quan thuế mong muốn tiếp nhận các ý kiến đóng góp từ người dân và doanh nghiệp để tiếp tục hoàn thiện, phát triển hệ thống ngày càng tối ưu.

Theo Thuế TP Hà Nội, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào hỗ trợ người nộp thuế được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Các giải pháp công nghệ đang triển khai không chỉ nhằm đồng hành, hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi đúng lộ trình, mà còn giúp người nộp thuế hiểu đúng, làm được và an tâm khi thực hiện phương thức quản lý thuế mới.

Bỏ thuế khoán: hóa đơn trở thành dữ liệu gốc

Khi thuế khoán được xóa bỏ, hóa đơn không còn chỉ là giấy tờ ghi nhận giao dịch, mà trở thành dữ liệu gốc để xác định nghĩa vụ thuế, công cụ quản lý doanh thu và là cơ sở đưa hộ kinh doanh từng bước gia nhập khu vực kinh tế chính thức.

Hiện nay, cả nước có hơn 110.000 hộ sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, trong đó trên 20.000 hộ khoán đã tự nguyện tham gia. Theo quy định của Luật Quản lý thuế (sửa đổi), hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế, hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Hộ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng không bắt buộc, nhưng được khuyến khích nếu đáp ứng điều kiện hạ tầng công nghệ và có nhu cầu.

Thực tế cho thấy, việc chuyển sang sử dụng hóa đơn điện tử đang dần thay đổi thói quen kinh doanh của nhiều hộ. Tại một cửa hàng tạp hóa ở TP.HCM, thay vì ghi chép thủ công, toàn bộ giao dịch được nhập vào máy tính tiền, xuất hóa đơn và lưu trữ dữ liệu.

Chủ cửa hàng cho biết, ban đầu còn bỡ ngỡ khi làm quen với máy móc, nhưng sau khi được cán bộ thuế hỗ trợ cài đặt, hướng dẫn thao tác, việc xuất hóa đơn chỉ mất vài giây. Doanh thu trong ngày, lượng hàng bán và tồn kho đều được theo dõi rõ ràng.

Theo các chuyên gia thuế, khi hóa đơn trở thành căn cứ cốt lõi trong phương pháp tính thuế, cơ quan thuế không còn phải ấn định hay ước lượng doanh thu như trước. Doanh thu thể hiện trên hóa đơn là dữ liệu thực tế phát sinh, giúp quá trình quản lý minh bạch, khách quan và thống nhất giữa người nộp thuế và cơ quan quản lý.

Việc sử dụng hóa đơn điện tử và thực hiện kê khai thuế được đánh giá mang lại nhiều tác động tích cực đối với hộ kinh doanh. Trước hết, hóa đơn giúp nâng cao tính chuyên nghiệp và uy tín, tạo điều kiện để hộ kinh doanh mở rộng giao dịch với doanh nghiệp, tham gia chuỗi cung ứng và tiếp cận tệp khách hàng lớn hơn.

Đồng thời, nghĩa vụ thuế được xác định dựa trên dữ liệu thực tế, giúp giảm rủi ro bị ấn định thuế và tạo sự an tâm trong hoạt động sản xuất – kinh doanh. Việc chuẩn hóa quy trình bán hàng, quản lý doanh thu, tồn kho và hóa đơn cũng giúp hạn chế sai sót so với phương thức ghi chép thủ công.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi không tránh khỏi khó khăn, đặc biệt với những hộ lớn tuổi hoặc ít tiếp cận công nghệ. Chi phí tuân thủ cũng là mối quan tâm của nhiều hộ. Theo các đại lý thuế, những vướng mắc này có thể được tháo gỡ thông qua hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn và các giải pháp phần mềm đơn giản, dễ sử dụng.

Tại TP.HCM, cơ quan thuế đã triển khai Cổng thông tin điện tử và Zalo mini app HCMTax nhằm giúp hộ và cá nhân kinh doanh tiếp cận dịch vụ thuế nhanh chóng, minh bạch và thuận tiện hơn.

Theo đại diện cơ quan thuế, phương pháp kê khai mang lại lợi ích quan trọng nhất là minh bạch, công bằng và chính xác. Khi có hóa đơn, sổ sách đầy đủ, hộ kinh doanh có điều kiện thuận lợi hơn trong việc tiếp cận vốn, ký kết hợp đồng, đăng ký thương hiệu và tham gia các chương trình hỗ trợ.

Các chuyên gia cũng cho rằng, nộp thuế theo phương pháp kê khai không chỉ là thay đổi phương thức quản lý, mà còn là động lực để hộ kinh doanh phát triển và từng bước chuyển đổi thành doanh nghiệp, đặc biệt với nhóm có doanh thu lớn.

Nhà nước đang triển khai nhiều chính sách theo hướng khuyến khích và nuôi dưỡng nguồn thu, trong đó có các ưu đãi về thuế và thủ tục khi hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp. Cùng với đó là sự hình thành hệ sinh thái hỗ trợ đồng hành giữa cơ quan thuế, ngân hàng, đơn vị cung cấp phần mềm và đại lý thuế.

Nhờ vậy, việc sử dụng hóa đơn và thực hiện nghĩa vụ thuế đang từng bước được nhìn nhận như một nền tảng cần thiết, giúp hộ kinh doanh chính thức hóa hoạt động, nâng cao năng lực quản trị và phát triển bền vững.

TT