‘Khởi sự kinh doanh’ tụt hạng mạnh: Giải trình từ Bộ KHĐT

Bà Trần Thị Hồng Minh cho rằng đánh giá của WB về chỉ số khởi sự kinh doanh có nhiều điểm không thỏa đáng.

Trong số 10 chỉ số mà WB dùng để đánh giá môi trường kinh doanh, Việt Nam có 5 chỉ số thăng hạng, 5 chỉ số tụt hạng, nhưng “khởi sự kinh doanh” là lĩnh vực tụt hạng mạnh nhất.

Trước tình hình này, mới đây, Chính phủ đã yêu cầu các bộ ngành phải rà soát cụ thể từng tiêu chí, chỉ số về môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh quốc gia do WB công bố; phân tích, giải trình về các chỉ số bị xuống hạng và các chỉ số còn ở mức thấp.

Từ đó, có kế hoạch, giải pháp cụ thể để cải thiện thứ hạng trong năm 2017, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, đồng gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 11/2016.

Về vấn đề này, bà Trần Thị Hồng Minh, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết WB mô tả quy trình khởi sự kinh doanh ở Việt Nam bao gồm 9 bước, trong đó có 4 bước thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Bốn bước này gồm: kiểm tra tên doanh nghiệp, thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp đồng thời là thủ tục đăng ký thuế tại phòng đăng ký kinh doanh địa phương; làm con dấu doanh nghiệp; đăng ký mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh; công bố thông tin đăng ký doanh nghiệp trên Cổng Thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. 5 bước còn lại thuộc phạm vi của Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam.

Nhưng bà Minh cho rằng “đánh giá của WB đối với 4 bước thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Kế hoạch và Đầu tư có nhiều điểm chưa thỏa đáng, thiếu chính xác so với khung pháp lý và thực tiễn”.

Trên báo Đầu tư, cơ quan ngôn luận của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, bà Minh đã phân tích kỹ lưỡng về từng điểm trong đánh giá của WB.

Cụ thể, trong bước 1, thông tin về thời gian thực hiện thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp tại Báo cáo Môi trường kinh doanh 2017 là 5 ngày, trong khi đó, Luật Doanh nghiệp 2014 và Nghị định số 78/NĐ-CP đã quy định thời hạn cấp đăng ký doanh nghiệp tối đa là 3 ngày.

Thực tế, số liệu từ Hệ thống Thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, thời gian trung bình thực hiện thành lập mới doanh nghiệp chỉ khoảng 2,9 ngày, thời gian trung bình đăng ký thay đổi thông tin đăng ký doanh nghiệp là 2,05 ngày.

Trong bước 2 (liên quan đến làm con dấu doanh nghiệp), WB mô tả thời gian thực hiện bước này là từ 2 - 4 ngày. Nhưng theo bà Minh, Luật Doanh nghiệp 2014 đã bãi bỏ việc doanh nghiệp phải đăng ký mẫu dấu với cơ quan công an, đồng thời, doanh nghiệp có quyền tự quyết định về hình thức, nội dung, số lượng con dấu.

“Bởi vậy, “làm con dấu” không còn là một thủ tục hành chính như trước, mà là một giao dịch dân sự giữa doanh nghiệp với cơ sở khắc dấu và có thể hoàn thành trong thời gian rất ngắn chỉ tính bằng giờ”, bà Minh phân tích.

Đối với bước đăng ký mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh, WB cho rằng, thực hiện bước này là 5 ngày và “doanh nghiệp có thể bắt đầu sử dụng con dấu sau khi nhận được Thông báo mẫu con dấu đã được công bố”.

Trong khi WB đánh giá quy định này khiến cho việc khởi sự kinh doanh trở nên khó khăn hơn, thì bà Minh cho rằng, theo Nghị định số  78/2013/NĐ-CP, doanh nghiệp chỉ cần gửi thông báo mẫu con dấu đến cơ quan đăng ký kinh doanh và đây không phải là thủ tục để xin chấp thuận mẫu con dấu. Cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ có trách nhiệm đăng tải mẫu dấu của doanh nghiệp lên Cổng Thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Cơ quan đăng ký kinh doanh không đưa ra bất cứ “chấp thuận” hay “Thông báo mẫu con dấu đã được công bố”.

Về thời gian, theo thiết kế của Hệ thống Thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, ngay sau khi cán bộ đăng ký kinh doanh tiếp nhận thông báo mẫu dấu của doanh nghiệp và ấn nút chấp thuận thì mẫu dấu sẽ được tự động đăng tải lên Cổng Thông tin, không mất thời gian 2 - 4 ngày như Báo cáo của WB đưa ra. Tính đến nay, hơn 130 nghìn mẫu đã công bố công khai trên Cổng Thông tin.

Cũng theo bà Minh, bước công bố thông tin đăng ký doanh nghiệp trên Cổng Thông tin quốc gia cũng không thể mất 5 ngày như Báo cáo của WB, vì Luật Doanh nghiệp 2014 và Nghị định số 78/NĐ-CP không có quy định này.

Trên thực tế, việc công bố thông tin đăng ký doanh nghiệp có thể được thực hiện bằng  2 cách, hoặc  trực tiếp đến Phòng Đăng ký kinh doanh  để yêu cầu đăng công bố thông tin sau khi được cấp Giấy Chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc đăng ký đồng thời tại thời điểm đăng ký doanh nghiệp. Trong cả 2 trường hợp, doanh nghiệp đều đã hoàn thành nghĩa vụ về đăng công bố thông tin đăng ký doanh nghiệp theo quy định của pháp luật mà không cần phải chờ đợi kết quả xử lý.

Cũng theo bà Minh, ở trong nước, cộng đồng doanh nghiệp luôn đánh giá cao chỉ số thành lập doanh nghiệp. Năm 2015, Báo cáo Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) tiếp tục ghi nhận đây là lĩnh vực có bước tiến cao nhất và đạt điểm số cao nhất trong 11 năm thực hiện điều tra của PCI.

Bà Minh cũng nhắc tới số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với số vốn đăng ký trong 10 tháng qua đạt kỷ lục so với cùng kỳ các năm từ trước đến nay.

Cụ thể, đã có 91.765 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, với số vốn là 710.618 tỷ đồng, tăng 18,3% về số doanh nghiệp và tăng 46,2% về số vốn so với cùng kỳ năm 2015.

Hà Chính