Không đồng nhất công nghiệp hoá với phát triển công nghiệp

Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh, Trưởng Ban Chỉ đạo và Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo chủ trì buổi làm việc.

Trong những năm qua, chủ trương, đường lối về đẩy mạnh công nghiệp hoá  (CNH), hiện đại hoá (HĐH) đất nước đã được Trung ương Đảng đặc biệt quan tâm xây dựng, hoàn thiện và chỉ đạo triển khai thực hiện xuyên suốt. Qua 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện và đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, Việt Nam đã có bước chuyển đổi sâu sắc. Cơ cấu kinh tế ngành và nội ngành chuyển biến tích cực theo hướng CNH, HĐH. Cơ cấu các ngành công nghiệp chuyển dịch theo hướng giảm dần tỉ trọng ngành khai khoáng, tăng nhanh tỷ trọng ngành chế biến, chế tạo…

Tuy nhiên, quá trình CNH, HĐH đất nước vẫn còn chậm. Năng lực tự chủ về công nghệ và sản xuất của nền kinh tế còn thấp. Việc tạo nền tảng để đến năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại chưa đạt mục tiêu đề ra, chưa thu hẹp được khoảng cách phát triển và bắt kịp các nước trong khu vực.

Bộ Chính trị đã giao Ban Kinh tế Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương xây dựng Đề án "Chủ trương, chính sách CNH, HĐH đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" trình Hội nghị Trung ương 6 (khóa XIII) vào tháng 10 tới.

Triển khai xây dựng đề án quan trọng này, Ban Chỉ đạo xây dựng đề án đề nghị các bộ, ngành và cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng trên 60 báo cáo và chuyên đề, 63/63 địa phương đã có báo cáo theo đề cương, 4 tổ chức quốc tế (WB, UNIDO, AFD, GIZ) cũng đã tham gia tích cực và có các nghiên cứu phục vụ xây dựng đề án.

Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, Bộ Công Thương là cơ quan đầu tiên Ban Chỉ đạo tới làm việc trực tiếp sau khi có dự thảo lần 1 của đề án. 

Đồng chí Trần Tuấn Anh đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, cho ý kiến một số vấn đề như: Đánh giá bối cảnh chung trong nước và quốc tế đang tác động đến Việt Nam nói chung và CNH, HĐH nói riêng; làm rõ mô hình CNH, HĐH của Việt Nam trong thời gian tới; các thành tố chính trong mục tiêu tổng quát của CNH, HĐH đất nước đến năm 2030 là gì, tầm nhìn đến năm 2045 ra sao; các mục tiêu/chỉ tiêu cụ thể cần nêu trong nghị quyết…

Tại buổi làm việc, đại diện lãnh đạo Bộ Công Thương, lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương đã trao đổi về giải pháp tạo ra sự phát triển đột phá của công nghiệp Việt Nam trong thời gian tới. Việc phân bố không gian phát triển các ngành công nghiệp, phát triển các khu, cụm công nghiệp, cụm liên kết ngành theo lợi thế vùng và các địa phương; 

Tư duy mới trong việc hình thành và phát triển các cụm, khu công nghiệp, cụm liên kết ngành công nghiệp; vai trò, vị trí của các chủ thể tham gia tiến trình CNH, HĐH đất nước và phát triển công nghiệp trong thời gian tới như thế nào; phân tích đa chiều về thu hút đầu tư nước ngoài ở Việt Nam; các nhiệm vụ, giải pháp lớn cần triển khai để khai thác tốt quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là các FTA cho CNH, HĐH; xây dựng Luật Phát triển công nghiệp...

Phát biểu kết luận, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ các nội dung thống nhất tại hội nghị.

Thứ nhất, quan điểm CNH, HĐH đất nước trong thời gian tới cần phải thay đổi để phù hợp với bối cảnh mới. Theo đó, chuyển dịch sang mô hình CNH, HĐH hóa dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với yêu cầu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững và bao trùm.

Nội dung cốt lõi của CNH, HĐH là tập trung phát triển công nghiệp nền tảng nội dung cốt lõi của mô hình CNH, HĐH. Cần thực hiện mô hình CNH, HĐH mới trên cơ sở xác lập lộ trình và bước đi cụ thể, có trọng tâm, trọng điểm để tạo ra các đột phá phát triển và các cực tăng trưởng kinh tế.

Thứ hai, không đồng nhất CNH với phát triển công nghiệp, nhưng phát triển công nghiệp trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn giữ vai trò là động lực, then chốt, nền tảng của quá trình CNH, HĐH.

Thứ ba, trong giai đoạn tới, để công nghiệp trở thành động lực phát triển kinh tế, tạo việc làm và góp phần hoàn thành các mục tiêu về CNH, HĐH đã đặt ra đến năm 2030 và 2045, cần phải có thể chế cho phát triển công nghiệp tốt hơn. Theo đó, Việt Nam cần có hệ thống giải pháp, chính sách đồng bộ, thống nhất từ lý luận đến thực tiễn để huy động nguồn lực và phát huy thế mạnh cho phát triển công nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh công nghiệp trên thị trường toàn cầu.

Trong đó có một số nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm như: Rà soát, thực hiện quy hoạch tổng thể công nghiệp và quy hoạch một số ngành, lĩnh vực công nghiệp quan trọng; nghiên cứu, xây dựng và ban hành luật về phát triển công nghiệp; xây dựng và thiết lập thể chế quản lý vùng để triển khai thực hiện có hiệu quả phân bố không gian phát triển công nghiệp; ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ và thúc đẩy tự động hóa, thông minh hóa và xanh hóa ngành công nghiệp…

Thứ tư, để lãnh đạo, chỉ đạo thành công quá trình CNH, HĐH, góp phần thực hiện thành công mục tiêu Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2021-2030 đã được Đại hội XIII thông qua, các ý kiến đều thống nhất đề nghị sớm ban hành một nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương về CNH, HĐH đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đồng chí Nguyễn Hồng Diên tin tưởng rằng, các nội dung được trao đổi tại buổi làm việc sẽ góp phần đề xuất những quan điểm mới, nhiệm vụ trọng tâm, giải pháp đột phá, kiến nghị phù hợp về chủ trương, chính sách CNH, HĐH đất nước giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045.

Anh Minh