Kiến tạo nông thôn mới: Bứt phá từ nông nghiệp công nghệ cao và chuyển đổi số

Những thay đổi diễn ra từ đồng ruộng, nhà kính, trang trại cho đến chuỗi phân phối, theo hướng hiện đại – an toàn – bền vững, đang góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện rõ rệt chất lượng sống của người dân ngoại thành.

Nền tảng vững chắc từ vùng sản xuất nông nghiệp rộng lớn

Với hơn 155.000ha đất trồng lúa, 33.000ha rau màu, 24.000ha cây lâu năm cùng quy mô chăn nuôi lớn—1,25 triệu con lợn và 36 triệu gia cầm—Hà Nội hiện là địa phương sở hữu vùng sản xuất nông nghiệp rộng lớn so với các tỉnh, thành phố khác trong cả nước. Trên nền tảng đó, thành phố đã hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa tập trung, gắn với quy trình canh tác hiện đại và tiêu chuẩn chất lượng quốc tế.

Hiện toàn thành phố có hơn 5.000ha chuyên canh rau an toàn, 52 mô hình PGS với khoảng 2.000ha, thêm 1.700ha được chứng nhận VietGAP. Hàng trăm mô hình ứng dụng công nghệ cao như tưới tự động, nhà màng – nhà lưới, hệ thống cảm biến môi trường được nhân rộng ở các huyện ngoại thành, tạo ra nguồn nông sản ổn định cho thị trường thủ đô

Các tiêu chuẩn HACCP, ISO 22000 cũng đang được áp dụng tại gần 100 cơ sở chế biến quy mô lớn. Hà Nội hiện có trên 11.000 cơ sở chế biến và kinh doanh thực phẩm nông lâm thủy sản, 250 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu và gần 3.400 sản phẩm OCOP. Việc rà soát, đánh giá hơn 27.000 cơ sở sản xuất và gần 187.000 cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ đã giúp siết chặt kiểm soát chất lượng, nâng cao trách nhiệm của người sản xuất, tăng niềm tin của người tiêu dùng.

Những con số này cho thấy bước tiến mạnh mẽ của ngành nông nghiệp Thủ đô, chuyển từ sản xuất truyền thống sang mô hình hiện đại, gắn tiêu chuẩn và công nghệ.

Trong nhóm các xã đang phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, xã Yên Lãng là một trong những địa phương có nhiều cách làm hiệu quả. Sở hữu gần 2.000ha đất bãi màu mỡ do phù sa sông Hồng bồi đắp, xã có lợi thế hiếm có để phát triển nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn.

Nổi bật nhất là vùng trồng chuối xuất khẩu tại các thôn Hoàng Kim, Thạch Đà… với diện tích từ 200 – 270ha. Các sản phẩm chuối ở đây không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu, trở thành điểm tham quan học tập của nhiều đoàn trong và ngoài thành phố.

Theo ông Lưu Văn Dương – Giám đốc hợp tác xã Dịch vụ chuối tổng hợp Hoàng Kim: Hiện các đoàn đến tham quan mô hình của hợp tác xã ngày càng nhiều. Điều này chứng tỏ hướng đi kết hợp nông nghiệp với du lịch trải nghiệm là hoàn toàn đúng đắn.

Ngoài chuối, Yên Lãng còn phát triển gần 150ha rau an toàn, hoa – cây cảnh và mô hình trồng ổi sạch 5ha theo hướng VietGAP, tiến tới canh tác hữu cơ. Các mô hình sản xuất đều được khuyến khích áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt, nhật ký điện tử và mã QR truy xuất nguồn gốc.

Phát triển nông nghiệp xanh gắn với du lịch sinh thái ven sông Hồng

Không chỉ mạnh về sản xuất hàng hóa, Yên Lãng còn sở hữu tiềm năng lớn để phát triển du lịch sinh thái và trải nghiệm nông nghiệp. Các di tích văn hóa như đền Nại Châu, đình – chùa Yên Mạc, Xa Mạc cùng không gian làng quê ven sông Hồng tạo nên lợi thế để phát triển sản phẩm du lịch nông nghiệp độc đáo.

Theo Bí thư Đảng ủy xã Yên Lãng, ông Phạm Văn Minh, địa phương đang định hướng xây dựng các vùng chuyên canh hữu cơ, phát triển trung tâm nghiên cứu giống, các khu chế biến – logistics nông sản và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số. Toàn bộ sản phẩm chủ lực của xã sẽ được gắn mã QR, bảo đảm minh bạch quy trình sản xuất. Xã đặt mục tiêu xây dựng thương hiệu 'Yên Lãng – Nông nghiệp xanh, du lịch trải nghiệm'. Muốn vậy, xã sẽ liên kết chặt chẽ với các địa phương trong hành lang du lịch hai bờ sông Hồng, tạo chuỗi giá trị liên hoàn từ sản xuất – chế biến – tiêu thụ đến phát triển du lịch.

Tính đến hiện tại, Hà Nội là địa phương duy nhất trong cả nước hoàn thành mục tiêu 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới. Trong đó, 229 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 109 xã đạt chuẩn kiểu mẫu – những con số thể hiện sự nỗ lực lớn trong suốt hơn một thập kỷ triển khai chương trình.

Điểm nổi bật của các xã nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu là việc áp dụng rộng rãi các mô hình nông nghiệp công nghệ cao và chuyển đổi số. Từ nhà lưới, nhà màng, hệ thống tưới thông minh đến phần mềm quản lý sản xuất, nhật ký điện tử, truy xuất nguồn gốc và tiêu thụ nông sản qua các sàn thương mại điện tử đều được triển khai đồng bộ.

Thành phố thường xuyên hỗ trợ các địa phương về vốn đầu tư, kỹ thuật canh tác, chứng nhận chất lượng, xúc tiến thương mại và tìm kiếm đầu ra. Nhờ đó, nhiều mô hình không chỉ thành công tại chỗ mà còn lan tỏa sang các xã khác, giúp kinh tế nông thôn phát triển theo hướng đa giá trị: kết hợp nông nghiệp – dịch vụ – du lịch – kinh tế số.

Từ những vùng bãi bồi ven sông Hồng đến các trang trại ứng dụng thiết bị hiện đại, nông thôn Hà Nội đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng xanh – sạch – thông minh. Chương trình xây dựng nông thôn mới không chỉ là câu chuyện về hạ tầng hay tiêu chí, mà đã trở thành chiến lược phát triển bền vững, bắt nhịp với xu thế toàn cầu và tạo nền tảng vững chắc cho kinh tế nông thôn trong thời kỳ mới.

Thiện Tâm