Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng: Quy định chặt chẽ ‘bán hàng trực tuyến’

Cần quy định rõ về ‘bán hàng trực tuyến’

Báo cáo giải trình, tiếp thu của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội do Chủ nhiệm Lê Quang Huy trình bày cho biết: Qua ý kiến của đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 4 của Quốc hội khóa XV đã có 171 ý kiến phát biểu, trên cơ sở đó Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu đưa vào dự thảo một số vấn đề xác đáng.

Một trong những vấn đề được dư luận và người tiêu dùng quan tâm là bảo vệ người tiêu dùng trong các giao dịch đặc thù với tổ chức, cá nhân kinh doanh.

Theo đó, dự thảo luật này đã có nhiều quy định cụ thể về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đối với các giao dịch giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng.

Cụ thể, dự thảo Luật đã quy định về giao dịch trên không gian mạng, giao dịch trên nền tảng số… đã được bổ sung, hoàn thiện nhiều cơ chế để bảo vệ tốt hơn quyền lợi người tiêu dùng như quy định chung về trách nhiệm chung của tổ chức, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng; trách nhiệm cụ thể của tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số trung gian; xác thực danh tính tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trên nền tảng số...

Ngoài ra, dự thảo Luật còn có các quy định về trách nhiệm bảo vệ thông tin của người tiêu dùng, giao kết, chấm dứt hợp đồng, tiếp nhận và xử lý khiếu nại, trách nhiệm đối với sản phẩm, hoàng hóa khuyết tật, dịch vụ không bảo đảm chất lượng, không đúng như công bố.

Bên cạnh đó, nội dung này cũng được điều chỉnh theo pháp luật về thương mại điện tử cũng như pháp luật có liên quan.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng đề nghị quy định rõ trách nhiệm bồi thường của tổ chức, cá nhân kinh doanh trong trường hợp cung cấp dịch vụ không bảo đảm chất lượng, gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người tiêu dùng, Chủ nhiệm Lê Quang Huy cho biết, dự thảo luật lần này đã tiếp thu và bổ sung quy định về "trách nhiệm đối với việc cung cấp dịch vụ không đúng nội dung đăng ký, thông báo, công bố, giao kết; trong đó, đã quy định về yêu cầu bồi thường thực hiện theo quy định của pháp luật dân sự".

Góp ý trực tiếp vào các quy định cụ thể của dự thảo luật, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, nên đưa dự thảo luật này ra thảo luận tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách tới đây để có nhiều ý kiến bổ ích.

Đối với việc thu thập thông tin người tiêu dùng, sử dụng thông tin của người tiêu dùng, ông Cường cho rằng, cần cân nhắc để phù hợp với các giao dịch trực tuyến bởi thông tin cá nhân về địa chỉ, điện thoại phải được điền vào để thực hiện giao dịch, đo đó cần quy định phù hợp với thực tiễn cuộc sống.

Trường hợp thông tin của người tiêu dụng bị tấn công thì phải thông báo ngay cho cơ quan chức năng chứ không nên quy định "thông báo trong vòng 24h" thì quá muộn.

Về quy định tập trung vào việc bảo vệ người tiêu dùng là cá nhân, Tổng Thư ký Quốc hội băn khoăn, vậy các cơ quan tổ chức mua sắm tập trung để cho cá nhân tiêu dùng thì sao? Quy định chỉ tập trung bảo vệ quyền lợi cá nhân đã bao phủ hết thực tiễn cuộc sống hay chưa?

Đề cập đến quy định này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, cần đánh giá kỹ hơn quá trình thực thi và áp dụng trong dự thảo là tổ chức/ đơn vị mà chỉ tập trung bảo vệ quyền lợi cho cá nhân là bất cập bởi trong khi chúng ta đã tổ chức mua sắm, đấu thầu tập trung đang diễn ra hằng ngày. Dù tổ chức/ đơn vị có mua thì cũng cho cá nhân sử dụng như văn phòng phẩm, đồ dùng cá nhân. Do đó, cần đánh giá kỹ hơn quy định này.

Nên quy định thủ tục rút gọn trong vụ án dân sự để bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng

Đề cập đến quy định này tại dự thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, cần thiết có quy định về thủ tục rút gọn để xử lý các vụ án tranh chấp nhỏ, giá trị không cao sẽ gây lãng phí thời gian, công sức và cá nhân, tổ chức liên quan.

Tuy nhiên, ông Hoàng Thanh Tùng đề nghị cần làm rõ tại sao trong thực tế lâu nay lại không áp dụng thủ tục rút gọn trong xét xử các vụ án bảo vệ người tiêu dùng? Nguyên nhân từ đâu, do người tiêu dùng hay cơ quan tòa án, hoặc các quy định của pháp luật?

"Chúng ta cũng rất cần biết quan điểm của Tòa án nhân dân tối cao về việc không ủng hộ thủ tục rút gọn trong dự thảo luật này mà lại theo quy định chung của Bộ luật Tố tụng dân sự về thủ tục rút gọn? Tuy nhiên, tại Phiên họp về dự thảo này, không có mặt của đại diện Tòa án nhân dân tối cao để biết rõ ý kiến của cơ quan này", ông Tùng nói.

Bày tỏ quan điểm về nội dung này, ông Tùng nhất trí việc áp dụng thủ tục rút gọn khi xét xử các vụ việc đơn giản, rõ ràng, có giá trị thấp… nên được quy định trong luật này.

Phân tích thêm về quy định này, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng tán thành nên đưa thủ tục rút gọn trong xét xử các vụ án bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng vào dự thảo luật này, bởi việc áp dụng thủ tục này thường là vụ việc nhỏ, giá trị thấp, chứng cứ rõ ràng, địa chỉ cụ thể…

Tuy nhiên, bà Nga đề nghị Ban soạn thảo cần làm việc thêm với Tòa án nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao về vấn đề này.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đồng tình việc quy định áp dụng thủ tục rút gọn cho phù hợp với thực tiễn, nhưng rà soát lại quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự về quy định này và Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường cũng bày tỏ rõ quan điểm về vấn đề này.

Bên cạnh đó, cần rà soát thêm các quy định để không tạo thêm gánh nặng chi phí đối với người cung cấp sản phẩm, dịch vụ, hàng hóa và cũng như chi phí người tiêu dùng phải trả thêm.

Lê Sơn