Nam Phi kết luận sơ bộ điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá lốp xe nhập từ Việt Nam

Thông tin chung về vụ việc, Cục Phòng vệ thương mại cho biết ngày 20/9/2024, ITAC đã khởi xướng điều tra vụ việc theo đề nghị của nguyên đơn - Hiệp hội Các nhà sản xuất lốp xe Nam Phi.

Hàng hóa bị điều tra là lốp xe ôtô, xe buýt và xe tải thuộc mã HS 4011.10.01, 4011.10.03, 4011.10.05, 4011.10.07, 4011.10.09, 4011.20.16, 4011.20.18 và 4011.20.26. Thời kỳ điều tra CBPG là từ 01/11/2022 - 31/5/2024; thời kỳ điều tra lẩn tránh thuế CBPG là từ 01/08/2022 - 31/7/2024.

ITAC đã xác định, có 6 doanh nghiệp Việt Nam trả lời Bản câu hỏi điều tra ban đầu. Tuy nhiên, sau đó ITAC đã gửi yêu cầu cung cấp thông tin bổ sung đến 6 công ty trên và chỉ có 3 doanh nghiệp Việt Nam nộp thông tin trả lời. 2/3 công ty hợp tác đầy đủ đã được ITAC tiến hành thẩm tra tại chỗ vào tháng 2 năm 2025.

Ngành công nghiệp nội địa bị ảnh hưởng là ngành sản xuất lốp xe của khối SACU (Southern African Customs Union - Liên minh Thuế quan Nam Phi, gồm 5 quốc gia thành viên: Nam Phi, Botswana, Lesotho, Eswatini (trước đây là Swaziland) và Namibia).

Theo đó, ITAC kết luận sơ bộ rằng, có sự thay đổi trong mô hình thương mại giữa Trung Quốc, Việt Nam và khối SACU. Cụ thể, khối lượng nhập khẩu sản phẩm bị điều tra từ Trung Quốc vào khối SACU đã giảm trong giai đoạn từ năm tài chính 2021-2022 đến 2022-2023 và 2023-2024; trong khi khối lượng nhập khẩu từ Việt Nam tăng mạnh trong giai đoạn từ 2021-2022 đến 2023-2024, trùng với thời điểm nhập khẩu từ Trung Quốc suy giảm.

Lượng nhập khẩu từ Việt Nam vào SACU trong giai đoạn từ 01/8/2023 đến 31/7/2024 chiếm khoảng 6% tổng khối lượng nhập khẩu vào khối này, đứng thứ 2 chỉ sau Thái Lan (13,89%). Lượng nhập khẩu trên từ Việt Nam đủ lớn để gây tác động làm suy giảm hiệu quả khắc phục của biện pháp CBPG đang áp dụng với Trung Quốc.

ITAC xác định có hành vi bán phá giá từ Việt Nam với biên độ phá giá là 78,90%.

Từ các yếu tố trên, ITAC kết luận sơ bộ rằng có sự lẩn tránh các biện pháp CBPG áp dụng với Trung Quốc từ Việt Nam.

Ba công ty hợp tác và trả lời đẩy đủ bản câu hỏi được ITAC xem xét và đưa ra kết luận cụ thể như sau: 2/3 công ty được ITAC kết luận không lẩn tránh thuế CBPG do chưa thành lập trong cuộc điều tra ban đầu với Trung Quốc và không bán trong nước hoặc xuất khẩu sản phẩm bị điều tra sang SACU trong giai đoạn điều tra.

Một công ty còn lại bị kết luận có lẩn tránh thuế CBPG và bị áp mức thuế 8.78%.

Các công ty còn lại của Việt Nam do không hợp tác đầy đủ với ITAC nên bị nhận mức thuế toàn quốc đã xác định trong vụ việc điều tra ban đầu (vụ gốc) đối với Trung Quốc là 41.47%.

Tại Thông báo Kết luận sơ bộ, ITAC đã quyết định áp thuế chống lẩn tránh thuế tạm thời đối với doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu mặt hàng bị điều tra của Việt Nam do có tình trạng doanh nghiệp Nam Phi chịu thiệt hại trong thời kỳ điều tra. Mức thuế tạm thời sẽ được áp dụng trong thời gian 6 tháng cho đến khi có Kết luận cuối cùng của vụ việc điều tra này.

Nhằm tiếp tục xử lý các giai đoạn tiếp theo của vụ việc, Cục Phòng vệ thương mại khuyến nghị Hiệp hội Cao su Việt Nam nhanh chóng thông báo kết luận sơ bộ đến các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu mặt hàng bị điều tra có liên quan; thảo luận về phương hướng xử lý tiếp theo với doanh nghiệp và kiến nghị Chính phủ các biện pháp hỗ trợ, nếu cần thiết.

Đối với các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu liên quan, cần nghiên cứu kỹ lưỡng nội dung Kết luận sơ bộ của ITAC, gửi bình luận bằng văn bản tới ITAC nếu cần thiết. Đồng thời, theo dõi chặt chẽ diễn biến vụ việc và hợp tác đầy đủ với ITAC trong giai đoạn điều tra tiếp theo.

Cũng theo Cục Phòng vệ thương mại, bất kỳ hành động thể hiện sự bất hợp tác hoặc hợp tác không đầy đủ có thể dẫn tới việc Cơ quan điều tra Nam Phi sử dụng các chứng cứ sẵn có bất lợi hoặc áp dụng mức thuế chống lẩn tránh cao cho doanh nghiệp.

Vì vậy, doanh nghiệp cần nghiên cứu trước việc đề nghị ITAC rà soát để điều chỉnh mức thuế chống lẩn tránh trong tương lai trong trường hợp muốn duy trì xuất khẩu vào khối SACU; thường xuyên phối hợp, cập nhật thông tin cho Cục Phòng vệ thương mại để nhận được sự hỗ trợ kịp thời; chủ động đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu để tránh bị ảnh hưởng trong trường hợp vụ việc dẫn tới Kết luận cuối cùng áp thuế cho doanh nghiệp.

Anh Thơ