Nâng cao nhận thức, tầm quan trọng của cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật

Báo cáo tại Hội nghị cho thấy, sau 10 năm triển khai thực hiện Nghị định số 52/2015/NĐ-CP của Chính phủ, công tác xây dựng, quản lý, cập nhật và khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật đã đạt nhiều kết quả toàn diện, tạo chuyển biến rõ rệt về hiệu quả quản lý nhà nước, công khai, minh bạch và ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống pháp luật.

Về thể chế và cơ chế quản lý được hoàn thiện, Bộ Tư pháp đã ban hành các hướng dẫn kỹ thuật, quy trình nghiệp vụ, chuẩn dữ liệu, bảo đảm thống nhất trên toàn quốc. Các bộ, ngành và địa phương đã cụ thể hóa trách nhiệm của đơn vị đầu mối trong quy chế làm việc, kế hoạch pháp chế, kế hoạch chuyển đổi số hằng năm.

Hệ thống dữ liệu phát triển nhanh, quy mô lớn, cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật đã trở thành nguồn dữ liệu pháp lý chính thống, đầy đủ, thống nhất trong hệ thống nhà nước, phục vụ hàng triệu lượt truy cập, tra cứu và khai thác mỗi năm.

Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số được đẩy mạnh: Một số đơn vị như Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, TPHCM, Đà Nẵng, Hà Nội, Huế đã phát triển công cụ tra cứu hợp nhất (meta-search), cho phép tìm kiếm văn bản trung ương - địa phương trên cùng giao diện, tăng khả năng tiếp cận dữ liệu cho người dân và doanh nghiệp.

Công tác cập nhật cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật ngày càng đi vào nền nếp: Các Bộ, ngành, địa phương đều đạt tỷ lệ cập nhật đúng hạn trên 90%, nhiều đơn vị đạt gần 100%. Việc rà soát, công bố danh mục văn bản hết hiệu lực, ngưng hiệu lực, bị thay thế được thực hiện thường xuyên, bảo đảm tính chính xác, thống nhất và đồng bộ giữa trung ương và địa phương.

Ngoài ra, cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật đã trở thành công cụ nền tảng cho hoạt động xây dựng, ban hành, kiểm tra, rà soát, pháp điển, phổ biến văn bản quy phạm pháp luật, góp phần nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, giảm trùng lặp, mâu thuẫn và chồng chéo giữa các văn bản. Đồng thời hỗ trợ đắc lực cho Chính phủ điện tử và Chính phủ số, phục vụ các cơ sở dữ liệu khác như Cổng Dịch vụ công quốc gia, Hệ thống văn bản chỉ đạo điều hành, công báo,…

Tuy nhiên, những hạn chế về hạ tầng, nhân lực và cơ chế phối hợp cho thấy, cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật vẫn cần được đầu tư, củng cố và hoàn thiện đồng bộ hơn để đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Sau sáp nhập hành chính, quy mô địa giới và khối lượng văn bản thay đổi nhanh, dẫn đến nhu cầu cấp thiết phải chuẩn hóa lại phạm vi hiệu lực, danh mục văn bản, đồng thời tích hợp sâu hơn với các nền tảng dữ liệu quốc gia khác.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã chia sẻ những kinh nghiệm hay, cách làm hiệu quả, đồng thời thẳng thắn trao đổi về những tồn tại, vướng mắc, đồng thời đề xuất những định hướng, nhiệm vụ và giải pháp trong giai đoạn tới, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên số.

Đại diện Cục Pháp chế Bộ Quốc phòng cho biết, việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu văn bản pháp luật về quân sự, quốc phòng đã đáp ứng kịp thời nhu cầu nghiên cứu, tra cứu, áp dụng và thi hành pháp luật của các cơ quan, đơn vị trong toàn quân. Hệ thống này góp phần quan trọng vào việc hình thành nguồn dữ liệu số tập trung, liền mạch, phục vụ hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành của Bộ Quốc phòng, đồng thời hỗ trợ hoàn thiện hệ thống pháp luật về quân sự, quốc phòng…

Để nâng cao chất lượng cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật, đại diện Cục Pháp chế Bộ Quốc phòng đề xuất bảo đảm tính đầy đủ, thông suốt, kịp thời của văn bản sau khi ban hành; tăng cường các tiện ích hỗ trợ khai thác, sử dụng, trong đó có ứng dụng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo phục vụ kiểm tra, rà soát văn bản; đồng thời kiến nghị có cơ chế hỗ trợ kinh phí cho công tác cập nhật.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu khẳng định, 10 năm qua, công tác xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Hệ thống đã góp phần bảo đảm quyền tiếp cận thông tin pháp luật của người dân và doanh nghiệp, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Việc tra cứu cơ sở dữ liệu đã trở thành thói quen của đông đảo cán bộ, người dân; các bộ, ngành và nhiều tỉnh, thành đã cập nhật 100% văn bản quy phạm pháp luật còn hiệu lực với tỉ lệ cập nhật đúng hạn đều trên 90%...

Tuy nhiên, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế lớn như: Nền tảng công nghệ đang dần lạc hậu, chưa đáp ứng được nhu cầu tra cứu ngày càng tăng. Việc cập nhật văn bản, đặc biệt ở cấp xã còn chưa đầy đủ. Một số quy định trong Nghị định 52 không còn phù hợp với thực tiễn, nhất là sau khi có những thay đổi về thẩm quyền ban hành văn bản. Nguồn lực về kinh phí và nhân sự cho việc vận hành, nâng cấp hệ thống còn rất hạn chế.

Để khắc phục, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu nhấn mạnh các nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Trước hết, cần tiếp tục nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật, nhất là trong bối cảnh đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 26 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới.

Bên cạnh đó, cần rà soát, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 52 để tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn. Tập trung nâng cao chất lượng công tác cập nhật, chuẩn hóa dữ liệu, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, kết nối, liên thông với các hệ thống thông tin, các cơ sở dữ liệu khác của các bộ, ngành và địa phương; đầu tư nâng cấp, đổi mới công nghệ, tích hợp trí tuệ nhân.

Chú trọng công tác tập huấn, hướng dẫn đội ngũ công chức được giao thực hiện quản lý, vận hành và khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật. Đồng thời bảo đảm nguồn lực cần thiết để duy trì và phát triển hệ thống.

Nhân dịp này, 7 tập thể và 2 cá nhân được nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Tư pháp vì đã có thành tích xuất sắc trong 10 năm thực hiện Nghị quyết số 52/2015/NĐ-CP của Chính phủ về cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật.

Diệu Anh