Nâng tầm nghiên cứu khoa học xã hội phục vụ phát triển bền vững

Ngày 18/12, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai phương hướng, nhiệm vụ năm 2026. 

Hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ trọng tâm năm 2025

Đánh giá kết quả công tác năm 2025, TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực biến động nhanh, phức tạp, nhiều yếu tố bất định tác động sâu sắc đến mọi mặt đời sống kinh tế – xã hội, Viện Hàn lâm đã bám sát các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Quốc hội và Chính phủ; chủ động, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành; triển khai đồng bộ các mặt công tác và đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện.

Một trong những điểm nhấn nổi bật là công tác tổ chức cán bộ, sắp xếp, sáp nhập, hợp nhất các đơn vị thuộc và trực thuộc Viện Hàn lâm theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. 

Việc đổi mới tổ chức bộ máy được triển khai thống nhất, xuyên suốt, gắn chặt với yêu cầu tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Đến nay, Viện Hàn lâm đã cơ bản hoàn thành việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy; kịp thời xử lý, khắc phục các tồn tại được chỉ ra qua thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; ban hành và tổ chức thực hiện hiệu quả Quy chế làm việc mới, góp phần nâng cao kỷ cương, kỷ luật hành chính và trách nhiệm công vụ trong toàn hệ thống.

Năm 2025 tiếp tục ghi dấu ấn rõ nét trong hoạt động nghiên cứu khoa học và tư vấn chính sách của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Các nhiệm vụ nghiên cứu được triển khai theo hướng thực chất, bám sát yêu cầu thực tiễn và nhiệm vụ chính trị của đất nước. 

Viện Hàn lâm đã hoàn thành đầy đủ các đề án lớn theo yêu cầu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Thủ tướng Chính phủ; tổ chức nhiều hội thảo khoa học cấp quốc gia, quốc tế có giá trị lý luận và thực tiễn cao; cung cấp nhiều báo cáo phân tích, dự báo, tư vấn chính sách phục vụ trực tiếp công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và các cơ quan Trung ương.

Hoạt động nghiên cứu không chỉ tập trung làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản, mà còn đi sâu phân tích những vấn đề lớn, mới, khó của quá trình phát triển đất nước, từ sắp xếp tổ chức bộ máy, quản lý phát triển xã hội, hội nhập quốc tế, đến chuyển đổi số, kinh tế số, văn hóa và con người trong kỷ nguyên mới. 

Cùng với đó, Viện Hàn lâm đã xây dựng Chiến lược phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và chiến lược phát triển, quy hoạch của các đơn vị đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045, nhằm hoàn thiện thể chế, quy chế làm việc và nâng cao hiệu quả quản lý nội bộ.

Mặc dù còn gặp khó khăn về nguồn kinh phí và tiến độ thực hiện một số nhiệm vụ nghiên cứu, song những kết quả đạt được tiếp tục khẳng định vị thế của Viện Hàn lâm là trung tâm nghiên cứu chiến lược, tham mưu chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, theo hướng đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, phát triển hệ sinh thái nghiên cứu – đào tạo – tư vấn chính sách hiện đại.

Hội nghị đã thống nhất cao với phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2026, coi đây là năm bản lề triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025–2030. Các ý kiến thảo luận cũng bày tỏ mong muốn Chính phủ tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách và nguồn lực để Viện Hàn lâm triển khai hiệu quả các đề án, chương trình được giao; đồng thời tăng cường đầu tư trang thiết bị phục vụ nghiên cứu khoa học xã hội và quản trị hiện đại.

Đổi mới mạnh mẽ để đáp ứng yêu cầu phát triển mới

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, GS.TS. Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh, năm 2026 là năm bản lề, mở ra giai đoạn phát triển mới của đất nước, trong đó yêu cầu đối với khoa học xã hội và nhân văn, đặc biệt là công tác tham mưu chiến lược, tư vấn chính sách, ngày càng cao. Điều này đòi hỏi Viện Hàn lâm phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, phương thức tổ chức nghiên cứu và quản trị khoa học.

Trên cơ sở tổng kết thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ mới, Viện Hàn lâm xác định rõ định hướng phát triển trong giai đoạn tới là phát triển đồng bộ, hài hòa 3 trụ cột. Thứ nhất, nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn, coi chất lượng, chiều sâu và giá trị thực tiễn của sản phẩm khoa học là thước đo hàng đầu. 

Thứ hai, tăng cường vai trò tham mưu, tư vấn chính sách, bảo đảm kịp thời, chính xác, có cơ sở khoa học vững chắc, phục vụ trực tiếp công tác lãnh đạo, quản lý, điều hành của Đảng và Nhà nước. 

Thứ ba, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhà khoa học có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ chuyên môn cao, đáp ứng yêu cầu nghiên cứu liên ngành, hội nhập quốc tế và chuyển đổi số.

Cùng với đó, hoạt động chuyển đổi số gắn với đổi mới quản trị khoa học, phát huy hiệu quả nguồn lực và xây dựng môi trường nghiên cứu chuyên nghiệp, minh bạch, kỷ cương được xác định là những giải pháp mang tính đột phá, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của Viện Hàn lâm.

Thu Giang