Những phong tục đẹp nhớ cội nguồn của người Việt dịp Tết

Gửi lễ cúng Tết là một phong tục đã có từ hàng nghìn năm nay. Cách gửi lễ cúng Tết ở các vùng miền nước ta thường giống nhau, nghĩa là các anh chị em được sinh ra trong một gia đình, khi lấy vợ, gả chồng thành những gia đình nhỏ bé riêng biệt, khi Tết đến Xuân về thường mỗi nhà sắm sửa một số lễ vật mang tới nhà người con trưởng - người có trách nhiệm cúng giỗ thờ phụng cha mẹ, để dâng cúng cha mẹ (nếu cha mẹ đã khuất núi), hoặc cúng ông bà, tổ tiên (nếu bố mẹ còn sống).

Ở quy mô dòng tộc, các con, cháu các đời theo sự phân công đã định trong chi tộc, dòng họ cũng phải mang lễ vật đến một nhà "đầu ngành" để cúng Tết. Phong tục gửi lễ cúng Tết thường được duy trì tới 3-4 đời, tính từ hiện tại ngược về quá khứ. Cá biệt, có dòng họ, phong tục này được duy trì thậm chí 6-7 đời mới thôi…

Lễ vật mang đi cúng Tết thường không mang nhiều giá trị về vật chất, nhưng có ý nghĩa lớn về tâm linh, tinh thần, thể hiện lòng thành kính của con cháu hướng về tiên tổ. Thông thường lễ vật gửi cúng Tết là thẻ hương thơm, hộp hương vòng, kèm theo hộp mứt, gói bánh, chai rượu. Có một số vùng miền, lễ vật gửi cúng Tết là một số loại hoa quả, kèm theo bánh trái tự làm từ nguyên liệu sản xuất được.

Một số làng quê ở Thái Bình, Nam Định…, cách gửi lễ cúng Tết cũng khá lạ, bắt buộc phải có một cặp bánh chưng vuông. Dù có đủ đầy các thứ như bánh kẹo, mứt, hương…, mà thiếu bánh chưng thì coi như lễ vật chưa đủ đầy.

Hay như một số bản làng ở các tỉnh Miền núi phía bắc, tập tục mang lễ vật gửi cúng Tết bao giờ cũng phải có một gói thịt thú rừng hong khô, kèm theo một vò rượu ngô nhỏ…

Một phong tục đẹp nữa của người Việt trong ngày Tết cổ truyền là phong tục đi chúc Tết.

Vào dịp đầu xuân năm mới, gia đình nào cũng rất chú trọng việc đi chúc Tết, bởi đây là một phong tục, một nghi thức không thể thiếu được. Việc chúc Tết các thành viên trong mỗi gia đình dòng họ, xóm giềng, bè bạn... thường phải được thực hiện trước, rồi mới đi chơi Tết, du Xuân trẩy hội.

Dù bận bịu đến đâu nhưng bắt đầu từ sáng sớm ngày đầu năm mới, và kéo dài cho tới hết mấy ngày Tết, các gia đình luôn cố gắng tụ họp các thế hệ để cùng nhau đi chúc Tết, từ nhà này sang nhà khác, từ làng trên xuống xóm dưới, từ trong thành phố ra tới tận các vùng ngoại ô. Vào nhà nào dịp Tết cũng đều nghe những lời chúc, câu chúc rộn ràng kèm nụ cười tươi rói.

Phong tục đi chúc Tết là nét đẹp văn hóa chứa đựng chất xúc tác, gắn kết tình cảm keo sơn giữa các gia đình, anh em trong dòng họ, xóm làng, bạn bè với nhau...

Nguyễn Thị Hải

(Đại học Văn hóa)