Phát triển các điểm đến 'xanh' để nâng tầm du lịch Việt

Định vị thương hiệu du lịch xanh

Diễn đàn "Phát triển điểm đến xanh - Nâng tầm du lịch Việt Nam" gồm 2 phiên. Phiên 1 chủ đề "Điểm đến xanh và mục tiêu tăng tốc phát triển du lịch Việt nam hiệu quả, bền vững"; Phiên II là Toạ đàm về thực hành phát triển Điểm đến xanh tại Việt Nam (do TS.Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh điều phối).

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam (VITA) Vũ Thế Bình cho biết, du lịch không chỉ là nền kinh tế tổng hợp có đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GDP, tạo việc làm và thúc đẩy giao lưu văn hóa, mà còn là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển bền vững quốc gia.

Tuy nhiên trong bối cảnh toàn cầu đang phải đối mặt với thách thức chưa từng có như: biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học, ô nhiễm môi trường... ngành du lịch cũng phải chuyển mình mạnh mẽ. Chuyển đổi xanh trong du lịch không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc nếu chúng ta muốn phát triển lâu dài, có trách nhiệm và có tương lai. Nhận thức rõ điều đó, ngay từ những năm 2018-2019 VITA đã phát động, vận động các doanh nghiệp du lịch trên cả nước chung tay bảo vệ môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa.

Hiệp hội đã tập trung xây dựng và ban hành Bộ tiêu chí Du lịch xanh (VITA GREEN), với mục tiêu tạo ra công cụ thực tiễn, rõ ràng, có thể áp dụng cho các điểm đến và doanh nghiệp du lịch hội viên của Hiệp hội trên cả nước. Bởi chỉ khi có Bộ tiêu chí cụ thể, các điểm đến và doanh nghiệp mới có thể từng bước tự đánh giá, cải tiến và nâng cao năng lực thực hành xanh một cách có hệ thống và bền vững.

Theo ông Vũ Thế Bình, diễn đàn là một trong những hoạt động trọng tâm nhằm lan tỏa nhận thức, chia sẻ kinh nghiệm và thúc đẩy hành động thực tế trong quá trình chuyển đổi xanh của ngành du lịch Việt Nam.

"Chúng ta sẽ cùng nhau lắng nghe và thảo luận về những vấn đề sau: Những xu hướng để chuyển đổi xanh trong du lịch đang diễn ra toàn cầu và tại Việt Nam; Những sáng kiến và mô hình giảm thiểu rác thải nhựa thúc đẩy du lịch không có rác; Thực hành thí điểm áp dụng bộ tiêu chí VITA GREEN tại một số địa phương và doanh nghiệp; Vai trò then chốt của truyền thông và công nghệ trong việc thay đổi nhận thức và hành vi tiêu dùng. Đặc biệt là những câu chuyện truyền cảm hứng từ các điểm đến, các doanh nghiệp tiên phong đã dám thay đổi, dám đầu tư cho tương lai xanh của mình", ông Vũ Thế Bình nhấn mạnh.

Tại Diễn đàn, ông Patrick Haverman, Phó trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam nhận định, năm 2024, ngành du lịch Việt Nam thực sự là một động lực kinh tế mạnh mẽ, đón hơn 17,5 triệu lượt khách quốc tế - tăng gần 40%, tạo ra doanh thu ấn tượng 840 nghìn tỷ đồng. Những con số ấn tượng này cho thấy tiềm năng to lớn ngành du lịch, cho thấy tác động của ngành du lịch đã lan tỏa sâu rộng không chỉ tạo ra những cơ hội việc làm mới mẻ mà còn thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế địa phương, thổi bừng sức sống cho các cộng đồng trên cả nước.

Ông Patrick Haverman cho rằng, con đường nâng tầm du lịch Việt Nam thông qua phát triển các điểm đến xanh không chỉ là khát vọng mà là đòi hỏi tất yếu. Thời gian qua, UNDP hợp tác chặt chẽ với Hiệp hội Du lịch Việt Nam và hàng ngàn doanh nghiệp lữ hành để tiên phong kiến tạo những điểm đến xanh, triển khai các dự án "Giảm thiểu rác thải nhựa trong du lịch Việt Nam". Kết quả thí điểm ở Quảng Bình và Quảng Nam cho thấy mức giảm sử dụng nhựa dùng một lần khoảng 40-55%. UNDP cam kết sát cánh, đồng hành với du lịch Việt Nam trên hành trình chuyển đổi du lịch xanh.

Thông qua việc thúc đẩy mô hình chia sẻ giao thông xanh và nâng cao nhận thức trong cộng đồng địa phương, chúng tôi đang từng bước kiến tạo nền tảng cho một hệ sinh thái du lịch xanh thực sự bền vững", ông Patrick Haverman nhấn mạnh.

Chuyển đổi xanh là bắt buộc

Về xu hướng chuyển đổi xanh trong phát triển kinh tế nói chung và du lịch nói riêng,GS. TS. NGND Nguyễn Văn Đính, Viện trưởng Viện Kinh tế Du lịch (Hiệp hội Du lịch Việt Nam) cho biết, chuyển đổi xanh về kinh tế là quá trình tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng bền vững, giảm phát thải carbon, bảo vệ môi trường và sử dụng hiệu quả tài nguyên. Mục tiêu là phát triển kinh tế mà không gây hại đến hệ sinh thái, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng thông qua các mô hình kinh doanh thân thiện với môi trường. Chuyển đổi xanh trong du lịch là quá trình thay đổi ngành du lịch theo hướng bền vững hơn, giảm tác động tiêu cực đến môi trường, đồng thời tạo ra lợi ích kinh tế và xã hội lâu dài.

GS. TS. NGND Nguyễn Văn Đính đề xuất loạt giải pháp nhằm giảm phát thải carbon như: Ngành du lịch nên sử dụng phương tiện giao thông thân thiện với môi trường (xe điện, xe đạp, giao thông công cộng); khuyến khích du lịch gần gũi thiên nhiên, giảm du lịch hàng không dài ngày; hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần trong khách sạn, nhà hàng; tiết kiệm nước, điện và áp dụng năng lượng tái tạo trong cơ sở lưu trú. Bảo vệ hệ sinh thái, không khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên.

Tuy nhiên, GS.TS.NGND Nguyễn Văn Đính lưu ý, để chuyển đổi xanh trong du lịch đòi hỏi phát triển du lịch cộng đồng và kinh tế tuần hoàn, trong đó hỗ trợ các làng nghề truyền thống, tạo việc làm cho người dân địa phương uu tiên các sản phẩm, thực phẩm hữu cơ và hàng thủ công địa phương. Đồng thời, nâng cao nhận thức và trách nhiệm du lịch theo hướng giáo dục du khách về du lịch bền vững. Khuyến khích khách du lịch tham gia các hoạt động bảo vệ thiên nhiên.

Tổng thư ký Hiệp hội du lịch Việt Nam Vũ Quốc Trí cho biết, Hiệp hội đã xây dựng và Ban hành bộ tiêu chí du lịch xanh, qua đó hướng dẫn các DN kinh doanh dịch vụ du lịch, điểm đến du lịch tự nguyện tham gia trong việc thực hành du lịch xanh. Trước mắt áp dụng cho: Điểm đến du lịch, Cơ sở lưu trú, Doanh nghiệp lữ hành và Cơ sở kinh doanh dịch vụ phục vụ khách du lịch (ăn uống, vui chơi giải trí, mua sắm). Để hỗ trợ doanh nghiệp quảng bá du lịch xanh, giảm thiểu rác thải nhựa phải là yêu cầu tiên quyết để Du lịch Việt Nam Xanh. Chương trình Phát triển điểm đến Xanh của Du lịch Việt Nam trước hết cần làm giảm thiểu rác thải nhựa tại các điểm đến du lịch.

Điều 64 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, trong đó có mục tiêu "Phấn đấu đến năm 2025, 100% các khu du lịch, cơ sở lưu trú, khách sạn không sử dụng túi ni lông khó phân hủy và sản phẩm nhựa sử dụng một lần". Hiệp hội Du lịch Việt Nam (VITA) đã xây dựng và ban hành Bộ tiêu chí công nhận Doanh nghiệp du lịch không rác thải nhựa theo Quyết định số 78/QĐ-HHDLVN ngày 22/12/2024.

Bộ tiêu chí đã được rất nhiều doanh nghiệp trong nước tự nguyện thực hiện góp phần giảm thiểu rác thải nhựa cho ngành du

Ông Phạm Hà, Chủ tịch LuxGroup cho biết, năm 2024 đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ của LuxGroup trên hành trình hướng tới du lịch xanh: Đào tạo đội ngũ quản lý bền vững, áp dụng ESG vào vận hành. Chuẩn hóa quy trình nội bộ, xây dựng "văn phòng xanh", thay thế những thiết bị tiết kiệm năng lượng, thực hiện chuyển đổi số, giảm hơn 90% việc in ấn. Cam kết zero plastic, thực hành giảm thiểu rác thải nhựa, thay thế bằng chất liệu thân thiện với môi trường trong quản lý, vận hành và truyền thông. Thiết kế hệ sinh thái sản phẩm du lịch xanh: giảm phát thải, hỗ trợ cộng đồng, bảo vệ thiên nhiên và di sản. Kiểm soát chuỗi cung ứng: đồng hành cùng đối tác bền vững, đào tạo - truyền thông đến hướng dẫn viên, tài xế, nhà cung cấp và khách hàng. Tuyên bố quyền khách hàng, cam kết 100% khách hàng thỏa mãn, phát triển mạnh mẽ văn hóa doanh nghiệp, kinh doanh tử tế bằng thương hiệu.

"Tuy nhiên, con đường xanh không trải hoa hồng, chúng tôi cũng gặp không ít những thách thức về việc đầu tư vào thiết bị tiết kiệm năng lượng, xử lý rác thải, vật tư thân thiện môi trường… đòi hỏi chi phí cao và thời gian hoàn vốn dài. Việc thuyết phục các đối tác – đặc biệt ở vùng sâu vùng xa – cùng cam kết hành động vì tiêu chuẩn xanh vẫn đang là bài toán khó cần giải bằng các hình thức đối thoại, đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật. Sản phẩm du lịch xanh khó cạnh tranh khi giá thành cao khiến sản phẩm du lịch bền vững khó tiếp cận thị trường đại chúng, đòi hỏi chiến lược định vị giá trị và truyền thông rõ ràng...", Chủ tịch LuxGroup bày tỏ.

Ra mắt Liên chi hội Du lịch xanh Việt Nam

Tại Diễn đàn, Ban tổ chức đã ra mắt Ban chấp hành Liên chi hội Du lịch xanh Việt Nam thuộc VITA gồm 22 thành viên.

Chủ tịch VITA Vũ Thế Bình kì vọng Liên chi hội sẽ là đầu mối thúc đẩy sáng kiến, kết nối nguồn lực lan tỏa giá trị xanh, đồng hành cùng các địa phương trong quá trình hình thành và phát triển du lịch xanh. Du lịch xanh là một hành trình lâu dài đòi hỏi sự quyết tâm đồng lòng và kiên trì tcủa tất cả các bên: từ chính sách vĩ mô đến sự đầu tư của doanh nghiệp, sự hưởng ứng của cộng đồng đến sự lựa chọn tiêu dùng của khách du lịch. VITA cam kết sẽ tiếp tục đồng hành hỗ trợ thúc đẩy và lan tỏa các giá trị xanh góp phần làm nên một ngành du lịch Việt Nam trách nhiệm hơn, nhân văn hơn và bền vững hơn.

Bên cạnh Lễ ra mắt Liên chi hội Du lịch xanh Việt Nam, còn có Lễ ký kết chương trình hợp tác giữa Tiktok và VITA về phát triển du lịch xanh tại Việt Nam.

Phát biểu kết luận, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Phạm Văn Thủy nhấn mạnh, để du lịch xanh phát triển ngành du lịch mong muốn các địa phương có những địa điểm được công nhận điểm du lịch quốc gia đẩy mạnh kêu gọi đầu tư phát triển du lịch xanh, điểm đến xanh. Bên cạnh đó, các địa phương cần xác định được trách nhiệm phát triển du lịch xanh trong việc xây dựng kế hoạch phát triển.

Minh Thư