Phát triển hệ thống an sinh xã hội toàn diện, bao trùm

Đây là kết quả đáng chú ý và một trong những nhiệm vụ trọng tâm được thông tin tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ lao động, người có công và xã hội năm 2024 do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) tổ chức sáng 26/12.

Hội nghị diễn ra dưới hình thức trực tuyến toàn quốc, nhằm đánh giá những kết quả, rút kinh nghiệm trong chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ năm 2023, từ đó xác định những hoạt động, chỉ tiêu cụ thể của năm 2024.

Thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà dự và chỉ đạo hội nghị. Tham dự hội nghị có các lãnh đạo Bộ, lãnh đạo các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương và nhiều địa phương: nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam Nguyễn Thị Doan, Ủy viên dự khuyến Ban chấp hành Trung ương khóa XIII Tôn Thị Ngọc Hạnh, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam.

Khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung yêu cầu đánh giá sâu sắc những kết quả đạt được, tìm ra nguyên nhân trong thời gian tới, đặc biệt tìm ra giải pháp giải quyết các vấn đề tồn tại trong năm 2024.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhận định, 2023 là năm giữa nhiệm kỳ, bản lề, được đánh giá là có ý nghĩa rất quan trọng. Trong một năm đầy khó khăn, thách thức, với sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của các cấp và quyết tâm của cán bộ công chức, người lao động toàn ngành, Bộ LĐTB&XH đã thực hiện đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp trên các lĩnh vực lao động, người có công và xã hội; kịp thời xử lý, phản ứng chính sách; vừa thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên, vừa chú trọng xử lý những tồn đọng, những vấn đề mới phát sinh.

Thị trường lao động tiếp tục đà phục hồi

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhận định, theo đánh giá chung, thị trường lao động năm 2023 tiếp tục được phục hồi, lực lượng lao động, số người có việc làm tiếp tục tăng so với năm trước.

Các khu công nghiệp, khu chế xuất, các vùng kinh tế trọng điểm cơ bản duy trì được lực lượng lao động ổn định; tình trạng hàng trăm nghìn lao động bị buộc nghỉ giãn việc, thôi việc, mất việc ở các doanh nghiệp diễn ra từ quý IV/2022 đã "giảm nhiệt" trong các tháng cuối năm 2023.

Bên cạnh đó, các giải pháp ổn định và phát triển thị trường lao động ngoài nước được đẩy mạnh; công tác tuyển chọn, đào tạo và đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng được quản lý chặt chẽ hơn.

Năm 2023, ngành LĐTB&XH đã đưa hơn 150.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, đạt 129% so với kế hoạch năm, tăng 8,55% so với năm 2022, đạt mức cao nhất từ trước đến nay.

Ngoài ra, các chỉ số về lực lượng lao động, tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ lao động qua đào tạo, lao động có việc làm, thu nhập của người lao động cơ bản ổn định.

Ước thực hiện năm 2023, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 68%, trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 27-27,5%; tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị khoảng 2,76%, đạt mục tiêu.

Bên cạnh đó, kết nối cung - cầu lao động được tăng cường và lần đầu tiên triển khai thí điểm sàn giao dịch làm việc trực tuyến toàn quốc, qua đó hỗ trợ kịp thời cho người lao động tìm kiếm việc làm.

Nhiều điểm sáng về bảo đảm an sinh xã hội

Về khía cạnh an sinh xã hội, công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực. Cả năm, tỷ lệ lao động trong độ tuổi tham gia BHXH khoảng 39,25%; tỷ lệ lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trên 31,58%, đạt và vượt các mục tiêu đề ra.

Các chính sách BHTN được tổ chức thực hiện đầy đủ, kịp thời. Tính đến hết tháng 11/2023, tổng số người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp hơn 1 triệu người, tăng 12,6% so với cùng kỳ năm 2022, số người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp là 955.058 người, tăng 9,5%.

Ngành LĐTB&XH đã thực hiện đầy đủ, kịp thời chế độ, chính sách trợ cấp thường xuyên cho hơn 1,1 triệu đối tượng với kinh phí thực hiện cả năm khoảng 29.000 tỷ đồng; trợ cấp một lần cho 2.332 người với tổng kinh phí 100 tỷ đồng. Các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, huy động nguồn lực xã hội chăm lo đời sống người có công với cách mạng được đẩy mạnh. Đời sống người có công và thân nhân người có công tiếp tục được cải thiện, nâng cao hơn.

Thực hiện chính sách trợ cấp xã hội hằng tháng cho hơn 3,3 triệu đối tượng bảo trợ xã hội và 354.340 hộ gia đình, cá nhân nhận chăm sóc, nuôi dưỡng đối tượng hàng tháng. Các đối tượng yếu thế, có hoàn cảnh khó khăn trong xã hội được quan tâm, tiếp cận, thụ hưởng các chính sách phúc lợi xã hội, y tế, giáo dục, học nghề, tìm việc làm để ổn định cuộc sống.

Công tác bảo vệ và chăm sóc trẻ em được đẩy mạnh; bảo đảm duy trì các dịch vụ trợ giúp xã hội và kịp thời phát hiện, giải quyết, thông tin về các vấn đề, vụ việc bạo lực, xâm hại trẻ em và liên quan đến quyền trẻ em về Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em (số 111).

Ngành cũng đã huy động nguồn lực xã hội hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, tính đến nay Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam vận động được 110 tỷ đồng; hỗ trợ trực tiếp cho 68.011 lượt trẻ em với kinh phí 50,605 tỷ đồng; hỗ trợ gián tiếp cho 57.489 lượt trẻ em với kinh phí 48,485 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, các chính sách, chương trình giảm nghèo được thực hiện khá toàn diện và tương đối đầy đủ, đời sống của hộ nghèo từng bước được cải thiện, nâng cao.

Lãnh đạo ngành đã tập trung chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc thực hiện hiệu quả các chính sách giảm nghèo thường xuyên và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, trong đó, tập trung giải ngân vốn của Chương trình năm 2023 với kinh phí đã phân bổ từ ngân sách trung ương là 12.692 tỷ đồng, ngân sách địa phương là 3.526,635 tỷ đồng.

Phối hợp với các Bộ, ngành hướng dẫn các địa phương thực hiện đầy đủ, kịp thời các chính sách giảm nghèo hiện hành; kinh phí thực hiện các chính sách giảm nghèo thường xuyên bố trí từ ngân sách trung ương năm 2023 ước trên 20.000 tỷ đồng.

Ước tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều năm 2023 còn 2,93%, (giảm 1,1% so với cuối năm 2022); tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo còn khoảng 33% (giảm 5,62%); tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số còn khoảng 17,82% (giảm 3,2%), đạt mục tiêu.

Công tác thực hiện bình đẳng giới cũng có nhiều điểm sáng, ngày càng thực chất hơn, vai trò và địa vị của phụ nữ được cải thiện, nâng lên.

Theo Báo cáo khoảng cách giới toàn cầu năm 2023 do Diễn đàn kinh tế thế giới công bố, Việt Nam hiện xếp hạng 72 trong danh sách này với tiến độ bình đẳng giới đạt 71,1%, tăng 11 bậc so với vị trí năm 2022.

6 giải pháp trọng tâm về lao động, người có công và xã hội

Đánh giá về những tồn tại và hạn chế, Bộ LĐTB&XH cho biết, chất lượng cung lao động vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng cho cầu lao động của một thị trường lao động hiện đại, linh hoạt, bền vững và hội nhập; nhân lực qua đào tạo có bằng cấp chứng chỉ…

Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng xin lùi, rút văn bản hoặc chậm trình cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật so với thời hạn được giao.

Theo Bộ LĐTB&XH, việc kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra, quyết định xử lý sau thanh tra đối với đối tượng được thanh tra chưa được triển khai nhiều. Ngoài ra, người đứng đầu một số cơ quan, đơn vị chưa quyết liệt trong công tác chỉ đạo, điều hành, tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ.

Đối với 19 chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao, ngành cơ bản hoàn thành và hoàn thành tốt, trong đó nhiều chỉ tiêu đạt kết quả cao.

Bước vào năm 2024, với phương châm đoàn kết, kỷ cương, đổi mới, phát triển, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung mong muốn toàn ngành thống nhất cao thực hiện phương châm này. Nỗ lực hoàn thành năm 2024 với kết quả cao hơn năm 2023, đặc biệt phấn đấu hoàn thành 3 chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao.

Đó là, tỷ lệ thất nghiệp dưới 4%, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt gần 69%, trong đó lao động được cấp chứng chỉ, bằng cấp đạt 28%; giảm nghèo đạt chuẩn đa chiều trên 1%. Đồng thời hoàn thành 16 chỉ tiêu ngành đạt ra, tinh thần không có chỉ tiêu nào không làm.

Để làm được việc này, Bộ trưởng nhấn mạnh, trước hết sẽ tập trung triển khai có hiệu quả Nghị quyết 42 của Trung ương, toàn ngành sẽ tổ chức học tập chuyên đề, đặc biệt 5 quan điểm mới, 6 nội dung, 11 nhiệm vụ, 3 đột phá. Ngành cũng sẽ tham mưu cho Chính phủ ban hành chương trình hành đồng phát triển của cơ quan điều hành đất nước.

Đồng thời hoàn thành các chỉ tiêu về xây dựng thể chế, trọng tâm là trình Quốc hội thông qua Luật bảo hiểm xã hội, Luật việc làm sửa đổi.

Để thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ về lao động, người có công và xã hội, nhằm góp phần hoàn thành Kế hoạch phát triển KT-XH năm 2024, lãnh đạo Bộ LĐTB&XH xác định, toàn ngành cần tập trung, quyết liệt với quyết tâm cao, linh hoạt, khoa học và hiệu quả trong chỉ đạo, điều hành, quyết liệt trong hành động theo phương châm "Đoàn kết, kỷ cương, đổi mới, phát triển" với 6 quan điểm, trọng tâm chỉ đạo, điều hành:

Thứ nhất là hoàn thiện thể chế, xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật về lao động, người có công và xã hội đảm bảo hiệu quả, hiệu lực, góp phần hoàn thiện thể chế chung, đóng góp tích cực cho phát triển KT-XH của đất nước.

Thứ hai là tập trung triển khai tốt các chính sách ổn định thị trường lao động và phát triển thị trường lao động đầy đủ, hiện đại, vận hành linh hoạt, đảm bảo đồng bộ, liên thông đa tầng, đa ngành, đa lĩnh vực, đa vùng và hội nhập quốc tế.

Thứ ba, tiếp tục đổi mới, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng và hiệu quả của giáo dục nghề nghiệp. Tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu thị trường lao động, góp phần nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Thứ tư, hoàn thiện, phát triển hệ thống an sinh xã hội bao trùm, toàn diện, đa dạng và nâng cao khả năng tiếp cận của các nhóm đối tượng, nhất là đối tượng yếu thế và người dân tộc thiểu số.

Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện chuyển đổi số toàn diện lĩnh vực lao động, người có công và xã hội.

Thứ sáu, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện các chính sách pháp luật về lao động, người có công và xã hội. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, tài chính – ngân sách. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với tinh thần, trách nhiệm của người đứng đầu trong thực thi công việc, khắc phục tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Lê Tấn Dũng, Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng của Bộ LĐTB&XH công bố các quyết định khen thưởng với tập thể, cá nhân có thành tích, đóng góp lớn trong năm 2023.

Lãnh đạo Nhà nước quyết định trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì cho hai tập thể Cục Quan hệ lao động, tiền lương và Viện Khoa học Lao động và Xã hội đã có thành tích xuất sắc năm 2018-2022.

Huân chương lao động hạng Ba được trao tặng Bệnh viện phục hồi và chỉnh hình chức năng Quy Nhơn, Trung tâm điều dưỡng, phục hồi chức năng tâm thần Việt Trì có thành tích xuất sắc năm 2018-2022.

Thu Cúc