Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: Chính phủ có sự đổi mới mạnh mẽ về tư duy và phương pháp điều hành

Văn phòng Chính phủ tổ chức họp báo thông tin về công tác chuẩn bị, tổ chức Đại hội Đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ 1, nhiệm kỳ 2025-2030 vào sáng nay (9/10). Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình chủ trì họp báo.

Theo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, trong nhiệm kỳ vừa qua, Chính phủ có sự đổi mới mạnh mẽ về tư duy và phương pháp công tác, điều hành; nhấn mạnh, điều này bắt nguồn từ tư duy đổi mới của Đảng.

Trong nhiệm kỳ này, đặc biệt là nửa cuối của nhiệm kỳ, chúng ta có rất nhiều đổi mới tư duy trong chỉ đạo điều hành; đã ban hành một loạt các chủ trương chính sách lớn. Về tầm nhìn, chúng ta có tầm nhìn dài hạn, chiến lược hướng tới hai mục tiêu 100 năm, cụ thể là 100 năm thành lập Đảng và 100 năm thành lập nước. Về khát vọng, chúng ta phấn đấu cho một đất nước giàu mạnh, vào năm 2045 thành nước công nghiệp có thu nhập trung bình cao, nhân dân ấm no hạnh phúc. Đây là tư duy bao trùm.

Phát huy vai trò kiến tạo của hệ thống pháp luật

Trên từng lĩnh vực cụ thể, đổi mới tư duy của Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Đảng cũng hết sức khác biệt. Ví dụ về xây dựng pháp luật, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã cung cấp thông tin tại họp báo cho chúng ta thấy về một khối lượng công việc hết sức đồ sộ nhưng điều quan trọng là tư duy xây dựng pháp luật là hoàn toàn khác biệt.

Pháp luật có 2 chức năng, đó là chức năng quản lý và chức năng kiến tạo; trong một thời gian dài, chức năng quản lý có vẻ nặng hơn chức năng kiến tạo. Bây giờ chúng ta nhận ra rằng, pháp luật là nguồn lực khơi thông các nguồn lực của xã hội, cho nên phải phát huy vai trò kiến tạo của hệ thống pháp luật, pháp luật là để phân cấp phân quyền mạnh mẽ, để thông thoáng nền hành chính, để tạo ra một nền hành chính thân thiện, đơn giản, để tháo gỡ những điểm nghẽn và khơi thông các nguồn lực. Đây là tư duy rất mới trong xây dựng pháp luật.

Hay tư duy về kinh tế tư nhân, chúng ta nhận ra rằng kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của phát triển kinh tế. Nguồn lực hữu hạn của kinh tế nhà nước không thể mang lại tăng trưởng hai con số mà nguồn lực trong dân, trong doanh nghiệp rất dồi dào mới có thể tạo ra sự đột phá trong phát triển. Chúng ta xác định kinh tế tư nhân đi đầu trong đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số, cho nên sẽ giao cho khu vực kinh tế tư nhân đảm nhận những nhiệm vụ quan trọng chiến lược của quốc gia. Đây là một tư duy hoàn toàn khác biệt. Trên thực tế, có những công trình lớn đã giao cho tư nhân như sân bay, bến cảng, đường cao tốc và trong tương lai sẽ còn giao cho kinh tế tư nhân nhiều hơn thế nữa; những công trình lớn hơn, có đòi hỏi về công nghệ cao hơn cũng sẽ do kinh tế tư nhân đảm nhận.

Về quản lý nhà nước, chúng ta đã chuyển tư duy từ quản lý hành chính sang chủ động kiến tạo phục vụ nhân dân, phục vụ doanh nghiệp; lắng nghe và đồng hành với doanh nghiệp nhiều hơn, đây là một tư duy khác. Trong thu hút đầu tư nước ngoài, chúng ta cũng đã thấy, có một thời gian dài chúng ta cần vốn, cần kinh nghiệm, cần công nghệ nhưng bây giờ yêu cầu đặt ra là phải nâng cao chất lượng đầu tư nước ngoài và một trong những yêu cầu đặc biệt quan trọng là phải chuyển giao công nghệ. Nếu như cứ mãi gia công, trông cậy vào nước ngoài để gia công, chúng ta sẽ không thoát ra khỏi bẫy thu nhập trung bình.

Hay tư duy về y tế, chúng ta đã chuyển tư duy từ trạng thái chữa bệnh sang phòng bệnh, nâng cao thể trạng, chăm sóc sức khỏe nhân dân, kéo dài tuổi thọ, bảo đảm cho cuộc sống hạnh phúc của người dân.

Hay về cơ cấu lại nền kinh tế, trong thế giới có nhiều biến động, lan tràn trừng phạt, chiến tranh thương mại, áp đặt thuế quan, xung đột bất thường, chúng ta nhận ra rằng phải có nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự cường bằng sức mạnh của mình, đây là giải pháp sáng suốt trong tình hình hiện nay, nếu phụ thuộc vào một thị trường rất dễ nguy hiểm cho nền kinh tế, làm sao phải tăng sức chống chịu, tăng khả năng tự chủ, tự cường của nền kinh tế.

Chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải

Về phương pháp, Chính phủ cũng có nhiều đổi mới, đó là chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải.

"Với nguồn lực hữu hạn nếu chỗ nào cũng chia sẻ một chút, sẽ không có gì ra tấm ra món cả. Nhiệm kỳ vừa rồi, các địa phương đề nghị 12 nghìn dự án nhưng Chính phủ quyết định chỉ có 5 nghìn dự án và trên thực tế chúng ta tập trung cho 5 nghìn dự án và chúng ta đã thành công", Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh và cho biết, khi xây dựng chương trình hành động của nhiệm kỳ tới, Chính phủ chỉ tập trung cho 3 nghìn dự án. Tập trung cho những dự án trọng tâm, trọng điểm.

Đổi mới tiếp theo là thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh và đi liền với đó là phân bổ nguồn lực để cho địa phương làm, địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm. Phân nhiệm vụ cho địa phương gắn liền với phân nguồn lực, qua đó đề cao được trách nhiệm, tính sáng tạo của địa phương.

Đồng thời thích ứng linh hoạt với tình hình và biến nguy thành cơ. Câu chuyện về thuế quan, áp đặt thuế quan, câu chuyện về dịch bệnh buộc chúng ta phải đối phó và thích ứng linh hoạt với tình hình, nếu không sẽ không thể có thành công như vừa qua.

Một phương pháp nữa là sự phản ứng chính sách linh hoạt, sát tình hình và thực tế đã kiểm nghiệm những chủ trương của Chính phủ là rất đúng đắn trong thời gian vừa qua. Chính phủ luôn đối mặt với những khó khăn, thách thức, không né tránh, dám đương đầu và giải quyết những vấn đề đã tồn tại nhiều năm.

"Như các đồng chí biết, đã nhiều nhiệm kỳ chúng ta nói đến 12 dự án tồn đọng kéo dài. Nhiều nhiệm kỳ chúng ta nói đến những ngân hàng thua lỗ, để âm vốn. Nhiều nhiệm kỳ chúng ta nói đến những dự án đắp chăn đắp chiếu; 12 năm qua với 2 bệnh viện ở Hà Nam, báo chí cũng đã tốn rất nhiều giấy mực, nhưng qua tháo gỡ, ngày cuối tháng 11 này sẽ đi vào hoạt động và trước mắt sẽ là bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 với đội ngũ đã chuẩn bị sẵn sàng đón bệnh nhân. Với việc không né tránh, giải quyết câu chuyện tồn đọng của nhiều nhiệm kỳ, chúng ta đã tháo gỡ được một nguồn lực rất lớn để đưa vào nền kinh tế. Đây là minh chứng cho một tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của Chính phủ", Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình bày tỏ và cho biết thêm một phương pháp nữa của Chính phủ là quyết liệt, nói là làm, phân rõ trách nhiệm: "Bão lũ, lãnh đạo Chính phủ, các bộ trưởng đến với người dân. Các công trình trọng điểm, các thành viên Chính phủ thường xuyên đeo bám, đôn đốc tháo gỡ khó khăn. Đây là một cách làm rất sát thực tiễn, sát cơ sở".

Đạt được rất nhiều kết quả tích cực, rất đáng trân trọng và ghi nhận

Từ đổi mới tư duy, phương pháp làm việc, nhiệm kỳ 2020-2025 đã đạt được rất nhiều kết quả tích cực, rất đáng trân trọng và ghi nhận. Đó là kinh tế vĩ mô ổn định vững chắc, tăng trưởng bứt phá, các cân đối lớn được bảo đảm.

Chúng ta cơ bản hoàn thành và hoàn thành rất thắng lợi cuộc cách mạng sắp xếp lại bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, xóa bỏ trung gian; bảo đảm tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, sát dân, phục vụ dân tốt hơn.

Hoàn thành thể chế và đặt nền tảng pháp lý quan trọng cho đà tăng trưởng của những năm tiếp theo; tháo gỡ được những khó khăn, kiến tạo cho sự phát triển. Nền kinh tế được cơ cấu lại, thích ứng với tình hình mới; tạo ra nhiều động lực tăng trưởng mới.

Công tác an sinh xã hội được thực hiện với những giải pháp đồng bộ, hiệu quả và rất thành công. Văn hóa phát triển mạnh mẽ và tiệm cận với trình độ quốc tế. Y tế, giáo dục có nhiều đổi mới, đạt những kết quả tích cực. An ninh, quốc phòng được bảo đảm. Trong hoạt động ngoại giao, từ một quốc gia tích cực hội nhập bây giờ nước ta đã chủ động hội nhập và tham gia dẫn dắt giải quyết những vấn đề của toàn cầu.

Toàn bộ sự nghiệp của Đảng và Chính phủ là để cống hiến cho nhân dân

Vậy Chính phủ kiến tạo đã làm được gì cho dân? Trả lời câu hỏi này, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết, dưới sự lãnh đạo của Đảng, mục tiêu cao nhất của Đảng là xây dựng đất nước phồn vinh, thịnh vượng, nhân dân ấm no, hạnh phúc, cho nên toàn bộ sự nghiệp của Đảng và Chính phủ là để cống hiến cho nhân dân. Toàn bộ những thành tựu phát triển của đất nước là để phục vụ nhân dân và nhân dân thụ hưởng.

Những nỗ lực của Chính phủ đều hướng đến việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Chúng ta đã có hàng loạt các chương trình, đề án, nhất là các chương trình mục tiêu quốc gia cũng là đều hướng tới mục tiêu chăm lo cho người dân. Sắp tới đây theo chủ trương của Đảng, Chính phủ cũng đã xây dựng và báo cáo Quốc hội trong nhiệm kỳ này về 2 chương trình mục tiêu nữa là chương trình mục tiêu về chăm sóc sức khỏe nhân dân và chương trình mục tiêu chấn hưng giáo dục nước nhà và đã có sự chuẩn bị, bố trí nguồn lực cho 2 chương trình mục tiêu này.

Về mặt tổng thế, việc thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội chính là để làm cho đời sống của nhân dân tốt hơn, ấm no hạnh phúc hơn. Trong nhiệm kỳ vừa qua, mỗi năm chúng ta dành khoảng 180-200 nghìn tỷ, tương đương với 8% chi ngân sách nhà nước cho hoạt động an sinh. Hiện đang tiến hành miễn học phí, xây dựng các trường ở biên giới... Hay việc tổ chức các sự kiện như Triển lãm 80 năm hành trình độc lập, tự do, hạnh phúc; kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, 80 năm Quốc khánh… Người dân đã không quản nắng mưa, thức nhiều đêm chờ đợi trên các tuyến phố ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh để tham dự. Kỷ niệm Quốc khánh là để phục vụ dân nhưng mà chính những người dân cũng làm cho lễ kỷ niệm trở nên hùng tráng và kỳ vĩ.

Hay những định hướng, đột phá về phát triển kinh tế tư nhân; hoặc việc sắp xếp lại giang sơn, lần đầu tiên yêu cầu trong bộ máy của Ủy ban cấp xã phải có trung tâm hành chính để phục vụ dân tốt hơn; hoặc các quyết sách về khoa học công nghệ; các chính sách mới đối với kiều bào, trong đó có chính sách về phục hồi quốc tịch Việt Nam cho kiều bào... Đây là những chủ trương, chính sách rất lớn, rất hợp lòng dân, hướng về người dân, được nhân dân tin tưởng, đồng tình và ủng hộ.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã lấy ví dụ sinh động về một chính sách gần đây, rất hợp lòng dân, được người dân hân hoan, đón mừng đó là câu chuyện tặng quà cho nhân dân nhân dịp Tết Độc lập.

"Trong dịp Tết Độc lập, Nhà nước quyết định dành 11.000 tỷ để tặng quà cho người dân cả nước, mỗi người được 100.000 đồng. Số tiền không phải là nhiều, nhưng cách ứng xử, đón nhận của người dân làm chúng ta xúc động. Có người ép plastic tờ bạc ấy để làm kỷ niệm. Có người gom số tiền được tặng của cả nhà lại để mua quyển sách cho con làm kỷ niệm. Có những khu phố, khu dân cư gom tiền lại làm bữa liên hoan để gắn kết cộng đồng. Người có thu nhập khá hơn thì từ chối nhận và dành khoản tiền đấy cho người nghèo. Đây là những câu chuyện xúc động xung quanh món quà 100.000 đồng, món quà tuy nhỏ nhưng hết sức ý nghĩa, người dân rất hân hoan, phấn khởi", Phó Thủ tướng Thường trực phát biểu.

Nguyễn Hoàng