Quốc hội chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà

* Toàn văn nội dung trả lời chất vấn chiều 4/6    

* Toàn văn nội dung trả lời chất vấn sáng 5/6

Chủ tịch Quốc hội: Bộ trưởng thẳng thắn nhận trách nhiệm với những tồn tại hạn chế của ngành và đưa ra giải pháp. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Nắm chắc thực trạng, thẳng thắn nhận trách nhiệm

Kết thúc phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá, phiên chất vấn đã diễn ra sôi nổi, các đại biểu đặt câu hỏi tập trung, đi thẳng vào vấn đề mà xã hội đang quan tâm, theo tinh thần đổi mới trong hoạt động chất vấn của Quốc hội. 

Đây cũng là lần đầu tiên từ đầu nhiệm kỳ Bộ trưởng Phạm Hồng Hà trả lời chất vấn trước Quốc hội. Bộ trưởng cơ bản bao quát được các nội dung của nhóm vấn đề chất vấn, nắm được tình hình, thực trạng, trả lời hầu hết các vấn đề được đại biểu nêu, thẳng thắn nhận trách nhiệm với những tồn tại, hạn chế của ngành và đưa ra giải pháp.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu thực hiện tốt các giải pháp đã đưa ra thì chắc chắn quản lý nhà nước về xây dựng sẽ có chuyển biến tốt. 

Theo Chủ tịch Quốc hội, lĩnh vực xây dựng nói chung và các vấn đề được đưa ra chất vấn lần này liên quan mật thiết với đời sống của người dân; nhiều nội dung có tính vĩ mô liên quan đến công tác quản lý,điều hành, phối hợp của nhiều bộ, ngành, địa phương; có những vấn đề mới xuất hiện, nảy sinh trong thực tiễn, đòi hỏi phải có các giải pháp thiết thực để giải quyết.

Qua phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận, trong thời gian qua Chính phủ đã có nhiều nỗ lực, thực thi nhiều giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng, quản lý đô thị, diện mạo các đô thị có chuyển biến tích cực, thị trường bất động sản dần đi vào nề nếp, là một kênh đầu tư quan trọng cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, trong lĩnh vực xây dựng, đặc biệt là các nội dung chất vấn cũng còn không ít tồn tại, hạn chế như các đại biểu đã nêu và Bộ trưởng đã thẳng thắn thừa nhận. Các tồn tại, hạn chế này có nội dung đã tồn tại từ giai đoạn trước, có vấn đề mới xuất hiện; có nội dung xuất phát từ khách quan sự phát triển của nền kinh tế nhưng không ít vấn đề xuất phát từ chủ quan của chính công tác quản lý, điều hành. 

Chấm dứt tình trạng “phạt cho tồn tại”

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu tiếp thu đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội, triển khai hiệu quả các giải pháp trước mắt và lâu dài liên quan đến nhiệm vụ, lĩnh vực đã được chất vấn. Trong đó, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu tập trung vào một số vấn đề sau: 

Rà soát, hoàn thiện hệ thống quy định của pháp luật về xây dựng, nhà ở,quản lý đô thị, kinh doanh bất động sản, các quy định liên quan đến kinh doanh, quản lý nhà chung cư, bảo đảm đồng bộ, thống nhất và phù hợp với thực tiễn.

Tăng cường hiệu lực, hiệu quả thanh tra, giám sát công tác quy hoạch, quản lý để ngăn chặn và xử lý kịp thời các vi phạm pháp luật trong quản lý thị trường bất động sản, quản lý trật tự đô thị, chấm dứt tình trạng “phạt cho tồn tại” trong quản lý xây dựng, trong quản lý, vận hành nhà chung cư.

Ảnh VGP/Nhật Bắc

Làm rõ trách nhiệm cá nhân, tổ chức trong quản lý đầu tư xây dựng

Rà soát, sửa đổi, bổ sung để đến năm 2021, ban hành và thực hiện hệ thống định mức tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, đơn giá xây dựng bảo đảm minh bạch, đồng bộ, phù hợp với tình hình thực tế, khắc phục tình trạng thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng; kiểm soát chặt chẽ việc áp dụng định mức, đơn giá của nước ngoài đối với những lĩnh vực chưa có định mức.

Năm 2019 ban hành 4 quy chuẩn, 62 tiêu chuẩn về quy hoach và xây dựng;  ban hành các quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc, bảo đảm phù hợp với pháp luật về quy hoạch, kiến trúc, làm cơ sở cho công tác quản lý đầu tư xây dựng.

Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, công khai, minh bạch, đơn giản hóa các thủ tục hành chính trong đầu tư xây dựng, làm rõ trách nhiệm của cá nhân, tổ chức trong quản lý đầu tư xây dựng; tiếp tục phân cấp mạnh hơn nữa trong quản lý đầu tư xây dựng công trình và quản lý xây dựng.

Xử lý triệt để các hành vi vi phạm về xây dựng

Tăng cường công tác quản lý nhà nướcvề xây dựng và xử lý triệt để các hành vi vi phạm về xây dựng, trong đó tập trung thanh tra, kiểm tra về chất lượng công trình, thực hiện quy hoạch chi tiết và công tác cấp phép xây dựng;

Chú ý công tác rà soát về mật độ xây dựng, độ cao, diện tích cây xanh, hệ thống phụ trợ trong xây dựng đô thị, khu dân cư;

Tổng kết, hoàn thiện mô hình thanh tra xây dựng đô thị cho phù hợp với thực tiễn;

Tập trung phối hợp với địa phương xử lý dứt điểm các sai phạm tại công trình 8B Lê Trực và chung cư HH Linh Đàm. 

Chấn chỉnh tình trạng điều chỉnh quy hoạch tùy tiện

Tăng cường công tác quản lý phát triển đô thị đảm bảo chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất theo quy hoạch và kế hoạch, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương, từng vùng và cả nước theo từng giai đoạn.

Công tác quy hoạch phải bảo đảm công khai, minh bạch trong việc lập, phê duyệt và công bố quy hoạch theo quy định của pháp luật; chú trọng công tác quy hoạch gắn với giảm áp lực dân số nội đô, phù hợp với hệ thống hạ tầng, cảnh quan đô thị; quan tâm đúng mức công tác tổ chức lấy ý kiến và tiếp thu ý kiến của cộng đồng dân cư đối với các đồ án quy hoạch; năm 2019, hoàn thành việc lập cổng thông tin điện tử quốc gia về quy hoạch.

Sớm phê duyệt các loại quy hoạch theo Luật Quy hoạch nhằm hạn chế những bất cập của công tác quy hoạch hiện nay; kiểm soát và xử lý tình trạng quy hoạch nhưng không triển khai thực hiện; chấn chỉnh việc điều chỉnh quy hoạch cục bộ và quy hoạch chi tiết một cách tùy tiện, lợi dụng điều chỉnh quy hoạch để trục lợi, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của nhân dân và nhà nước.

Tái cơ cấu thị trường bất động sản, gắn với chiến lược nhà ở quốc gia

Có các giải pháp thực hiện tái cơ cấu thị trường bất động sản gắn với thực hiện Chiến lược nhà ở quốc gia, đặc biệt là nhà ở xã hội, bảo đảm thị trường bất động sản phát triển ổn định, bền vững; có các biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa tình trạng đầu cơ, ngăn chặn tình trạng “thổi giá”, “làm giá” để lừa đảo, kiếm lợi;

Tiếp tục hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội, nhà cho người thu nhập thấp, nhất là hỗ trợ về tín dụng và quỹ đất; giảm thiểu sự mất cân đối giữa các phân khúc bất động sản; triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin về bất động sản; rà soát việc hình thành các chung cư, khu dân cư tự phát, xử lý các khu dân cư, khu đô thị bỏ hoang, đã thu hồi đất nhưng không triển khai;

Thực hiện các biện pháp phù hợp để xử lý các chung cư cũ, xuống cấp bảo đảm hài hòa lợi ích của nhân dân, nhà đầu tư; phối hợp với các cơ quan chức năng, các địa phương trong việc kiểm soát, hạn chế việc người Việt Nam đứng tên mua nhà, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thuê đất cho người nước ngoài.

Xử lý dứt điểm những bất cập liên quan đến nhà chung cư

Rà soát, đánh giá để có giải pháp phù hợp đối với hệ thống quy định về tiêu chuẩn, quản lý nhà chung cư, trong đó tập trung vào các nội dung liên quan đến chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của chủ đầu tư, ban quản trị, doanh nghiệp quản lý vận hành nhà chung cư và chủ sở hữu, chủ sử dụng chung cư, thẩm duyệt về phòng cháy, chữa cháy, việc quản lý phí bảo trì nhà chung cư, xử lý dứt điểm những bất cập dẫn đến những tranh chấp liên quan đến nhà chung cư.

Ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng đối với các loại hình nhà ở, công trình căn hộ du lịch (condotel), biệt thự du lịch (resort villa), văn phòng kết hợp lưu trú ngắn hạn (officetel).

Nghiên cứu làm rõ và sớm có hướng dẫn cụ thể về chế độ sử dụng đất đối với công trình xây dựng đa năng có kết hợp chức năng để ở (condotel, officetel, shophouse, resort...); phối hợp các bộ ngành liên quan để rà soát quy hoạch xây dựng các công trình tâm linh kết hợp với du lịch sinh thái.

Đẩy nhanh tiến độ di dời một số cơ sở ra khỏi nội đô

Đẩy nhanh công tác phối hợp thực hiện lộ trình, bố trí đủ nguồn lực để thực hiện di dời trụ sở các Bộ, ngành, cơ sở giáo dục đào tạo, y tế, cơ sở sản xuất, công nghiệp ra ngoài trung tâm Thủ đô Hà Nội theo Đồ án được phê duyệt; bàn giao quỹ đất sau di dời cho địa phương quản lý, ưu tiên sử dụng quỹ đất này để xây dựng, phát triển các công trình công cộng, hạ tầng kỹ thuật và xã hội trong đô thị, hạn chế tối đa việc xây dựng các chung cư mới, các tòa nhà cao tầng tại các địa điểm di dời, không đúng với quy hoạch, Đề án; rà soát lại việc bàn giao lại công sở cho địa phương sau khi đã di dời.

Theo Chủ tịch Quốc hội, xây dựng là lĩnh vực có tính chất chuyên môn, đặc thù, liên quan đến nhiều ngành, cơ quan, đơn vị, chính quyền địa phương. Qua phiên chất vấn, Quốc hội, nhân dân và cử tri chia sẻ với những khó khăn, vất vả của Bộ Xây dựng nhưng đồng thời cũng mong muốn Bộ sẽ tiếp tục làm tốt vai trò là cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực, chịu trách nhiệm chính trong việc khắc phục những tồn tại, hạn chế, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành và địa phương cố gắng, nỗ lực hơn nữa để làm tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. 

Toàn cảnh phiên chất vấn Bộ trưởng Phạm Hồng Hà. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Chúng tôi nhận thức rõ trách nhiệm của mình

Trước đó, phát biểu mở đầu phần trả lời chất vấn của mình (chiều 4/6), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà nêu rõ, trong những năm qua và đầu nhiệm kỳ khóa XIV đến nay, Bộ Xây dựng đã luôn nỗ lực, cố gắng và đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về xây dựng, cố gắng đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh và an sinh xã hội.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà thừa nhận, công tác quản lý nhà nước về xây dựng vẫn “còn một số hạn chế, tồn tại”. “Chúng tôi nhận thức rõ trách nhiệm của mình về những hạn chế, tồn tại này, đã và đang thực hiện kế hoạch nâng cao chất lượng hoạt động và sớm khắc phục các hạn chế tồn tại của toàn ngành và của Bộ Xây dựng”, Bộ trưởng nói. 

Bộ trưởng cho biết, Bộ Xây dựng đã có hai báo cáo gửi các đại biểu Quốc hội là: Báo cáo số 50 ngày 19/4/2019 về tình hình thực hiện Nghị quyết số 113 ngày 27/11/2015 của Quốc hội khóa XIII về hoạt động giám sát chuyên đề chất vấn đối với nội dung liên quan thuộc phạm vi trách nhiệm của Bộ từ tháng 12/2015 đến tháng 3/2019 và Báo cáo số 70 ngày 31/5/2019 về một số nội dung bổ sung các nhóm vấn đề chất vấn thuộc lĩnh vực xây dựng tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV. 

Các đại biểu chất vấn Bộ trưởng Phạm Hồng Hà

Trong phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà có 49 đại biểu đặt câu hỏi chất vấn và 9 đại biểu tranh luận. Phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, các đại biểu: Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng); Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương); Trần Thị Dung (Điện Biên); Lý Tiết Hạnh (Bình Định); Lê Thanh Vân (Cà Mau); Nguyễn Văn Dành (Bình Dương); Nguyễn Thị Mai Phương (Gia Lai); Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn); Trương Trọng Nghĩa (TPHCM); Đặng Thuần Phong (Bến Tre)... đã đặt câu hỏi thẳng thẳn, chất vấn Bộ trưởng các nội dung: Giải pháp xử lý nhà siêu mỏng, siêu méo; trách nhiệm của Bộ trưởng và giải pháp xử lý vi phạm quy hoạch, vi phạm trật tự xây dựng; xử lý dứt điểm vi phạm của tòa nhà 8B Lê Trực; trách nhiệm và giải pháp quản lý quỹ đất sau khi di dời doanh nghiệp, cơ quan ra khỏi nội đô Hà Nội; trách nhiệm của các bộ ngành và Bộ Xây dựng trong việc tham mưu quản lý căn hộ, biệt thự du lịch; vì sao chậm sửa đổi, bổ sung bộ quy chuẩn xây dựng; giải pháp phát triển ổn định, bền vững thị trường bất động sản; giải pháp đột phá để tăng nguồn cung nhà ở xã hội; giải pháp cải tạo chung cư cũ ở các thành phố lớn; quy hoạch, khai thác các khu du lịch tâm linh; chất lượng xây dựng công trình;...

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Chất lượng quy hoạch còn thấp

Về tổ chức quản lý đô thị, Bộ trưởng cho biết, trong những năm qua quá trình đô thị hóa của đất nước diễn ra nhanh chóng và đạt được nhiều kết quả tích cực. Diện mạo đô thị ngày càng khang trang, sạch đẹp. Đời sống nhân dân đô thị ngày một được nâng cao. Tuy nhiên việc phát triển đô thị vẫn còn nhiều hạn chế, như vẫn tồn tại những căn hộ siêu mỏng, siêu méo như đại biểu nêu.

Theo Bộ trưởng, nguyên nhân của những tồn tại là do yếu kém về chất lượng quy hoạch, một số quy hoạch dự báo chưa đúng tốc độ, tình hình phát triển,... dẫn đến tính toán sai các chỉ tiêu hạ tầng, cấu trúc đô thị. Hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức xây dựng có những điểm lạc hậu... Việc tổ chức thực hiện quy hoạch cũng còn nhiều hạn chế... Dẫn đến tình trạng xây dựng nhiều nhà cao tầng nội đô, xây dựng khu đô thị không đi kèm hạ tầng...

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cũng nêu rõ, Bộ Xây dựng có trách nhiệm tham mưu hoàn thiện hệ thống thể chế, quy định pháp luật có lúc chưa kịp thời. Việc đánh giá thực thi pháp luật ở địa phương chưa nghiêm túc, có những nội dung thực tế đã có nhưng chưa kịp thời phát hiện, kịp thời bổ sung quy định xử lý. Bộ Xây dựng có trách nhiệm trong việc chưa thực sự phối hợp quản lý; đôn đốc, hướng dẫn cho địa phương. Bộ Xây dựng cũng có trách nhiệm với tình trạng chậm thực hiện một số nội dung giao cho Bộ Xây dựng như thẩm định dự án, xây dựng quy chuẩn, tiểu chuẩn đánh giá. Trong đội ngũ cán bộ ngành xây dựng có bộ phận chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm phục vụ nhân dân. "Chúng tôi xin nhận trách nhiệm về vấn đề này”, Bộ trưởng nói. 

Để khắc phục những tồn tại nêu trên, thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ thực hiện các giải pháp: Nâng cao chất lượng quy hoạch, bảo đảm tính khả thi của quy hoạch; kiểm soát thực hiện dự án đầu tư đúng quy hoạch; tăng cường tuyên truyền, công bố về quy định pháp luật, quy hoạch để người dân biết và tiến hành giám sát; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm trong lĩnh vực này. 

“Tôi cũng như các cử tri, nhân dân cũng rất muốn sớm hạn chế những hiện tượng tiêu cực trong xây dựng đô thị. Nhưng tôi tin, tới đây, khi tiếp tục hoàn thiện quy định pháp luật, tăng cường quản lý nhà nước, phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng, các cơ quan, bộ ngành trong quản lý, nhận được sự đồng tình, ủng hộ của người dân, thì hạn chế trong thực hiện xây dựng đô thị sẽ chuyển biến theo hướng kiểm soát ngày càng hiệu quả”, Bộ trưởng khẳng định. 

Đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương) chất vấn Bộ trưởng Phạm Hồng Hà. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Vi phạm xây dựng đã giảm song vẫn còn ở mức cao

Về xử lý vi phạm trật tự xây dựng, Bộ trưởng cho biết, những năm qua vi phạm về xây dựng (xây dựng không phép, sai phép,...) đã giảm dần song vẫn còn ở mức cao và đây cũng là vấn đề gây ra những lệch lạc trong xây dựng làm nhân dân và cử tri bức xúc.

Bộ trưởng dẫn chứng, năm 2016 có 15.593 công trình vi phạm trật tự xây dựng. Trong đó, công trình không phép là 7.038, sai phép là 5.164 công trình, vi phạm khác là 3.181 công trình. Đến năm 2018, số lượng công trình sai phạm đã giảm còn 10.608. 

Theo Bộ trưởng, nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên là do một số địa phương chưa quan tâm đúng mức, mô hình thanh tra xây dựng chưa hợp lý. Một bộ phận thanh tra chưa đáp ứng yêu cầu về năng lực, nhiều bộ phận chậm phát hiện nhưng xử lý chưa kịp thời, chưa kiên quyết, triệt để. Ý thức chấp hành pháp luật một số tổ chức, doanh nghiệp người dân chưa tốt. Nhiều trường hợp nhắc nhở nhưng cố tình vi phạm... Bộ trưởng cho biết thời gian tới sẽ tham mưu hoàn thiện thể chế, kiện toàn mô hình tổ chức thanh tra xây dựng đô thị... để nâng cao hiệu quả trong lĩnh vực này.

* Về vi phạm xảy ra ở công trình nhà 8B Lê Trực và chung cư HH Linh Đàm, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nêu rõ: Hai vụ việc này thuộc trách nhiệm xử lý của thành phố Hà Nội.

Đối với tòa nhà 8B Lê Trực, Hà Nội “đang thực hiện cưỡng chế, phá dỡ vi phạm theo giấy phép”. “Phá dỡ theo chiều ngang thì làm rồi, nhưng theo chiều dọc thì liên quan đến kết cấu, tính khả năng, chịu đựng của công trình, thì nếu cần Bộ sẽ có giúp đỡ với Hà Nội đưa ra phương án phá dỡ tốt hơn.

"Còn chung cư HH Linh Đàm vi phạm có rồi, trách nhiệm xử lý của Hà Nội không phải của Bộ Xây dựng”, Bộ trưởng nói.

Ảnh VGP/Nhật Bắc

Trong năm 2019 sẽ sửa đổi 4 quy chuẩn xây dựng

Về việc ban hành hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn mới, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết trong năm vừa qua Bộ Xây dựng đã dần dần hoàn thiện được bộ quy chuẩn.

Tuy nhiên Bộ trưởng cho rằng sự phát triển của khoa học công nghệ và thị trường, bộ tiêu chuẩn bộc lộ những thiếu sót. Cụ thể, về hệ thống bộ quy chuẩn còn phân tán ở nhiều quy chuẩn khác nhau, bị trùng lặp giữa các ngành. Ngoài ra, một số quy chuẩn đã lạc hậu. Bộ trưởng lấy ví dụ như về kiểm soát dân số, hạ tầng chưa được cập nhật.

Ngoài ra, việc áp dụng bộ chuẩn tiêu chuẩn cũng còn thể hiện sự tùy tiện của các cơ quan lập và thẩm định dự án. Bộ trưởng cho biết sẽ bổ sung những thiếu sót, sửa đổi những tiêu chuẩn và quy chuẩn đã lạc hậu.

“Trong năm 2019 Bộ Xây dựng sẽ sửa đổi 4 quy chuẩn liên quan đến đầu tư xây dựng đô thị đó là: Quy chuẩn quy hoạch đô thị, nhà ở, cơ sở hạ tầng và phòng cháy chữa cháy. Đồng thời Bộ sẽ rà soát 62 quy chuẩn nữa”, ông Hà nói.

Về việc xây dựng các quy định quản lý đầu tư, xây dựng, cấp giấy chứng nhận đối với các loại hình căn hộ du lịch (condotel), Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết hiện nay theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Xây dựng có trách nhiệm sửa đổi tiêu chuẩn, quy chuẩn có liên quan, ban hành quy chế quản lý vận hành đến các loại hình bất động sản mới (condotel, officetel…).

Bộ trưởng đảm bảo quá trình này sẽ được hoàn tất trong năm 2019, đồng thời cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ có hướng dẫn về chế độ sử dụng đất với các công trình xây dựng condotel hoặc condotel kết hợp nhà ở.

Sẽ thanh tra quy hoạch tại trung tâm một số đô thị lớn

Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà thừa nhận hiện nay còn thực trạng quy hoạch nhà không đồng bộ quy hoạch phát triển hạ tầng.

Bộ trưởng cho biết trong thời gian tới sẽ kiểm soát chặt chẽ hơn việc điều chỉnh quy hoạch. Ông cũng nhấn mạnh rằng Thanh tra Bộ sẽ vào cuộc xử lý việc phá vỡ quy hoạch chi tiết.

“Trong năm nay, cũng như sang năm, Bộ Xây dựng trực tiếp cho thanh tra một số quy hoạch chi tiết, đặc biệt là tại trung tâm một số đô thị lớn. Từ đó, có xử lý dứt điểm vấn đề này”, Bộ trưởng nói.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Phương chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Xây dựng cơ chế đặc thù cải tạo chung cư cũ

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Phương (Gia Lai) chất vấn, số lượng nhà chung cư cũ còn rất lớn, nhiều nhất ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, có nhiều khu xuống cấp tới mức độ D - cực kỳ nguy hiểm mà vẫn phải đang chờ vì thiếu kinh phí cải tạo. Giải pháp trong thời gian tới?

Bộ trưởng cho biết, cả nước có khoảng 2.500 nhà chung cư cũ, trong đó Hà nội có 1.579 chung cư cũ.

Về giải pháp, Bộ trưởng yêu cầu phải sửa đổi bổ sung thể chế, sau đó là chú ý phải có quy định cụ thể linh hoạt hơn về tăng chiều cao và dân số đối với các dự án cải tạo chung cư cũ trong một số trường hợp.

Theo Bộ trưởng, hiện nay, tắc nhất việc cải tạo chung cư cũ là chúng ta không bảo đảm được hài hòa lợi ích của Nhà nước của nhà đầu tư và nhân dân, khi doanh nghiệp tham gia cải tạo chung cư cũ thì họ bị hạn chế theo quy hoạch và tầng cao diện tích ở và dân số ở khu vực đó. Vì thế nếu họ lập dự án thì không bảo đảm lợi nhuận đầu tư của họ nên rất ít doanh nghiệp tham gia đầu tư. Cho nên chúng tôi đề xuất trong thời gian tới Chính phủ cần bổ sung chính sách về việc này.

“Để triển khai việc này, Bộ Xây dựng cũng sẽ phối hợp với Hà Nội và TP Hồ Chí Minh xây dựng một số cơ chế thí điểm, chính sách đặc thù đối với cải tạo chung cư cũ, thí dụ như Hà Nội hiện nay đang làm là xây dựng chung cư cũ dự án mở rộng ra, không chỉ ở địa điểm chung cư đó mà cải tạo các các khu vực chung quanh nữa để tạo thành khu đô thị phát triển hoàn chỉnh đồng bộ cũng như tạo được lợi nhuận cho nhà đầu tư để nhà đầu tư có điều kiện tham gia tích cực vào việc này”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nói.

Bộ trưởng cũng đề nghị các địa phương quan tâm, khẩn trương hoàn thành việc kiểm định đánh giá chất lượng nhà chung cư cũ và chỉ đạo tổ chức, lập phê duyệt công bố quy hoạch, kế hoạch cải tạo xây dựng lại chung cư trên địa bàn và đề xuất các cơ chế chính sách đặc thù phù hợp với địa phương.

Phê duyệt dự án - có hiện tượng “bôi trơn”

Quan tâm đến các công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước, đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Bình) cho rằng, các công trình này thường “có giá thành cao hơn nhiều, thậm chí cao hơn nhiều lần so với công trình xây dựng tương tự do tư nhân thực hiện”. Phải chăng việc chậm sửa đổi bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn, đơn giá xây dựng là kẽ hở cho lãng phí, tiêu cực, tham nhũng trong xây dựng? Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết bao giờ sửa đổi bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn và đơn giá xây dựng?

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết, trong thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục đánh giá các đơn giá, hiện đã loại bỏ, sửa đổi khoảng trên 2.000 đơn giá. Bộ trưởng tin rằng, “việc áp dụng định mức giá mới sẽ giúp giá thành xây dựng sử dụng vốn nhà nước giảm xuống. Năm 2021 bắt đầu thực hiện phương pháp định giá mới, đáp ứng nhu cầu thị trường và hội nhập quốc tế”. 

Ngoài ra, theo Bộ trưởng, với các công trình tư nhân, “nói thật người ta quản lý chặt chẽ hơn, tiếp cận trực tiếp với cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng, và tiết kiệm chi phí chung nên giá thành xây dựng thấp hơn”. “Chúng tôi sẽ kiểm soát tốt hơn để có giá thành hợp lý, đúng, đủ chi phí”, Bộ trưởng khẳng định. 

Theo Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa), ở không ít dự án, việc thực hiện trình tự, thủ tục, quy chuẩn, tiêu chuẩn theo quy định pháp luật trong công tác lập, thẩm định, nghiệm thu công trình còn vi phạm, gây thất thoát vốn ở một số khâu có nguyên nhân chủ quan từ ý chí chủ thầu theo nguyên tắc “chuyên môn càng sâu, vi phạm càng tinh vi”, “chi phí cho việc càng cao thì việc phê duyệt càng thuận lợi”. Tùy thuộc vào tính chất dự án, nguồn gốc dự án khác nhau thì tồn tại tỷ lệ phần trăm tương ứng cho chủ đầu tư. Dẫn ra thực trạng này, đại biểu nêu rõ: Những vi phạm nêu trên chủ yếu do Kiểm toán nhà nước phát hiện, có kiến nghị xử lý. Bộ trưởng đã có chỉ đạo gì với thanh tra chuyên ngành để thanh tra xử lý, chủ động ngăn chặn những vi phạm nêu trên? 

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng cho biết, trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt dự toán có nguyên nhân từ cán bộ thực hiện, có hiện tượng “bôi trơn”. Trong thực hiện có thể có tình trạng này, nếu phát hiện sẽ xử lý nghiêm túc về trách nhiệm công vụ, vi phạm hành chính, nếu phát hiện vi phạm hình sự sẽ xử lý theo quy định pháp luật hình sự. Chúng tôi sẽ tiến hành thanh tra xây dựng để thanh tra một số công trình riêng, qua đó phát hiện, ngăn chặn vi phạm này. 

Để thị trường bất động sản phát triển lành mạnh

Hiện nay, nguồn cung của loại hình bất động sản như nhà ở thương mại giá thấp, nhà ở cho người dân, đặc biệt là nhà ở xã hội giá rẻ rất thiếu trong khi nhu cầu nhà ở xã hội này rất lớn. Bộ trưởng cho biết, có chính sách đột phá gì để tăng nguồn cung cho loại hình bất động sản này, đại biểu Nguyễn Văn Dành (Bình Dương) chất vấn. 

Trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho rằng, những tồn tại của thị trường bất động sản là do một số quy định thể chế chưa đồng bộ, mâu thuẫn giữa pháp luật bất động sản với pháp luật khác, như giải phóng mặt bằng, quy định loại hình bất động sản mới…

Cùng với đó, cơ cấu sản phẩm của bất động sản tuy chuyển dịch tích cực nhưng chưa cân đối với nhu cầu thị trường. Ông cho biết, một số phân khúc trung, cao cấp và các sản phẩm du lịch đã dư thừa nhưng lại thiếu gay gắt nhà ở xã hội, nhà thương mại giá thấp. Hiện nhà ở xã hội mới có 4,8 triệu m2 so với 12,5 triệu m2 đến năm 2020. Do thiếu nguồn vốn cho vay nên hiện còn 226 dự án nhà ở xã hội còn còn chậm tiến độ.

Bên cạnh đó, nguồn lực tài chính cho thị trường bất động sản còn thấp, chủ yếu dùng vốn tín dụng ngân hàng và ứng trước của khách hàng, chủ đầu tư chỉ khoảng 15%, hiện chưa có nguồn vốn dài hạn, ổn định cho thị trường. Hiện chưa có ngân hàng tiết kiệm nhà ở, quỹ về nhà, chưa hình thành thị trường tài chính thứ cấp cho bất động sản. Dư nợ tín dụng bất động sản đến quý III.2018 chiếm 8% dư nợ tín dụng, vẫn là ngưỡng an toàn nhưng cơ bản tập trung nhà đầu tư lớn và một số phân khúc bất động sản có nhiều rủi ro. Tình hình thị trường bất động sản có dấu hiệu không minh bạch, như đảo nợ. Chính sách thuế chưa khuyết khích, thu hút nguồn lực cho bất động sản, chưa hạn chế tình trạng đầu cơ bất động sản. Hiện tình trạng phát triển nhà ở xã hội rất chậm.

Những hạn chế nêu trên, theo Bộ trưởng, gây ra rủi ro cho hoạt động thương mại trong thị trường bất động sản. 

Bộ Xây dựng cho rằng, hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, kiểm soát thị trường chưa được chặt chẽ, nguồn lực cho bất động sản còn thấp, tổ chức bộ máy quản lý còn chưa kịp thời, tính minh bạch trong thị trường bất động sản chưa đảm bảo. Hiện đã có nghị định của Chính phủ xây dựng cơ sở dữ liệu thị trường nhà ở, nhưng “thực hiện rất chậm”. Hiện hệ thống thông tin thiếu nhiều, chưa đồng bộ.

Các địa phương chưa quan tâm nhiều đến kiểm soát thị trường bất động sản, chưa kiểm soát cung cầu thị trường bất động sản; phê duyệt nhiều dự án không phù hợp với thị trường, chủ yếu là phân khúc cao cấp chưa phù hợp với kế hoạch phát triển nhà ở. Công tác thanh tra, kiểm tra thị trường bất động sản chưa được thực hiện thường xuyên. 

Để đảm bảo thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, Bộ trưởng nêu rõ, cần tiếp hoàn thiện thể chế, đảm bảo đồng bộ pháp luật liên quan đến thị trường bất động sản từ quy hoạch, đất đai, thuế, cơ chế tài chính, đầu tư xây dựng. Tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về bất động sản. Tập trung đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà thương mại quy mô nhỏ và vừa.  

Về nguyên nhân chậm phát triển nhà ở xã hội, Bộ trưởng cũng cho biết, do nhiều yếu tố, trong đó có nguyên nhân nhiều địa phương chưa quan tâm hỗ trợ đến quy hoạch quỹ đất cho nhà ở xã hội. Ngoài ra, do thiếu nguồn vốn hỗ trợ lãi suất để cho vay phục vụ nhà ở xã hội...

“Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tham mưu Chính phủ để giải quyết căn bản về nhà ở xã hội. Cùng với đó, nghiên cứu, bổ sung các giải pháp, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia xây nhà ở xã hội”, Bộ trưởng nói. 

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Bộ trưởng trả lời chất vấn 3 nội dung

Từ 14.25’, chiều 4/6, Bộ trưởng Bộ Xây dựng trả lời chất vấn trước Quốc hội các vấn đề: Quản lý thị trường bất động sản, xử lý bất cập trong quản lý nhà chung cư, căn hộ du lịch (condotel), biệt thự du lịch (resort villa), văn phòng kết hợp lưu trú (officetel); về công tác quy hoạch và quản lý trật tự xây dựng đô thị; việc di dời trụ sở bộ, ngành khỏi nội đô các thành phố lớn.

Cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về các vấn đề có liên quan có: Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng; Bộ trưởng các Bộ: Tài nguyên và Môi trường, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tư pháp; Tổng Thanh tra Chính phủ, Tổng Kiểm toán Nhà nước, Chủ tịch UBND thành phố: Hà Nội, Hồ Chí Minh, Đà Nẵng.

Bốn Bộ trưởng trả lời chất vấn trước Quốc hội.