Quốc hội thông qua Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp

Trước đó, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đã trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi).

Một trong những vấn đề được quan tâm là về thu nhập được miễn thuế. Có ý kiến đề nghị cân nhắc thận trọng và quy định chặt chẽ hơn đối với việc miễn thuế cho các khoản tài trợ phục vụ hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đặc biệt trong trường hợp giữa các bên có quan hệ liên kết.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đối với các khoản tài trợ trong lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, dự thảo Luật đã quy định cho miễn thuế để triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW. 

Riêng đối với trường hợp khoản tài trợ nhận được giữa các bên có quan hệ liên kết thì có rủi ro bị lợi dụng để thực hiện chuyển lợi nhuận, chuyển giá, làm giảm nghĩa vụ thuế, đặc biệt là khi các khoản chi cho phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số,... thường rất lớn, phạm vi rộng và việc định giá theo thị trường là khó khả thi. 

"Vì vậy, tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định việc miễn thuế đối với các khoản tài trợ trong lĩnh vực này, song có loại trừ trường hợp khoản tài trợ là nhận được từ doanh nghiệp có quan hệ liên kết", ông Phan Văn Mãi cho biết.

Về các khoản chi được trừ và không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế, có ý kiến cho rằng, nên quy định doanh nghiệp được phép khấu trừ 200% chi phí thực tế cho hoạt động nghiên cứu và phát triển bao gồm cả chi phí thử nghiệm và triển khai công nghệ mới khi tính thu nhập chịu thuế.

Dự thảo Luật đã quy định cho phép doanh nghiệp được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế khoản chi phí bổ sung áp dụng cho hoạt động nghiên cứu và phát triển của doanh nghiệp tính theo tỷ lệ phần trăm trên chi phí thực tế và giao Chính phủ quy định chi tiết về mức chi được trừ bổ sung, điều kiện và phạm vi áp dụng…

Dự thảo Luật không quy định mức chi cũng như các nội dung chi cụ thể để bảo đảm linh hoạt cho Chính phủ trong xây dựng chính sách và tổ chức thực hiện, phù hợp với tình hình thực tiễn và khả năng ngân sách trong từng thời kỳ. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội giữ nguyên như dự thảo

Về thuế suất, dự thảo Luật quy định không áp dụng đối với doanh nghiệp là công ty con hoặc công ty có quan hệ liên kết mà doanh nghiệp trong quan hệ liên kết không phải là doanh nghiệp đáp ứng điều kiện áp dụng thuế suất ưu đãi là để bảo đảm tính chặt chẽ, tránh tình trạng doanh nghiệp lợi dụng chính sách, chia, tách doanh nghiệp để được hưởng ưu đãi thuế. 

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong trường hợp có quan hệ liên kết với doanh nghiệp lớn thì về bản chất không phải là các doanh nghiệp vừa và nhỏ thông thường. Ngoài ra, Nghị quyết số 198/NQ-QH15 đã quy định các ưu đãi, hỗ trợ riêng với mức ưu đãi cao hơn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp công nghệ cao. 

Dự thảo Luật quy định việc áp dụng thuế suất ưu đãi dựa trên tiêu chí doanh thu là để phù hợp với thực tiễn, tạo thuận lợi cho quá trình thực hiện và về cơ bản, không mâu thuẫn với quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội giữ nguyên như dự thảo.

Về các ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, có ý kiến đề nghị bổ sung nguyên tắc áp dụng ưu đãi trong trường hợp doanh nghiệp được hưởng nhiều mức ưu đãi khác nhau đối với cùng một khoản thu nhập thì được lựa chọn mức ưu đãi thuế có lợi nhất. Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định thu hồi ưu đãi nếu phát hiện doanh nghiệp không còn đáp ứng điều kiện.

Tiếp thu ý kiến ĐBQH, để bảo đảm tính rõ ràng, cụ thể, tránh các vướng mắc trong quá trình thực hiện, dự thảo Luật đã bổ sung quy định trong cùng một thời gian, nếu doanh nghiệp được hưởng nhiều mức ưu đãi thuế khác nhau đối với cùng một khoản thu nhập thì doanh nghiệp được lựa chọn áp dụng mức ưu đãi thuế có lợi nhất và trường hợp doanh nghiệp không đáp ứng điều kiện ưu đãi thuế thì cơ quan có thẩm quyền thực hiện truy thu thuế và xử phạt vi phạm theo quy định của pháp luật, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết để có căn cứ pháp lý cho thực hiện.

Bên cạnh đó, đối với vấn đề ưu đãi cho phát triển xanh, về cơ bản, một số ngành, nghề thuộc lĩnh vực phát triển xanh, bảo vệ môi trường như ứng dụng công nghệ cao, sản xuất năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, năng lượng từ việc tiêu hủy chất thải,... đã thuộc ngành, nghề, lĩnh vực được ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Nội dung miễn thuế 3 năm cho doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như ưu đãi cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo đã được quy định trong Nghị quyết số 198/NQ-QH15 - là Nghị quyết vẫn có hiệu lực sau khi Luật này được ban hành. Do đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho giữ như dự thảo Luật.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã chỉ đạo Cơ quan thẩm tra phối hợp với Cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng các nội dụng khác để tiếp thu, giải trình ý kiến của các ĐBQH và chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật. 

Thu Giang