Tạo chuyển động mạnh mẽ cho KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Trong 3 ngày 14–16/10, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Hội nghị tập huấn quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) dành cho lãnh đạo Sở KH&CN các tỉnh, thành phố.

Hội nghị nhằm tăng cường năng lực quản lý, bảo đảm các hoạt động KH&CN, ĐMST và CĐS được triển khai thông suốt, hiệu quả trong bối cảnh mô hình chính quyền địa phương hai cấp và tiến trình phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương.

Tại hội nghị, các Thứ trưởng, lãnh đạo các vụ, cục, đơn vị của Bộ KH&CN đã chia sẻ, trao đổi nhiều vấn đề chuyên sâu, từ thể chế, nguồn lực đến định hướng chiến lược về các lĩnh vực của ngành KH&CN trong giai đoạn mới.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Thường trực Bộ KH&CN Vũ Hải Quân nhấn mạnh: “Đây là giai đoạn bản lề, khi khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được coi là con đường duy nhất để đưa đất nước phát triển, hướng tới mục tiêu kiến tạo Việt Nam hùng cường trong kỷ nguyên số".

Để tận dụng cơ hội này, ngành KH&CN cần tiên phong tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế, kiến tạo hạ tầng pháp lý – hạ tầng số đồng bộ, đồng thời đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, điện toán đám mây… – những trụ cột tạo sức bật mới cho tăng trưởng quốc gia.

Thứ trưởng đề nghị lãnh đạo các Sở KH&CN “dấn thân, đồng hành và chủ động tháo gỡ vướng mắc cùng Bộ”, tăng cường kết nối để hệ thống KH&CN, ĐMST và CĐS của cả nước vận hành hiệu quả, tạo chuyển động mạnh mẽ hướng tới Việt Nam hùng cường trong kỷ nguyên số.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương cũng cho biết, sau khi hai Bộ hợp nhất, Bộ KH&CN đã trình Quốc hội 5 dự án luật lớn và trong thời gian tới sẽ tiếp tục trình thêm 5 dự án luật mới – một khối lượng công việc mang tính lịch sử của ngành trong một năm.

Đặc biệt, Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) – một trong những đạo luật tiên phong mà mới chỉ vài quốc gia trên thế giới ban hành – sẽ sớm được trình Quốc hội. 

“Đây là thách thức lớn, nhưng cũng là cơ hội để ngành KH&CN thể hiện rõ vai trò dẫn dắt trong bối cảnh hội nhập số toàn cầu", Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh.

Theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, lãnh đạo các Sở KH&CN cần tập trung vào ba nhóm nhiệm vụ lớn.

Một là, nâng cao hiệu quả đầu tư và quản lý vốn cho KH&CN, ĐMST và CĐS. 

Hai là, hình thành và phát triển các khu công nghệ số tập trung gắn với nhu cầu thực tiễn địa phương. Hiện số lượng địa phương đăng ký khu công nghệ số tăng mạnh, nhưng mới chỉ Hà Nội và TPHCM đáp ứng được yêu cầu theo Nghị quyết 57-NQ/TW. Các địa phương cần xây dựng nền tảng số triển khai nhanh, hiệu quả, phục vụ thiết thực cho doanh nghiệp và người dân.

Ba là, đẩy mạnh triển khai hệ thống dữ liệu và báo cáo trực tuyến dùng chung, hướng tới quản trị số thống nhất toàn ngành. Bộ KH&CN đang xây dựng hệ thống dữ liệu dùng chung, cung cấp tài khoản truy cập cho các Sở KH&CN để kết nối, chia sẻ thông tin và thống nhất quy trình hành chính, báo cáo toàn quốc.

Hoàn thiện thể chế – tạo nền tảng pháp lý đồng bộ

Chia sẻ về 3 lĩnh vực của ngành gồm tiêu chuẩn đo lường chất lượng, an toàn bức xạ và hạt nhân, và thông tin – thống kê và đánh giá KH&CN, Thứ trưởng Lê Xuân Định cho biết 3 lĩnh vực này đang được củng cố mạnh mẽ cả về thể chế và phương thức quản lý.

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa – bước ngoặt lớn tạo nền tảng pháp lý mới cho lĩnh vực có mức độ tương tác sâu rộng với người dân và doanh nghiệp.

Đối với lĩnh vực an toàn bức xạ và hạt nhân, Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) vừa được thông qua là dấu mốc quan trọng, củng cố hành lang pháp lý cho giám sát an toàn và ứng dụng năng lượng nguyên tử, chuẩn bị cho tiến trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân trong tương lai.

Trong lĩnh vực thông tin – thống kê và đánh giá KH&CN, Bộ KH&CN sẽ chuyển từ quản lý theo đầu vào sang quản lý theo đầu ra, hướng tới quản trị bằng kết quả và hiệu quả thực chất. Các địa phương cần coi đánh giá là công cụ then chốt trong phân bổ nguồn lực và xác định hiệu quả hoạt động KH&CN, ĐMST và CĐS.

Theo Thứ trưởng Lê Xuân Định, ba lĩnh vực trên có mối liên hệ chặt chẽ: Thông tin – thống kê là nền tảng quản lý, Tiêu chuẩn đo lường chất lượng là cầu nối giữa KH&CN với doanh nghiệp và người dân, còn An toàn bức xạ và hạt nhân là lĩnh vực đặc thù, chuyên sâu cao.

Đáng chú ý, tiêu chuẩn đo lường chất lượng là một trong những lĩnh vực được phân cấp mạnh mẽ nhất, thể hiện rõ vai trò của địa phương trong triển khai chính sách KH&CN gắn với phát triển kinh tế - xã hội.

Hội nghị tập huấn lần này không chỉ là dịp cập nhật chính sách, trao đổi kinh nghiệm quản lý mà còn là diễn đàn kết nối giữa Trung ương và địa phương, góp phần nâng cao năng lực điều hành, đưa chính sách KH&CN, ĐMST và CĐS đi vào cuộc sống.

Thông qua chương trình tập huấn, Bộ KH&CN kỳ vọng tạo nên sự vận hành thông suốt, hiệu quả, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu phát triển nhanh, bền vững.

Thu Giang