Tập trung nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập

Tham gia trả lời chất vấn cùng với Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn tại Quốc hội, ngày 5/6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, đối với hệ thống kiểm toán, chúng ta có 2 hệ thống kiểm toán.

Thứ nhất, Kiểm toán nhà nước là một cơ quan độc lập do Quốc hội thành lập và thực hiện theo pháp luật. Kiểm toán nhà nước với nguyên tắc và phạm vi thực hiện là chỗ nào có tài sản và có tiền của nhà nước ở đấy là có hoạt động kiểm toán. Vì vậy, chức năng, nhiệm vụ của Kiểm toán nhà nước là đánh giá, xác nhận kết luận và kiến nghị những vấn đề được kiểm toán.

"Qua một thời gian công tác tại Kiểm toán nhà nước, bản thân tôi thấy Kiểm toán nhà nước có thể nói quy trình rất chặt chẽ, chất lượng tốt và có thể nói áp dụng công nghệ cao và công nghệ thông tin trong hoạt động kiểm toán nhà nước rất nổi trội. Ví dụ áp dụng công nghệ viễn thám hay áp dụng công nghệ siêu âm bê tông hay áp dụng các công nghệ để thực hiện kiểm toán về hệ thống công nghệ thông tin trong hệ thống công nghệ thông tin của cơ quan nhà nước. Đây là một điều rất mới và với trình độ, năng lực của anh em kiểm toán dự án đầu tư xây dựng cơ bản, chúng tôi nghĩ đây là một trong những cơ quan hàng đầu về thực hiện kiểm toán và thanh tra về đầu tư", Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu.

Thứ hai là hệ thống kiểm toán độc lập. Hệ thống này thực hiện theo luật kiểm toán độc lập. Đó là cung cấp các dịch vụ kiểm toán cho các doanh nghiệp. Đối với tổ chức cung cấp này gồm có: Một là, những người hành nghề kiểm toán độc lập; hai là, các doanh nghiệp kiểm toán độc lập; ba là, các doanh nghiệp nước ngoài có chi nhánh kiểm toán đặt tại Việt Nam thực hiện việc hợp đồng kiểm toán để kiểm toán dịch vụ, kiểm toán báo cáo tài chính, kiểm toán dự án đầu tư, kiểm toán một kỳ.

Với 2 hệ thống như trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay, Bộ Tài chính không trực tiếp thực hiện kiểm toán mà quản lý chất lượng kiểm toán theo đúng quy định thông qua việc ban hành các cơ chế chính sách, chiến lược, thanh tra, kiểm tra, giám sát với các tổ chức kiểm toán.

Theo đó, trong năm 2023, Bộ Tài chính đã tiến hành thanh tra, kiểm tra 21 doanh nghiệp kiểm toán và 3 kiểm toán viên hành nghề. Bộ Tài chính cũng đã tiến hành kiểm tra 62 hồ sơ kiểm toán, trong đó đánh giá 16 hồ sơ đạt yêu cầu, 26 hồ sơ không đạt, 20 hồ sơ yếu kém. Từ đó, đình chỉ 17 kiểm toán viên, nhắc nhở 21 kiểm toán viên và phê bình các công ty kiểm toán.

Năm 2024, Bộ Tài chính sẽ thực hiện kiểm tra 20 đến 24 doanh nghiệp, trong đó có 8 doanh nghiệp có kiểm toán các công ty có lợi ích công chúng trong lĩnh vực chứng khoán.

Với những kết quả này, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc khẳng định, Bộ Tài chính đã tập trung nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập thông qua bồi dưỡng, tập huấn, cấp phép, thanh tra, kiểm tra theo đúng quy định pháp luật. Cùng với đó, Bộ Tài chính đã chỉ đạo nâng cao phẩm chất, năng lực của kiểm toán viên cũng như thái độ hoài nghi nghề nghiệp, kiểm toán dựa trên trọng yếu rủi ro, đặc biệt là hệ thống kiểm soát nội bộ để ngày càng chặt chẽ, hiệu quả hơn.

Trong thời gian tới, theo Bộ trưởng, với vai trò, chức năng, phạm vi công tác được giao cũng như theo quy định của pháp luật, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập để phục vụ dịch vụ kiểm toán của các cơ quan, đơn vị cũng như các doanh nghiệp.

Vừa giám sát, vừa thanh tra

Liên quan đến ý kiến của đại biểu Quốc hội hỏi về giải pháp để tiếp tục nâng cao chất lượng kiểm toán, báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước (NSNN), Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, quyết toán NSNN gồm cấp ngân sách địa phương và ngân sách trung ương. 

Đối với ngân sách trung ương, Bộ Tài chính sẽ tập hợp báo cáo quyết toán của các bộ, ngành. Vụ Hành chính sự nghiệp thuộc Bộ Tài chính sẽ thẩm tra báo cáo quyết toán các bộ, ngành gửi đến.

Đối với các địa phương, việc quyết toán ngân sách thuộc thẩm quyền Hội đồng nhân dân. Ban Kinh tế - Ngân sách của Hội đồng nhân dân các địa phương thẩm tra các báo cáo quyết toán ngân sách của Uỷ ban nhân dân tỉnh, sau đó, Hội đồng nhân dân biểu quyết thông qua. Bộ Tài chính sẽ tổng hợp lại các báo cáo này.

"Trong quá trình thực hiện quản lý ngân sách, Bộ Tài chính vừa giám sát, vừa thanh tra một số tổ chức, đơn vị để cảnh báo nhằm giúp các đơn vị quản lý ngân sách hiệu quả hơn", Bộ trưởng nêu rõ.

Hải Liên