Thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trong kỷ nguyên phát triển xanh

Ngày 17/10, tại TPHCM, Bộ Công Thương tổ chức Diễn đàn "Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả: Thành quả và mục tiêu trong kỷ nguyên vươn mình".

Đây là sự kiện nhằm phổ biến thông tin mới về Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả vừa được thông qua tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XIV.

Với vai trò là cơ quan đầu mối về năng lượng, Bộ Công Thương đã tiên phong trong triển khai Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả từ năm 2010 đến nay. Trong 15 năm qua, Bộ đã chủ động, phối hợp hoàn thiện khung khổ pháp lý (2 nghị định, 16 thông tư, 2 quy chuẩn kỹ thuật và hơn 50 bộ tiêu chuẩn), cũng như xây dựng, triển khai các chương trình, kế hoạch hành động nhằm thực thi Luật và chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả với các nội dung khá đa dạng bao trùm, từ các tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng; hỗ trợ doanh nghiệp cải tiến công nghệ; tổ chức kiểm toán năng lượng; truyền thông, giáo dục và nâng cao nhận thức xã hội về tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm điện.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng chủ động hỗ trợ các ngành tiêu thụ nhiều năng lượng, như xi măng, thép, dệt may, chế biến thực phẩm cải thiện hiệu suất sử dụng năng lượng. Đồng thời, phát triển thị trường thiết bị hiệu suất cao, thúc đẩy dán nhãn năng lượng rộng rãi cho hàng chục dòng sản phẩm.

Việc đẩy mạnh các chương trình truyền thông - tuyên truyền, như "Giờ Trái đất", "Gia đình tiết kiệm điện", hay chiến dịch "Dán nhãn năng lượng cho thiết bị và phương tiện tiêu thụ năng lượng"... đã tạo sự lan tỏa mạnh mẽ tinh thần tiết kiệm điện tới hàng triệu người dân. Hơn 9.500 hộ dân lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái, 1.200 doanh nghiệp thực hiện kiểm toán năng lượng và trên 5.000 kiểm toán viên cùng người quản lý năng lượng được đào tạo, cấp chứng chỉ.

Đặc biệt, chương trình dán nhãn năng lượng đã đạt nhiều kết quả ấn tượng: Trên 20.000 sản phẩm dán nhãn hiệu suất cao, loại bỏ 45 triệu bóng đèn sợi đốt, giúp tiết kiệm khoảng 100 triệu kWh điện/năm, tương đương công suất của một nhà máy nhiệt điện 300 MW.

Theo thống kê của Bộ Công Thương, tính chung giai đoạn 2011-2015, cả nước đã tiết kiệm được 11.261 KTOE năng lượng, tương đương 5,65% tổng tiêu thụ năng lượng quốc gia, góp phần giảm phát thải hàng triệu tấn khí nhà kính. Giai đoạn 2016-2020 đã giúp cả nước tiết kiệm được khoảng 5,65% tổng năng lượng tiêu thụ, tương đương hàng tỷ kWh điện. Từ năm 2020 đến nay, các chương trình sử dụng năng lượng tiếp tục được đẩy mạnh, đặc biệt là tiết kiệm điện với mục tiêu đạt từ 2% tổng sản lượng điện thương phẩm/năm trở lên.

Trách nhiệm chung của toàn xã hội

Theo bà Đỗ Thị Minh Trâm, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và khuyến công (Bộ Công Thương), Việt Nam đã có gần 15 năm thực thi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng cũng bộc lộ những hạn chế nhất định. Việc sửa đổi Luật lần này không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà là động lực mới cho giai đoạn phát triển xanh, gắn với mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Trải qua quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng, lấy ý kiến từ doanh nghiệp, chuyên gia và các bộ, ngành, dự thảo Luật sửa đổi đã được Quốc hội thông qua ngày 18/6/2025, với nhiều điểm đột phá cả về kỹ thuật pháp lý và nội dung chính sách.

Bà Trâm cho biết, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả gồm 3 điều, 21 khoản, điều chỉnh 19 điều và bổ sung 1 điều mới, tập trung vào các nhóm chính sách trọng tâm, như: Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước; phát triển tổ chức dịch vụ năng lượng; thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; ưu đãi tín dụng và công cụ tài chính xanh; dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng.

"Thông qua Luật sửa đổi và các chính sách mới, doanh nghiệp và người dân sẽ được tạo điều kiện thuận lợi hơn để đầu tư, đổi mới công nghệ, áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng thực chất, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và xây dựng một Việt Nam xanh, hiện đại, bền vững", bà Đỗ Thị Minh Trâm nhấn mạnh.

Theo bà Trâm, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành điện hay các cơ quan quản lý nhà nước, mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội, từ mỗi gia đình, mỗi doanh nghiệp đến các tổ chức, cộng đồng. 

Bộ Công Thương kỳ vọng rằng, với sự đồng hành của các bộ, ngành, doanh nghiệp và người dân, phong trào sử dụng năng lượng tiết kiệm năng lượng sẽ được lan toả mạnh mẽ hơn nữa, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia bền vững, cũng như thực hiện các cam kết quốc tế, tự tin bước vào giai đoạn phát triển mới của dân tộc.

Anh Thơ