TOÀN CẢNH: Các Bộ trưởng, trưởng ngành trả lời chất vấn

Tại phiên họp, các đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai); Nguyễn Thanh Hiền (Nghệ An); Trần Văn Lâm (Bắc Giang); Giàng Thị Bình (Lào Cai); Mai Thị Phương Hoa (Nam Định); Trần Thị Dung (Điện Biên); Triệu Thị Thu Phương (Bắc Kạn); Đặng Thuần Phong (Bến Tre); Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng);... chất vấn các vấn đề: Quản lý thông tin trên mạng xã hội; xử lý sim rác; giải pháp hỗ trợ ngư dân; tiến độ triển khai xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam và một số công trình giao thông trọng điểm; vấn đề quản lý các doanh nghiệp xuất khẩu lao động, quản lý lao động Việt Nam ở nước ngoài; bố trí vốn đầu tư phát triển KT-XH cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn; giải pháp xử lý tình trạng chậm trễ, "nợ đọng" trong văn bản hướng dẫn thi hành luật; xây dựng, ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn trong lĩnh vực xây dựng; công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, triệt phá các băng nhóm cho vay nặng lãi, tín dụng đen; xử lý vấn đề rác thải nhựa, bảo đảm môi trường...

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại phiên chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Lần đầu tiên UBTVQH tiến hành giám sát lại

Phát biểu kết luận Phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, với tinh thần trách nhiệm cao, đã có 35 đại biểu Quốc hội chất vấn, 3 lượt đại biểu tranh luận và hiện còn 12 đại biểu chưa được chất vấn, 2 đại biểu chưa được tranh luận. 

Tại phiên chất vấn, đã có 14 Bộ trưởng và Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã cùng tham gia trả lời chất vấn về các vấn đề thuộc trách nhiệm quản lý, điều hành của mình. Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đã thay mặt Chính phủ phát biểu làm rõ thêm một số nội dung và trực tiếp trả lời một số câu hỏi của đại biểu Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, đây là lần đầu tiên UBTVQH tiến hành giám sát lại đối với các vấn đề đã được giám sát, chất vấn tại các phiên họp của UBTVQH.

Tiếp nối từ thành công của phiên chất vấn lại ở Kỳ họp thứ 6, việc chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp này cho thấy tính liên tục, toàn diện trong hoạt động giám sát của Quốc hội; thể hiện tinh thần, trách nhiệm của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội trong việc theo dõi, giám sát đến cùng những nội dung đã được giám sát.

Phiên chất vấn cũng là cơ hội để các thành viên chính phủ báo cáo, giải trình, làm rõ những vấn đề, nội dung còn tồn tại, hạn chế và đề xuất những chủ trương, giải pháp trong thời gian tới. Điều này là hết sức quan trọng nhất là trong bối cảnh cả nước đang nỗ lực hoàn thành vượt mức các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội được đề ra cho cả nhiệm kỳ.

Sôi nổi, dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm

Nội dung chất vấn bao quát gần hết các vấn đề của đời sống kinh tế-xã hội, liên quan đến trách nhiệm quản lý, điều hành của hầu hết các bộ, ngành. Có những nội dung đã được chất vấn nhiều lần tại các Kỳ họp Quốc hội, phiên họp UBTVQH nhưng tiếp tục vẫn là vấn đề nóng, được các ĐBQH quan tâm để chất vấn lại tại phiên họp này. 

Nhìn chung, phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, thể hiện tinh thần dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội, các thành viên Chính phủ, trưởng ngành trước mỗi vấn đề bức xúc của người dân.

Các đại biểu đã nghiên cứu kỹ các báo cáo, hỏi thẳng vào vấn đề còn vướng mắc hoặc chưa được đề cập, làm rõ trong các báo cáo; tích cực tranh luận để đi đến cùng vấn đề.

Các Bộ trưởng, trưởng ngành đã dành thời gian quan tâm và chuẩn bị khá kỹ cho việc trả lời chất vấn, cơ bản nắm chắc và toàn diện vấn đề của ngành, lĩnh vực mình phụ trách, thẳng thắn nhận trách nhiệm, nêu được nguyên nhân và giải pháp khắc phục. 

Bức tranh tổng thể có nhiều điểm sáng

Qua các báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và nội dung chất vấn hôm nay, Chủ tịch Quốc hội nhận thấy, bức tranh tổng thể trong việc triển khai các yêu cầu của UBTVQH trong các nghị quyết giám sát, kết luận chất vấn của UBTVQH có nhiều điểm sáng.

Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn thấy rằng còn có nhiều nội dung, nhiều chỉ tiêu, yêu cầu chưa đạt, chưa giải quyết dứt điểm hoặc vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc cần tiếp tục có giải pháp căn cơ để triển khai, khắc phục.

“Đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành liên quan, tiếp tục tổ chức thực hiện hiệu quả những nội dung yêu cầu tại các nghị quyết và kết luận của UBTVQH”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu trước UBTVQH. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Sẽ công khai rộng rãi tình trạng nợ đọng văn bản

Khép lại phần trả lời của các Bộ trưởng, trưởng ngành, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, thay mặt Chính phủ, phát biểu làm rõ thêm một số vấn đề liên quan thuộc trách nhiệm của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Phó Thủ tướng nêu rõ: Các kết luận của Quốc hội, UBTVQH rất cụ thể, mốc thời gian gian cụ thể, tạo thuận lợi cho điều hành của Chính phủ, đồng thời cũng tạo áp lực cho các bộ trưởng, trưởng ngành trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao. Chính phủ, Thủ tướng đã tổ chức triển khai nghiêm túc các kết luận… Nhưng tồn tại vẫn còn, trong đó có vấn đề xây dựng pháp luật.

Trả lời chất vấn của các đại biểu về vấn đề xây dựng pháp luật, Phó Thủ tướng cho biết, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm đến vấn đề này, dành nhiều thời gian hơn trong các phiên họp thường kỳ và trong nhiều phiên họp chuyên đề, các Bộ, ngành vào cuộc quyết liệt hơn; trách nhiệm của Bộ trưởng, trưởng ngành rõ rệt hơn.

Quốc hội yêu cầu các Bộ trưởng tiếp thu, giải trình ở diễn đàn Quốc hội nên các Bộ trưởng, trưởng ngành không thể thoái thác được. Thủ tướng cũng giao cho các Phó Thủ tướng vào cuộc các dự án luật từ khi xây dựng chính sách, cho đến các dự án lần 1, lần 2 khi trình Quốc hội. Văn phòng Chính phủ thường xuyên đôn đốc nên có nhiều chuyển biến.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng thừa nhận, vẫn còn tồn tại, đó là tình trạng trình chậm, chất lượng dự án luật còn hạn chế, việc rút dự án luật ra giảm mạnh nhưng vẫn còn còn nợ văn bản, thông tư (nợ 18 văn bản, trong đó 2 Nghị định hướng dẫn 2 luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2018 và 16 văn bản hướng dẫn 7 Luật có hiệu lực vào ngày 1/7/2019.

Nguyên nhân nợ đọng, theo Phó thủ tướng, là do chưa tuân thủ quy trình của Luật Ban hành VBQPPL. Sự quan tâm chỉ đạo của một số “tư lệnh ngành” chưa đánh giá kỹ khi xây dựng, thời gian cho phép ban hành Nghị định còn ngắn, phần lớn đây là vấn đề khó, phức tạp nên việc soạn thảo còn khó khăn. Ngoài ra, sự phối hợp giữa các bộ, ngành còn hạn chế.

Thời gian tới, Phó Thủ tướng cho biết, cần tiếp tục thực hiện nghiêm quy định của Luật Ban hành VBQPPL. Hiện Chính phủ cũng đang hoàn thiện trình Quốc hội tới đây xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật tại Kỳ họp thứ 8 tới.

Cùng với đó, sẽ công khai rộng rãi tình trạng nợ đọng văn bản của từng bộ, ngành. Tăng cường công tác kiểm tra đôn đốc của lãnh đạo Chính phủ, Tổ công tác của Chính phủ. Tập trung tăng cường hơn năng lực xây dựng và triển khai pháp luật của các bộ, ngành.

"Tham nhũng vặt" - như con đê có thể bị vỡ bất cứ lúc nào do những tổ mối nhỏ

Trả lời chất vấn của đại biểu về "tham nhũng vặt", Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nêu rõ, bên cạnh việc đấu tranh phòng, chống những “đại án”, vụ án lớn về kinh tế, tham nhũng, thì chủ trương của Đảng, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống, tham nhũng cũng như Nghị quyết của Quốc hội, UBTVQH đều nhấn mạnh đến vấn đề "tham nhũng vặt".

"Tham nhũng vặt" là tệ nạn gây bức xúc, nhức nhối dư luận nhân dân, liên quan đến đạo đức công chức, viên chức, “tuy là vặt nhưng tác dụng không vặt chút nào”.

Khẳng định điều này, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ ví, “như con đê cao to, hùng vĩ, có thể bị vỡ bất cứ lúc nào do những tổ mối rất nhỏ”, "tham nhũng vặt" có tác động làm phá hoại đạo đức cán bộ, công chức, viên chức trong quá trình thực hiện, làm xói mòn niềm tin của người dân và doanh nghiệp, đồng thời làm tăng chi phí không chính thức của người dân, doanh nghiệp. 

Bốn giải pháp phòng, chống tham nhũng

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, thực hiện chủ trương của Trung ương, Quốc hội, UBTVQH, Chính phủ đã đề ra nhiều giải pháp phòng, chống tham nhũng.

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý kinh tế bảo đảm thống nhất, rõ ràng, không chồng chéo nhau, cản được chuyện tùy tiện trong quá trình thực thi pháp luật, của cả “anh” thực thi và “anh” kiểm tra, cơ quan thanh tra, kiểm toán. Tránh chuyện nhũng nhiễu, sách nhiễu từ chỗ pháp luật. 

Thứ hai, hoàn thiện quy định về quy chế, quy trình cho trách nhiệm thực thi công vụ, đạo đức công vụ, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu, đẩy mạnh cải cách hành chính công khai, minh bạch, ứng dụng công nghệ thông tin, cung cấp dịch vụ công lên cấp độ 4,... Có như vậy mới ngăn được người thực thi và người cung cấp dịch vụ công "tham nhũng vặt". Bên cạnh đó, chúng ta cũng có hệ thống kiểm tra giám sát bằng công nghệ thông tin, camera giám sát và các hình thức khác.

Thứ ba, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong công tác quy hoạch, đào tạo, bổ nhiệm, luân chuyển, nhất là các ngành có rủi ro cao, nhất là bổ nhiệm cán bộ đứng đầu. 

Thứ tư, nâng cao ý thức pháp luật trong nhân dân, phát huy vai trò của nhân dân với các phương tiện truyền thông, đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, kể cả người được dịch vụ công phục vụ và người cung ứng dịch vụ công là cán bộ, công chức, viên chức, thay mặt cho Đảng và Nhà nước.

Ảnh VGP/Nhật Bắc

ĐBSCL có vị trí chiến lược

Trả lời các chất vấn về phát triển hạ tầng giao thông khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, Chính phủ luôn quan điểm ĐBSCL có vị trí chiến lược về KT-XH, quốc phòng - an ninh và về nông nghiệp là cứ điểm chiến lược, nên tập trung đầu tư ở đây.

Trong 5 năm qua, tổng đầu tư ngân sách cho khu vực này đứng thứ 3 trong 6 vùng, chiếm 16,9%. Và nếu tính riêng phần ngân sách Trung ương hỗ trợ đứng thứ 3, với 18,26%.

Như vậy, số vốn bố trí cho khu vực này không phải quá thấp, song do vùng này có điểm xuất phát điểm hạ tầng thấp, chia cắt, địa chất yếu, suất đầu tư cao, ứng phó với biến đổi khí hậu. Do đó, suất đầu tư vốn không cao do điều kiện này càng thấp hơn, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển.

Chương trình riêng về đầu tư giao thông ĐBSCL

Phó Thủ tướng nêu rõ, ý thức vấn đề này, trong Nghị quyết chuyên đề của Chính phủ về ứng phó với biến đổi khí hậu có chương trình riêng về đầu tư hạ tầng giao thông khu vực ĐBSCL.

Trong 5 năm tới sẽ tập trung đầu tư dự án có tính chất liên kết vùng, liên kết tiểu vùng, kết nối ĐBSCL với TPHCM kể cả đường bộ, đường thủy, đường sông, hàng không và đường sắt.

Về đường bộ, Phó Thủ tướng cho biết, sẽ phải đầu tư cả tuyến dọc theo hướng Bắc - Nam và tuyến ngang theo hướng Đông - Tây.

Về đường thủy, không ở đâu có lợi thế như khu vực này, cứ 1km diện tích có 0,6km sông, rạch suối, thích hợp thực hiện logistics, kết nối với các nước lân cận.

Về hàng không, có thể nghiên cứu mở thêm một số đường bay mới kết nối cảng hàng không quốc tế Cần Thơ, sớm nâng cấp cảng hàng không Phú Quốc. Với đường sắt đang điều chỉnh quy hoạch. Tới đây sẽ đầu tư thích đáng. Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo vùng phải xây dựng danh mục đầu tư ưu tiên để bố trí vốn trung hạn từ nay đến năm 2025.

Trước mắt, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý bố trí 2.146 tỷ đồng cho tuyến Trung Lương - Mỹ Thuận, bố trí Mỹ Thuận - Cần Thơ 920 tỷ đồng từ nguồn vượt thu năm nay. Để bố trí vốn cho các dự án này, Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ chỉ đạo xây dựng nghị quyết trình trình sang UBTVQH.

Khi UBTVQH phê chuẩn chủ trương này, Thủ tướng Chính phủ sẽ quyết định phân bổ ngay để cùng với 3 nghìn tỷ đồng vốn của chủ sở hữu, 6 nghìn tỷ đồng vốn của tổ chức tín dụng sẽ cơ bản hoàn thành kết nối, thông tuyến tuyến đường quan trọng này, bảo đảm năm 2021 sẽ lưu thông được.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng thừa nhận, ĐBQH đã chỉ ra rất đúng “vai trò quan trọng của khâu thực hiện”, trong đó có vai trò của Bộ GTVT, UBND tỉnh Kiên Giang, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Chính phủ, lãnh đạo Chính phủ sẽ theo dõi việc triển khai công trình này.

Bộ trưởng Tô Lâm trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Làm tan rã 1.400 đường dây, tổ chức cho vay nặng lãi

Về vấn đề đấu tranh triệt phá các tổ chức cho vay nặng lãi, tín dụng đen, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nêu rõ, đây là vấn đề bức xúc của xã hội được nhiều đại biểu quan tâm, chất vấn.

Bộ Công an đã nhiều lần đề ra nhiều giải pháp khắc phục, tham mưu cho Chính phủ ban hành Chỉ thị số 12 giải quyết vấn đề vi phạm pháp luật liên quan đến “tín dụng đen”. Trong Chỉ thị cũng phân công trách nhiệm cụ thể cho các cấp, các ngành để thực hiện và Bộ Công an cũng có một chuyên đề riêng để phòng ngừa, đấu tranh loại tội phạm này.

Bộ trưởng cho biết, tính 6 tháng đầu năm 2019, trên toàn quốc, lực lượng công an đã khởi tố hơn 436 vụ và 766 bị can liên quan đến tín dụng đen, bảo kê, đòi nợ thuê. Trong đó, khởi tố 214 vụ, hơn 900 bị can liên quan đến tín dụng đen về tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự, áp dụng nhiều biện pháp nghiệp vụ, làm tan rã nhiều băng nhóm tội phạm tín dụng đen trên toàn quốc, thống kê làm tan rã 1.400 các đường dây, tổ chức cho vay nặng lãi.

Do trấn áp mạnh, tội phạm liên quan đến tín dụng đen đã được kiềm chế, giảm tính phức tạp so với trước đây, nhiều chỗ tạm dừng hoạt động và hoạt động một cách có cầm chừng và nhân dân đã cảnh giác với hoạt động này.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Tô Lâm, tình hình tín dụng đen, bảo kê, đòi nợ thuê vẫn còn diễn biến phức tạp, có nơi có lúc gây lo lắng cho nhân dân; lưu ý hoạt động cho vay qua internet, tín dụng đen biến chướng qua không gian mạng, rất khó kiểm soát; tiền ảo và tiền thật thông qua internet để giao dịch tiền tệ.

Nguyên nhân được Bộ trưởng chỉ ra là nhu cầu cho vay và sử dụng tín dụng đen trong nhân dân vẫn còn, xử lý tội phạm liên quan đến tín dụng đen còn nhiều khó khăn, do tội phạm sử dụng nhiều phương thức “lách luật”; xác định phạm vi dân sự, hình sự còn khó khăn cho cơ quan thực thi pháp luật. Riêng xử lý theo Điều 201 của Bộ luật Hình sự, hiện nay, cơ quan điều tra Bộ Công an thống kê còn có 21 vấn đề khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ. “Chúng tôi cũng đang phối hợp với các cơ quan để tháo gỡ”, Bộ trưởng cho biết.

Xử lý nghiêm các trường hợp bảo kê

Thời gian tới, Bộ trưởng nêu rõ, chúng tôi sẽ tiếp tục duy trì khí thế tấn công, trấn áp tội phạm tín dụng đen theo kế hoạch đề ra, không để chủ quan, chùng xuống khi kết quả hiện nay đang trên đà thực thi tốt. Lực lượng công an tiếp tục sử dụng biện pháp nghiệp vụ, kiểm soát, lên danh sách, đấu tranh triệt phá băng nhóm tín dụng đen, bảo kê, đòi nợ thuê ngay từ khi mới hình thành, không để hình thành các tổ chức, nhất là các tổ chức tội phạm.

Điều tra, xử lý nghiêm các tội phạm liên quan đến tín dụng đen, mang tính răn đe cao vừa qua lực lượng công an trên toàn quốc và nhiều địa phương triển khai rất tích cực, công tác tuyên truyền vận động đã làm cho nhân dân hiểu rõ nguy hiểm của tội phạm này.

Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trong phòng ngừa, đấu tranh với vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen, trong đó thực hiện hiệu quả Chỉ thị 12 của Thủ tướng Chính phủ phân công, phân cấp cho các ngành, trách nhiệm của các địa phương, đặc biệt là phối hợp của ngành ngân hàng, có thủ tục để người dân dễ dàng tiếp cận vốn vay và có cách quản lý tốt hơn, phù hợp hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân, góp phần quan trọng xóa bỏ tín dụng đen.

Về mặt pháp luật, Bộ trưởng cho biết, sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để tháo gỡ vướng mắc pháp luật, không để tội phạm lợi dụng khe hở của pháp luật, làm cơ sở xử lý phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm tín dụng đen hiệu quả hơn.

“Chúng tôi cũng đặt vấn đề có hay không sự bảo kê cho các lực lượng chức năng này”. Theo Bộ trưởng, qua điều tra hiện nay “chưa phát hiện trường hợp nào bao che, bảo kê cho tín dụng đen của các lực lượng, kể cả trong lực lượng công an”.

“Quan điểm chúng tôi là xử lý nghiêm trường hợp bảo kê, liên quan đến bảo kê, không có vùng cấm nào liên quan đến hoạt động này. Nếu nhân dân, đại biểu Quốc hội phát hiện, chỉ ra vi phạm pháp luật về hoạt động này thì cứ trao đổi thông tin chúng tôi sẽ tích cực điều tra”, Bộ trưởng khẳng định.

Tội phạm kinh tế có chiều hướng gia tăng

Liên quan đến vấn đề tội phạm kinh tế, tham nhũng, buôn lậu hàng giả, nhất trí với đánh giá của Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bộ trưởng Tô Lâm nêu rõ, những loại tội phạm này đang có chiều hướng gia tăng nhiều phương thức, thủ đoạn đa dạng;…

Bên cạnh đó, các loại tội phạm xuyên quốc gia, các hoạt động sản xuất hàng giả, hàng cấm có diễn biến phức tạp, nhất là lợi dụng thương mại điện tử để thực hiện hành vi này, nên đây là khâu rất khó khăn trong quản lý, đấu tranh.

Hơn 4.000 website bán hàng điện tử chưa được đăng ký, tiềm năng xuất hiện rủi ro, vi phạm lớn. Tương tự, hoạt động tín dụng đen trên internet đang phát triển, có 26 công ty thành lập website hoạt động theo mô hình cho vay này, quy mô lớn và chúng ta cũng chưa xử lý được, Bộ trưởng cho biết.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Chính phủ, Quốc hội luôn cam kết giải quyết vấn đề rác thải nhựa

Về vấn đề rác thải nhựa, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết đây là vấn đề lớn không chỉ của Việt Nam mà cả thế giới, ảnh hưởng đến hệ sinh thái, con người.

Dẫn chứng việc trên bàn họp hôm nay không có đồ nhựa dùng một lần, Bộ trưởng TN&MT khẳng định, Chính phủ và Quốc hội luôn cam kết giải quyết vấn đề rác thải nhựa. Bản thân Việt Nam đã có luật quản lý tài nguyên môi trường biển và tham gia những hiệp định quốc tế về vấn đề này.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, công cụ quan trọng để đối phó với vấn đề rác thải nhựa là chính sách thuế, phí áp dụng với các loại nhựa một lần.

Bên cạnh đó, sẽ có cơ chế khuyến khích vật liệu thân thiện môi trường. Đồng thời, cần đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân và toàn xã hội.

Nếu người dân không sử dụng đồ nhựa dùng một lần, sẽ vừa giảm rác thải, vừa tiết kiệm, đóng góp quan trọng cho thành công chung của chiến lược đối phó vấn đề rác thải nhựa, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Lê Thành Long trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Chậm ban hành VBQPPL: Trách nhiệm chính thuộc về người đứng đầu

Về tiến độ ban hành văn bản hướng dẫn luật, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết: Trong thời gian qua, với sự cố gắng của các bộ ngành, Chính phủ, UBTVQH, Quốc hội và ĐBQH, công tác xây dựng pháp luật đạt nhiều kết quả tích cực. Trong 2 năm qua, Chính phủ trình Quốc hội, UBTVQH xem xét, ban hành 26 dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết khác nhau, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh. Trong đó, có những dự án ban hành kịp thời, có sự thống nhất cao, mang lại tác dụng nhanh chóng. 

Ví dụ như “Nghị quyết của UBTVQH giải thích một số điều của Luật Quy hoạch được dư luận đánh giá cao, ngay lập tức tháo gỡ vướng mắc trong quá trình điều chỉnh quy hoạch hiện nay, giúp thực hiện công tác xây dựng quy hoạch trong thời gian tới”, Bộ trưởng khẳng định. 

Về ban hành văn bản hướng dẫn thi hành luật, Bộ trưởng cho biết, qua rà soát 26 dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết được Quốc hội thông qua có khoảng 10 văn bản có tiến độ xây dựng chậm. Cá biệt có văn bản trình rất chậm khiến UBTVQH, Quốc hội phải thay đổi chương trình hay đưa ra khỏi chương trình. 

Liên quan đến thực hiện công tác thẩm định văn bản pháp luật, Bộ trưởng nêu rõ, theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp có 20 ngày để thẩm định từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ. Nhưng có những dự án luật chỉ thẩm định trong 5 ngày, cá biệt có dự án luật quan trọng chỉ thẩm định trong 3 ngày…

Để khắc phục những hạn chế này, Bộ trưởng cho biết, sẽ thực hiện nghiêm quy định liên quan tại Luật Ban hành văn bản pháp luật, cũng như chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Bộ trưởng cũng nêu rõ, vấn đề xây dựng thể chế, trách nhiệm của các bộ ngành được nhắc đến trong 19 nghị quyết phiên họp thường kỳ, chuyên đề của Chính phủ.

Bộ trưởng Lê Thành Long cho rằng, trách nhiệm chính thuộc về bộ trưởng, trưởng ngành, các bộ ngành. Chúng ta cố gắng rồi nhưng cần tiếp tục phát huy, đặc biệt thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp cũng sẽ nâng cao chất lượng hội đồng thẩm định. Bộ cũng sẽ đôn đốc, bám sát các bộ ngành trong quá trình xây dựng dự án luật, trong đó, Bộ Tư pháp đã cử một chuyên gia cao cấp tham gia ngay từ đầu quá trình xây dựng dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi). 

Cùng với đó, các cơ quan cần cân nhắc khi đề xuất dự án luật đưa vào chương trình, vì có xu hướng ôm đồm, chưa dự liệu hết vấn đề phát sinh. Một khi đã đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh phải có kế hoạch, bám sát tiến độ thực hiện. Khi bắt đầu nên bàn định hướng trước, huy động trí tuệ chuyên gia, cơ quan liên quan để làm một mạch, không phải làm đi làm lại. 

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Sẽ ban hành 3 quy chuẩn quan trọng trong đầu tư xây dựng

Trả lời đại biểu về vấn đề xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn về xây dựng, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết, ngành xây dựng hiện có 1.200 tiêu chuẩn. Thời gian qua, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng đã phục vụ tốt quá trình phát triển ngành xây dựng, cũng như quá trình phát triển kinh tế - xã hội chung.

Song cũng còn một số hạn chế, nên Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án đổi mới hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng. Theo lộ trình, đến năm 2021 sẽ sửa đổi, bổ sung những tiêu chuẩn, quy chuẩn cốt lõi, còn những tiêu chuẩn khác sẽ được hoàn thành đến năm 2030.

Bộ trưởng cho biết, ngay trong năm 2019, thực hiện Nghị quyết của UBTVQH, Bộ Xây dựng sẽ ban hành 3 quy chuẩn quan trọng trong hoạt động đầu tư gồm: Quy chuẩn về quy hoạch; Quy chuẩn về nhà chung cư; Quy chuẩn về phòng cháy, chữa cháy. 

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Thông tin tiêu cực trên mạng còn dưới 10%

Về quản lý thông tin trên mạng xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, vừa qua Bộ TT&TT đã đầu tư, xây dựng vận hành trung tâm giám sát an toàn mạng quốc gia. Trung tâm này có hai chức năng gồm: Giám sát các cuộc tấn công mạng vào Việt Nam và thông tin trên không gian mạng. Trung tâm này có khả năng xử lý mỗi ngày khoảng 100 triệu tin và phân loại, đánh giá được tỷ lệ tin tiêu cực, tích cực.

“Trước đây, tỷ lệ thông tin tiêu cực trên mạng đánh giá là trên 30%, bây giờ chúng ta nhìn thấy và có tác động điều chỉnh, các tiêu cực cơ bản nằm dưới 10%”, Bộ trưởng nói.

Câu chuyện nan giải thứ hai, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, là đấu tranh với các trang mạng nước ngoài, trong khi họ chưa có văn phòng đại diện tại đây, chưa đóng thuế, chưa thực thi luật pháp. Thời gian qua, Bộ đã rất tích cực, cụ thể, với Facebook trước đây, Nhà nước đưa ra yêu cầu thực hiện được khoảng 30%, bây giờ tỷ lệ thực hiện yêu cầu của Facebook đối với chính quyền là 70 - 80%; Youtube tuân thủ tốt hơn, trước đây 60%, bây giờ là 80 - 85%, Apple thì trước không thực hiện, bây giờ gần như thực hiện 75% các yêu cầu…

Không để “não” người Việt Nam ở nước ngoài

Về vấn đề xây dựng mạng xã hội Việt Nam, Bộ trưởng lý giải, nếu như Việt Nam không có mạng của chính mình thì tất cả những gì chúng ta đọc, mua, bán thì đều lưu trữ ở nước ngoài. “Nói vui là não người Việt Nam ở nước ngoài”, Bộ trưởng ví von.

Do đó, chúng ta đặt mục tiêu xây dựng mạng xã hội trong nước, để mạng xã hội trong nước có lượng người dùng tương đương với mạng xã hội nước ngoài, để “não” người Việt Nam phân tán đều, không có bất kỳ nhà mạng nào thu thập được toàn bộ thông tin về người Việt Nam. 

Bộ trưởng cho biết, hiện nay, các mạng xã hội Việt Nam có khoảng 65 triệu thuê bao, trong một năm tăng trưởng khoảng 30%. Các mạng xã hội cộng lại là khoảng 90 triệu. Với tốc độ tăng trưởng hiện nay của mạng xã hội nước ta, Bộ trưởng kỳ vọng, “trong khoảng năm 2020 - 2021 chúng ta sẽ đạt câu chuyện 50 - 50”.

Còn sim rác, nhà mạng sẽ không được cấp phép dịch vụ mới

Liên quan đến câu chuyện không mới - “sim rác”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, đây là câu chuyện lớn, xảy ra nhiều năm, và “trong những năm qua, chúng ta đã cắt bỏ sim không đủ thông tin, nhưng giờ vẫn còn lượng sim lớn đang nằm trên các kênh bán lẻ.

Bộ trưởng cho biết, từ nay đến tháng 9, các cơ quan truyền thông sẽ tập trung giải quyết chuyện sim rác bằng cách các nhà mạng mua lại. Giải pháp mới cho chuyện sim rác là giao trách nhiệm trực tiếp đến tổng giám đốc công ty truyền thông.

“Nếu như còn tồn tại sim rác trên các nhà mạng, nhà mạng sẽ không được cấp phép các dịch vụ mới”, Bộ trưởng nói. 

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Gần 1 triệu người hoạt động khai thác thủy sản

Bộ trưởng NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, hiện Việt Nam có khoảng 95.500 tàu các loại, xấp xỉ 1 triệu nhân lực hoạt động khai thác thủy sản. Thực tế này đặt ra 3 vấn đề là: Làm sao khai thác hiệu quả; vừa phát triển kinh tế vừa bảo vệ chủ quyền; ứng phó thiên tai.

Thực tế này đang đặt ra ba vấn đề. Một là, làm sao khai thác hiệu quả. Hai là, làm sao vừa hỗ trợ ngư dân khai thác hiệu quả, vừa tham gia bảo vệ biển. Ba là, nước ta nằm ở khu vực “rốn bão” trên khu vực Thái Bình Dương, nên công tác ứng phó với thiên tai phải thực hiện nhiều công việc.

Trong các công việc để ứng phó với thiên tai, Bộ trưởng tán thành với quan điểm của đại biểu cho rằng “cần quan tâm công tác tuyên truyền cho ngư dân”, đồng thời tăng cường cơ sở vật chất. 

Thời gian qua, Bộ NNPTNT đã phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, 28 tỉnh duyên hải thường xuyên thực hiện tuyên truyền, bảo đảm đi khai thác an toàn, ứng phó với thiên tai. Do tăng cường tuyên truyền, nên trong 2 năm qua đã có trên 2 triệu phương tiện di dời, tổng số 9,5 triệu người được di dời, cơ bản bảo đảm an toàn. Bộ trưởng khẳng định, đây là kết quả chứng minh sự kết hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương và các nghiệp đoàn trong thực hiện tuyên truyền.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng tập trung tuyên truyền để đảm bảo hiệu quả khâu liên kết, thành lập nghiệp đoàn nghề cá. Ví như ở Khánh Hòa và một số tỉnh đang có nhiều mô hình liên kết bạn tàu, hỗ trợ lẫn nhau, ngư dân cùng với doanh nghiệp liên kết khai thác, tiêu thụ sản phẩm.

Về trang thiết bị, thực hiện quy định của Luật Thủy sản, Bộ trưởng cho biết, với loại tàu trên 24 m đang triển khai lắp đặt máy hành trình giám sát; loại tàu từ 15 - 24m đang triển khai trang bị toàn bộ máy móc. Việc triển khai quy định của Luật Thủy sản do kinh tế biển nước ta có nhiều tiềm năng phát triển, song cũng có những khó khăn nhất định.

Đồng thời, chúng ta cũng đang quyết liệt triển khai các nhóm giải pháp để sớm khắc phục được thẻ vàng, trở về trạng thái thẻ xanh.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Ba nguyên tắc xây dựng cao tốc Bắc - Nam

Trả lời chất vấn của đại biểu về việc thực hiện dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, do đây là dự án quan trọng quốc gia, nên Chính phủ xác định thực hiện dựa trên ba nguyên tắc.

Nguyên tắc thứ nhất, đây là dự án trọng điểm quốc gia nên trình tự, thủ tục thực hiện đúng quy định pháp luật, bảo đảm tiến độ, chất lượng.

Nguyên tắc thứ hai là tiến hành đấu thầu công khai, minh bạch, đúng quy định pháp luật.

Nguyên tắc thứ ba, đây là công trình trọng điểm quốc gia, ảnh hưởng đến an ninh, quốc phòng, kinh tế - xã hội nên phải chú ý yếu tố an ninh, quốc phòng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng cho biết, thời gian qua, Bộ GTVT đang triển khai nhiều thủ tục liên quan. Hiện Bộ GTVT đã phê duyệt dự án, đang triển khai thiết kế, thi công vượt dự toán.

Bộ cũng đã xin báo cáo với Thường trực Chính phủ tại nhiều cuộc họp. Thường trực Chính phủ cũng đang xin ý kiến các cơ quan lãnh đạo để thực hiện dự án này sẽ bảo đảm đạt ý nghĩa kinh tế, cũng như bảo đảm an ninh, quốc phòng.

Cuối năm 2020 sẽ cơ bản thông xe tuyến Trung Lương - Mỹ Thuận

Về triển khai dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, Mỹ Thuận - Cần Thơ và cầu Mỹ Thuận 2, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, đường cao tốc TPHCM - Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ là một trong những trục đường quan trọng nhất đồng bằng sông Cửu Long. Chính phủ đã triển khai dự án này cách đây gần 10 năm, nhưng đến thời điểm này tiến độ vẫn chậm.

Đối với đoạn từ Trung Lương - Mỹ Thuận, vừa qua Chính phủ đã quyết định bổ sung 2.186 tỷ đồng hỗ trợ cho nhà đầu tư và cho nhà đầu tư điều chỉnh lại dự án và đã được UBND tỉnh Tiền Giang phê duyệt. UBND tỉnh Tiền Giang và cơ quan nhà nước có liên quan đã điều chỉnh hợp đồng, đưa vào điều khoản liên quan đến trách nhiệm của nhà đầu tư. Về phía nhà nước đã hỗ trợ phương án tài chính khả thi, hiện nay, phần vốn nhà đầu tư đã bỏ vào hơn 3.000 tỷ đồng và vốn còn lại liên quan đến cơ quan tín dụng.

Chính phủ đã họp giao Thống đốc NHNN chỉ đạo các ngân hàng và vốn liên doanh để hỗ trợ khoảng 6.000 tỷ đồng cho dự án Trung Lương - Mỹ Thuận. Với sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các tổ chức tín dụng đã phối kết hợp để bổ sung vốn, nếu được vốn tín dụng này cùng với vốn nhà nước và nhà đầu tư thì dự án đến cuối năm 2020 sẽ cơ bản thông xe từ Trung Lương - Mỹ Thuận và hoàn thành toàn bộ công tác này trong năm 2021.

Không có thu phí tự động không dừng sẽ bị dừng thu phí

Về tiến độ triển khai thu phí không dừng, Bộ trưởng cho biết, theo quyết định 07 của Thủ tướng Chính phủ năm 2017 thì đến 31/12/2019 toàn bộ trạm thu phí trên toàn quốc phải thu phí tự động, không dừng. Cách đây khoảng 1 tháng, Thủ tướng tiếp tục có Nghị định trên phạm vi toàn quốc chỉ đạo Bộ GTVT và các nhà đầu tư khẩn trương thực hiện công tác này.

Bộ trưởng cho biết, chúng ta có 2 nhà đầu tư cung cấp dịch vụ không dừng, do đó các nhà đầu tư có nhiều lựa chọn, hàng tháng Bộ đều họp giao ban và có văn bản nhắc nhở các chủ đầu tư, đây là trách nhiệm của các chủ đầu tư BOT, tư vấn đã có sẵn, sự sẵn sàng các nhà đầu tư trong điều kiện hợp đồng và trong phối hợp thực hiện, nếu nhà đầu tư phối hợp tốt thì chúng ta triển khai nhanh.

Bộ trưởng cũng cho biết, sau khi họp chỉ có một đơn vị quan ngại nhất, đó là Tổng công ty đường cao tốc Việt Nam - đây là công ty 100% vốn nhà nước, trực thuộc Ủy ban Quản lý vốn nhà nước. Tổng công ty này có 226 làn thu phí tự động không dừng, nhưng đến thời điểm này triển khai chậm.

Chúng tôi sử dụng giải pháp là có văn bản đến Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước để báo cáo tình hình, nếu tình hình không cải thiện và chậm, trách nhiệm hoàn toàn thuộc nhà đầu tư. Và đến 31/12/2019 không hoàn thành thì chúng tôi sẽ tạm dừng thu phí toàn bộ các trạm thu phí không có thu phí tự động không dừng.

“Hiện nay chúng tôi thực hiện kiểm tra tiến độ hàng tháng, có giải pháp để nhà các đầu tư không bất ngờ, nếu cứ chây ì thì phải chấp nhận hậu quả kinh tế theo chỉ đạo của Thủ tướng”, Bộ trưởng nói. 

Tiếp tục xã hội hóa các cảng hàng không

Về vấn đề xã hội hóa các cảng hàng không, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, hiện cả nước có 22 sân bay nhưng chỉ có sân bay Vân Đồn do nhà đầu tư quản lý; 21 sân bay còn lại, Chính phủ đã giao giao Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) quản lý.

Trong cơ cấu vốn của ACV, vốn Nhà nước chiếm 95,6%, do đó ACV có trách nhiệm đầu tư 21 sân bay. “Với 21 sân bay này, chỉ 8 sân bay có lợi nhuận, còn lại thu không đủ chi. Các nhà đầu tư bên ngoài chủ yếu tập trung vào các cảng hàng không có lợi nhuận cao”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết.

Theo Bộ trưởng, khi để các doanh nghiệp tham gia đầu tư sân bay sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu của ACV, ảnh hưởng đến nguồn thu của doanh nghiệp Nhà nước, tài sản Nhà nước.

“Quan điểm của Chính phủ là tiếp tục xã hội hóa nhưng theo hình thức khác. Ví dụ, Cảng hàng không Lào Cai đang kêu gọi đầu tư, nếu doanh nghiệp quan tâm thì làm từ đầu cả hạng mục sinh lợi và không sinh lợi để đảm bảo hài hòa lợi ích”, ông Nguyễn Văn Thể phân tích.

Sau phần trả lời của Bộ trưởng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân góp ý, từ thành công của việc xã hội hóa xây dựng sân bay Vân Đồn, Bộ Giao thông vận tải cần nghiên cứu ý kiến của đại biểu, đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư các sân bay khác.

“Những cảng hàng không hiện nay thu không đủ chi, cơ chế phải thay đổi thế nào? Ngay cả sân bay Long Thành - dự án trọng điểm quốc gia nhưng có thể phát huy kinh nghiệm từ Vân Đồn, có thể chia ra từng gói, cái nào Nhà nước đầu tư, cái nào xã hội hóa để doanh nghiệp đầu tư. Bộ Giao thông vận tải phải tham mưu cho Chính phủ. Chủ trương làm sân bay Long Thành của Quốc hội còn thực hiện thế nào hiệu quả nhất, nhanh nhất là do sự điều hành của Chính phủ”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Xuất khẩu lao động: Số lượng tăng, thị trường mở rộng

Về việc quản lý lao động Việt Nam ở nước ngoài, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, số lượng lao động Việt Nam ở nước ngoài ngày càng tăng, năm 2017 có xấp xỉ 127.000 người; năm 2018 có khoảng 143.000 người Việt Nam sang lao động tại nước ngoài. Thời gian qua, không chỉ số lượng, địa bàn lao động cũng được mở rộng tới các thị trường mới như Australia, Đức, Romania và gần đây nối lại với Czech sau một thời gian gián đoạn.

Về vấn đề Việt Nam có chi phí môi giới cao, Bộ trưởng giải thích tại một số nước, các doanh nghiệp chỉ đưa người lao động đi sang nước ngoài lao động là hết trách nhiệm. Trong khi đó, tại Việt Nam, các doanh nghiệp còn phải quản lý, thậm chí tham gia xử lý những việc liên quan đến người lao động khi có vấn đề xảy ra tại nước đối tác.

Hiện nay, có khoảng 350 doanh nghiệp tham gia vào hoạt động đưa người Việt Nam sang nước ngoài làm việc. Bộ trưởng khẳng định doanh nghiệp Việt Nam căn cứ vào các quy định pháp luật và hiệp định lao động giữa 2 nước để quy định mức tiền chi trả.

Đối với tình trạng lao động Việt Nam phá vỡ hợp động, tự ý bỏ ra ngoài làm việc, Bộ trưởng thông tin "chuyện này chủ yếu xảy ra ở Hàn Quốc". Năm 2016 được đánh giá là năm có tỷ lệ lao động bỏ ra ngoài cao nhất, ở mức 55%. Tuy nhiên đến nay, con số này còn 33% và nước đối tác cho rằng đây là tỷ lệ chấp nhận được. 

Gắn kết giữa nhà trường và DN được đẩy mạnh

Trả lời chất vấn của đại biểu về vấn đề giáo dục nghề nghiệp, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, sau khi có Nghị quyết của UBTVQH và quyết định về thống nhất một đầu mối quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp, toàn ngành và lãnh đạo Bộ LĐTB&XH đã tập trung và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm. Bộ phấn đấu số người học nhiều hơn, chất lượng đào tạo nâng lên, đầu ra phải được cải thiện, tạo được sự ủng hộ của xã hội về giáo dục nghề nghiệp.

Bên cạnh đó, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về nội dung này đã được ban hành đầy đủ, kịp thời, đúng quy định. Theo đó có 63 văn bản khác nhau với 8 Nghị định của Chính phủ quy định và hướng dẫn về giáo dục nghề nghiệp.

Về tuyển sinh, kết quả tuyển sinh năm 2019 đã đạt và vượt cùng kỳ năm 2018, đầu vào cao hơn. Gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp được tích cực đẩy mạnh, các nhà trường ký hợp tác với doanh nghiệp và đặt hàng cho đầu ra.

Dự kiến đến tháng 9 Chính phủ sẽ tổ chức một diễn đàn quy mô lớn liên quan đến nâng cao, nâng tầm kỹ năng cho lao động Việt Nam. Nhiều học sinh trường nghề sau khi tốt nghiệp đã có việc làm ngay; các trường nghề đã có cam kết về đầu ra và mức lương cơ bản cho lao động. Tuy nhiên, Bộ LĐTB&XH vẫn ý thức đây mới là kết quả ban đầu, cần có sự cố gắng, phát huy nhiều hơn nữa trong thời gian tới.

Giải quyết triệt để các vướng mắc về chính sách

Về tiến độ sửa đổi Pháp lệnh người có công, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, trong tháng 10 này Bộ sẽ trình việc sửa đổi Pháp lệnh người có công; theo lộ trình, tháng 12 sẽ trình chính thức tới UBTVQH.

Thời gian vừa qua, Bộ đã có sự phối hợp chặt chẽ với Ủy ban về các vấn đề Xã hội của Quốc hội, các thủ tục và quy trình sửa đôi Pháp lệnh về cơ bản đã đảm bảo tiến độ. Việc lấy ý kiến được tổ chức rộng rãi; đã lấy xong ý kiến các cấp, các ngành, các địa phương; đang tổ chức lấy ý kiến nhân dân và gửi xin ý kiến các đoàn đại biểu Quốc hội. Đảm bảo đúng tinh thần và lộ trình là tháng 12 tới đây sẽ trình Dự án Pháp lệnh người có công sửa đổi ra UBTVQH.

Một số trường hợp là cụ thể về truy tặng liệt sĩ mà quy định của pháp luật chưa điều chỉnh thì Bộ đang trình xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ để đưa ra văn bản cá biệt để giải quyết những trường hợp các biệt…

Về chính sách đối với bà mẹ Việt Nam anh hùng, Bộ trưởng cho biết, Pháp lệnh về bà mẹ Việt Nam anh hùng vẫn còn nhiều điểm vướng, Bộ đã phối hợp với một số Bộ, ngành hữu quan đã kiến nghị Bộ Nội vụ và Bộ Quốc phòng để trình Chính phủ tiếp thu các ý kiến để giải quyết một số điểm vướng mắc về chính sách để giải quyết triệt để.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến trả lời chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Đời sống đồng bào được nâng lên rõ rệt

Về công tác giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Đỗ Văn Chiến đánh giá kết quả đạt khá tốt, tốc độ giảm khoảng 4-5%/năm.

Đời sống đồng bào được nâng lên rõ rệt. So với yêu cầu thì chúng ta còn nhiều việc cần làm, nhưng so với chính mình thì đã có bước tiến, Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng, hiện tại, cả nước có 1,3 triệu hộ nghèo, trong đó có 720.000 hộ dân tộc thiểu số.

Nguyên nhân chủ yếu là thiếu tư liệu sản xuất và sinh kế. Ngoài ra chính sách phân tán, nhiều đầu mối quản lý, chưa bố trí được nguồn lực. Trong khi đó, có nhiều hộ dân tộc thiểu số vẫn di cư.

Bộ trưởng cho biết Quốc hội đã đồng ý bố trí vốn trung hạn khoảng 1.000 tỷ đồng để thực hiện các quyết định của Thủ tướng về giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Số tiền này đang được Bộ KH&ĐT bố trí. Khi có nguồn lực, cơ quan chức năng sẽ có nhiều biện pháp để thực hiện các mục tiêu giảm nghèo.

Bố trí nguồn lực thực hiện các chính sách dân tộc

Liên quan đến cân đối nguồn lực thực hiện chính sách dân tộc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến cho biết, thực hiện thông báo kết luận của UBTVQH số 2198 về ưu tiên bố trí đủ nguồn lực vốn cho thực hiện các chính sách dân tộc, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành trong đó có Ủy ban Dân tộc rà soát và đã có rất nhiều cố gắng trong bố trí vốn.

Riêng đối với các chính sách mà do Ủy ban Dân tộc quản lý, năm 2019 đã bố trí 5.508,554 tỷ đồng để thực hiện các nhiệm vụ chính. Một là cho chương trình 135 là 3.940 tỷ đồng, vốn AiLen được UBTVQH thông qua 80 tỷ đồng đã thông báo. Vốn thực hiện cấp báo chí và tạp chí, radio 160 tỷ; vốn thực hiện quyết định số 2086 và số 2085 là 328 tỷ.

Những nội dung mà các chính sách thực hiện, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc nêu, trong năm 2019 Ủy ban Dân tộc được bố trí vốn tăng hơn, tuy nhiên chưa đủ vì một số vốn thuộc vốn đầu tư công đã được Quốc hội quyết định do vậy chưa thể điều chỉnh được. Những nhiệm vụ chính thì triển khai của Ủy ban Dân tộc cơ bản là vốn được cấp tăng hơn so với những năm trước và tập trung hơn.

Thiết kế một hợp phần riêng cho nhóm dân tộc thiểu số rất ít người

Về kết quả thực hiện đề án hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc thiểu số rất ít người giai đoạn 2016-2025 theo Quyết định 2086 của Thủ tướng Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến  đánh giá là đạt kết quả bước đầu nhưng chưa đạt mục tiêu và chỉ tiêu đề ra trong quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Quyết định này tập trung hỗ trợ cho 194 thôn, 97 xã, 37 huyện ở 12 tỉnh thuộc 16 dân tộc thiểu số dưới 10.000 người, đời sống còn rất nhiều khó khăn.

Hiện nay, Chính phủ đã bố trí được 426 tỷ vốn sự nghiệp cấp cho Bộ Tài chính, vốn sự nghiệp đã đủ. Còn vốn đầu tư, Quốc hội đã quyết định từ vốn đầu tư công trung hạn. Thực hiện chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ đã trình tại Kỳ họp thứ 7 và Quốc hội đã thông qua bố trí 1.000 tỷ để thực hiện Quyết định 2085 và Quyết định 2086.

Hiện Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang thu xếp và trong thời gian sớm nhất sẽ thông báo vốn này. Như vậy trong thời gian tới năm 2019 và 2020 sẽ phân bổ và ưu tiên cho Quyết định 2086 đối với nhóm dân tộc thiểu số rất ít người.

Về quan điểm chỉ đạo thực hiện của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến nêu rõ, Chính phủ coi thực hiện hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc thiểu số rất ít người là một điểm nhấn mà cần phải hết sức lưu ý trong chỉ đạo giảm nghèo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số, vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn Chính phủ đã thông qua ngày 1/8/2019 tại Kết luận số 59 của Chính phủ đã nêu rõ là sẽ xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia và sẽ thiết kế một hợp phần riêng cho nhóm dân tộc thiểu số rất ít người.

Vấn đề có đảm bảo được 1.861 tỷ để phục vụ cho đề, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết thêm sẽ cố gắng cao nhất bố trí cho năm 2019 - 2020. Giai đoạn sau sẽ tích hợp vào đề án tổng thể chương trình mục tiêu quốc gia và sẽ cố gắng cao nhất có được nguồn lực nào thì ưu tiên thực hiện Quyết định 2086.

Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc trình bày báo cáo. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Hành lang pháp lý về KHCN và đổi mới sáng tạo ngày càng được hoàn thiện

Trình bày Báo cáo tổng hợp nội dung thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội về việc thực hiện các nghị quyết, kết luận của UBTVQH về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, tính từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIV đến hết năm 2018, UBTVQH đã ban hành 4 nghị quyết về giám sát chuyên đề và 4 thông báo kết luận về chất vấn. 

Liên quan đến việc thực hiện các nghị quyết của UBTVQH về giám sát chuyên đề, cụ thể là: Nghị quyết số 297/NQ-UBTVQH14 về nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển khoa học, công nghệ nhằm thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa giai đoạn 2015-2020, trong đó chú trọng đẩy mạnh công nghiệp hỗ trợ và cơ khí chế tạo, Tổng thư ký Quốc hội nêu rõ, hành lang pháp lý về KHCN và đổi mới sáng tạo ngày càng được hoàn thiện. Kinh phí ngoài ngân sách đầu tư cho hoạt động KHCN có xu hướng tăng.

Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phát triển nhanh. Hạ tầng kỹ thuật, hệ thống phòng thí nghiệm và trang thiết bị nghiên cứu được nâng cấp, hiện đại hóa. Một số trường đại học, viện nghiên cứu theo mô hình tiên tiến, hiện đại được hình thành.

Việc triển khai các nhiệm vụ KHCN ngày càng minh bạch; thị trường công nghệ bước đầu phát huy vai trò cầu nối, gắn kết hoạt động KHCN với sản xuất, kinh doanh. Chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển công nghiệp hỗ trợ và cơ khí chế tạo đã dần phát huy tác dụng; hàm lượng KHCN trong các sản phẩm ngành công nghiệp hỗ trợ và cơ khí chế tạo tăng; nhiều sản phẩm, công nghệ mới được tạo ra; số lượng doanh nghiệp hoạt động hiệu quả ngày một tăng, năng lực thiết kế, chế tạo và sản xuất được cải thiện. 

Tuy nhiên, sự liên kết giữa các tổ chức KHCN trong các ngành, lĩnh vực từ trung ương đến địa phương, giữa các tổ chức nghiên cứu, phát triển, các trường đại học và doanh nghiệp chưa thực sự chặt chẽ.

Hoạt động của một số tổ chức và chất lượng đội ngũ cán bộ KHCN chưa cao; thiếu cơ chế để xây dựng các tập thể khoa học mạnh, các viện nghiên cứu, trường đại học đẳng cấp quốc tế; cơ sở vật chất kỹ thuật và trang thiết bị nghiên cứu còn thiếu, chưa đồng bộ.

Hoạt động mua, bán công nghệ và chuyển giao kết quả nghiên cứu còn hạn chế. Năng lực tiếp thu, làm chủ và đổi mới công nghệ của doanh nghiệp không cao. Nhiều nhà máy cơ khí vẫn sử dụng các máy móc lạc hậu. Việc chuyển giao công nghệ của các doanh nghiệp FDI còn hạn chế. 

Ngành cơ khí vẫn thiếu đồng bộ, tỷ lệ nội địa hóa thấp, phần lớn các vật tư nguyên liệu cho sản xuất cơ khí đều nhập khẩu. Năng lực về quản trị, điều hành của các doanh nghiệp cơ khí còn yếu. Nhân lực chất lượng cao, giàu kinh nghiệm hầu hết ở độ tuổi cao; chưa tạo được môi trường hấp dẫn thu hút đội ngũ tri thức, cán bộ khoa học và công nghệ có trình độ cao ở nước ngoài tham gia nghiên cứu, hợp tác; đội ngũ công nhân chưa được đào tạo bài bản.

Khó khăn, vướng mắc cho các nhà đầu tư được tháo gỡ

Liên quan đến Nghị quyết 437/NQ-UBTVQH14 về một số nhiệm vụ và giải pháp tiếp tục hoàn thiện và đẩy mạnh việc thực hiện chính sách pháp luật về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT), theo Tổng thư ký Quốc hội, nhiều văn bản liên quan đến hình thức đối tác công tư được sửa đổi, ban hành.

Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư đang được nghiên cứu và sẽ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8. Việc lập quy hoạch ngành GTVT quy định của Luật Quy hoạch được Chính phủ chỉ đạo triển khai. Các Đề án tăng cường kết nối giao thông trong một số khu vực trọng điểm, lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu thông qua hình thức đấu thầu công khai được xây dựng.

Quy định việc công khai, minh bạch các thông tin về dự án và các giải pháp xử lý nhằm thu hút nguồn vốn trong và ngoài nước được ban hành. Các dự án hoàn thành được kiểm toán và khẩn trương quyết toán để xác định phương án tài chính và thời gian thu phí chính thức. Khó khăn, vướng mắc cho các nhà đầu tư được tháo gỡ. Vị trí đặt trạm thu phí BOT được rà soát tổng thể và có các chính sách miễn, giảm giá cho các đối tượng chịu ảnh hưởng.

Song, kết quả kiểm điểm trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân để xảy ra khuyết điểm, vi phạm chưa được tổng hợp, báo cáo Quốc hội, UBTVQH; chưa làm rõ tình hình thực hiện các kết luận của các đoàn kiểm tra, thanh tra, kiểm toán nhà nước; chưa làm rõ tình hình thực hiện của các dự án do địa phương quản lý; chưa ban hành quy định về tiêu chí để đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư, mức vốn chủ sở hữu.

Việc sửa đổi quy định về quản lý chi phí đầu tư xây dựng vẫn còn chậm. Việc quyết toán các dự án đã hoàn thành vẫn còn một số vướng mắc; những bất cập tại một số trạm thu phí BOT vẫn chưa được xử lý dứt điểm; việc thất thoát doanh thu tại các trạm thu phí vẫn còn tồn tại; việc triển khai thu phí tự động không dừng trên tất cả các trạm còn chậm; tình trạng mất an toàn, an ninh, trật tự tại một số địa phương có dự án đi qua vẫn diễn ra. Một số các công trình giao thông BOT chất lượng còn thấp, chưa được bảo trì, sửa chữa kịp thời khi xuống cấp.  

Đội ngũ tàu khai thác hải sản phát triển nhanh, từng bước được hiện đại hóa

Về Nghị quyết số 459/NQ-UBTVQH14 về tiếp tục nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật đối với cá nhân, tổ chức khai thác, nuôi trồng, chế biến hải sản trong phát triển kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, hệ thống chính sách, pháp luật về khai thác, nuôi trồng hải sản và dịch vụ khai thác hải sản trong phát triển kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng an ninh ngày càng được hoàn thiện. Chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn và thủy sản bước đầu đã phát huy hiệu quả. Đội ngũ tàu khai thác hải sản đã phát triển nhanh cả về số lượng, công suất, chủng loại và từng bước được hiện đại hóa. 

Sự phối hợp giữa các lực lượng trên biển được thực hiện đồng bộ; tàu thuyền khi xuất, nhập bến được kiểm soát chặt chẽ; tàu cá và ngư dân Việt Nam khi gặp sự cố, bị nước ngoài bắt giữ trái phép được hỗ trợ kịp thời; các tàu cá nước ngoài xâm phạm, khai thác hải sản trái phép trên vùng biển Việt Nam bị ngăn chặn và xử lý nghiêm. Thế trận quốc phòng, an ninh trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc được xây dựng từng bước vững chắc. Công tác hợp tác quốc tế được tăng cường và chú trọng. 

Tuy nhiên, việc ban hành văn bản hướng dẫn còn chậm, chưa đồng bộ. Kết cấu hạ tầng các vùng biển, ven biển, đảo vẫn còn hạn chế; hệ thống cảng biển manh mún, dàn trải, hiệu quả thấp. Các loại tàu thuyền, trang thiết bị còn lạc hậu, chưa đồng bộ; việc đóng tàu cho ngư dân không bảo đảm chất lượng, gây tốn kém, lãng phí.

Việc khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên biển và ven biển ở một số địa phương còn lãng phí, kém hiệu quả, nguồn thủy sản bị đánh bắt cạn kiệt, hệ sinh thái biển bị suy thoái; việc khai thác chưa gắn với bảo vệ và phát triển nguồn lợi hải sản. Tình trạng ô nhiễm môi trường biển ở nhiều nơi diễn ra nghiêm trọng, ô nhiễm rác thải nhựa đã trở thành vấn đề cấp bách.

Công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng, biển xâm thực còn nhiều bất cập. Hiệu quả việc dân sự hóa trên biển, đảo chưa cao, chưa thu hút được người dân sinh sống, làm ăn lâu dài trên đảo.

Dịch vụ hoạt động nghề cá chưa tốt, công tác đào tạo, huấn luyện kỹ năng hoạt động trên biển cho ngư dân còn hạn chế. Việc ứng dụng khoa học công nghệ còn gặp nhiều khó khăn; chưa có chính sách hiệu quả thu hút nguồn lực xã hội tổ chức lại sản xuất theo mô hình liên kết chuỗi giá trị.

Tại phiên chất vấn, Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cũng nêu rõ những nhận định, đánh giá cụ thể về việc thực hiện các kết luận của UBTVQH về chất vấn đối với các lĩnh vực: Quản lý và sử dụng vốn vay nước ngoài; LĐTBXH; Thông tin và Truyền thông; Xây dựng; lĩnh vực thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp; KHCN; Dân tộc; lĩnh vực thuộc trách nhiệm của Bộ Công an.

Toàn cảnh phiên chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng trình bày báo cáo tóm tắt của Chính phủ tổng hợp tình hình thực hiện các nghị quyết, kết luận của Ủy ban thường vụ Quốc hội Khóa XIV về chất vấn và giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018.

Theo báo cáo, thực hiện Chương trình công tác năm 2019 và Kế hoạch số 377/KH-UBTVQH14 ngày 8/3/2019 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Chính phủ đã gửi 10 báo cáo chuyên đề và 1 Báo cáo tổng hợp về việc thực hiện 4 nghị quyết và 4 kết luận của UBTVQH về chất vấn và giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018 trên các lĩnh vực: Khoa học và công nghệ (KHCN); giao thông vận tải; nông nghiệp và phát triển nông thôn; quản lý, sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài; lao động - thương binh và xã hội; thông tin và truyền thông; xây dựng, đô thị; xây dựng pháp luật (thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp); công tác dân tộc; an ninh trật tự (thuộc trách nhiệm của Bộ Công an) với những nội dung chủ yếu như sau:

LĨNH VỰC KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Hệ sinh thái khởi nghiệp đã hình thành và có bước phát triển

Trước hết, về việc thực hiện Nghị quyết số 297/NQ-UBTVQH14 ngày 2/11/2016 của UBTVQH: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện hành lang pháp lý; tập trung xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia, thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ và cơ khí chế tạo; tạo môi trường thuận lợi cho phát triển KHCN đáp ứng yêu cầu hội nhập và cam kết của Việt Nam trong các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Ban hành nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp KHCN, thúc đẩy chuyển giao và làm chủ công nghệ từ nước ngoài, khuyến khích doanh nghiệp nâng cao trình độ thiết kế, chế tạo trong nước. Hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo đã hình thành và có bước phát triển.

Các cấp, các ngành đã triển khai việc rà soát, kiện toàn, sắp xếp lại mạng lưới tổ chức KHCN công lập theo hướng cân đối giữa các vùng, miền và đẩy mạnh hoạt động tự chủ theo tinh thần các Nghị quyết số 18 và 19 của Hội nghị Trung ương 6, khóa XII. Ưu tiên bố trí vốn ngân sách nhà nước, đồng thời tăng cường huy động nguồn lực xã hội đầu tư cho hoạt động KHCN.

Nhiều DN lớn chuyển hướng đầu tư cho KHCN

Hoạt động của các Quỹ trong lĩnh vực KHCN tiếp tục được đẩy mạnh, hỗ trợ hiệu quả doanh nghiệp trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ.

Tập trung triển khai thực hiện các chương trình KHCN trọng điểm cấp Nhà nước, dự án KHCN quy mô lớn và 13 dự án hỗ trợ phát triển ngành cơ khí trong nước; mang lại hiệu quả thiết thực đối với ngành cơ khí chế tạo và công nghiệp hỗ trợ, góp phần nâng cao năng lực thiết kế, chế tạo dây chuyền đồng bộ ngành cơ khí.

Tiềm lực KHCN quốc gia được củng cố, phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng và địa phương, gắn với mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KHCN trong từng giai đoạn.

Nhiều doanh nghiệp, tập đoàn hàng đầu của Việt Nam như Viettel, VNPT, Vingroup, TH, Thaco... đang chuyển hướng tích cực đầu tư lớn cho nghiên cứu và phát triển công nghệ, khởi nghiệp, sáng tạo, thành lập viện nghiên cứu, trường đại học của doanh nghiệp.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng trình bày báo cáo trước UBTVQH. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Đẩy nhanh quá trình thương mại hóa kết quả nghiên cứu

Thứ hai, về thực hiện Thông báo số 1672/TB-TTKQH ngày 09/4/2018 của Tổng Thư ký Quốc hội: Chính phủ đã chỉ đạo khẩn trương rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo, đẩy nhanh quá trình thương mại hóa kết quả nghiên cứu, phát triển thị trường KHCN; ban hành các chính sách cụ thể để hỗ trợ chuyển giao công nghệ, tăng cường kết nối giữa viện nghiên cứu, trường đại học với các doanh nghiệp, nâng cao trình độ công nghệ và năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Đẩy mạnh thu hút đầu tư và các khu công nghệ cao; đẩy mạnh hoạt động ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao và lĩnh vực công nghệ cao. Tập trung xây dựng Chương trình trọng điểm cấp quốc gia về Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định về kiểm soát nhập khẩu công nghệ, thiết bị đã qua sử dụng, xử lý nghiêm vi phạm.

Quan tâm xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ KHCN. Nâng cao hiệu quả chính sách sử dụng và trọng dụng cán bộ KHCN; chú trọng thu hút trí thức là người Việt Nam ở nước ngoài. Quan tâm phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp sáng tạo trong cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Các cấp, các ngành tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế về KHCN. Hiện nay Việt Nam đã có quan hệ hợp tác với trên 70 quốc gia, vùng lãnh thổ, tổ chức quốc tế và khu vực; là thành viên của hơn 100 tổ chức quốc tế và khu vực về KHCN; mạng lưới đại diện KHCN được xây dựng, hoạt động hiệu quả tại nhiều quốc gia đã giúp nâng cao năng lực đổi mới, sáng tạo, nghiên cứu phát triển kinh tế số ở Việt Nam, tiếp cận các công nghệ tiên tiến của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Chỉ số đổi mới sáng tạo liên tục được cải thiện

Nhờ việc thực hiện đồng bộ, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp đề ra, Chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam tiếp tục được cải thiện, năm 2019 tăng 3 bậc so với năm 2018, lên xếp thứ 42/129 quốc gia, vùng lãnh thổ; tăng 17 bậc so với năm 2016; đưa Việt Nam vươn lên xếp thứ nhất trong nhóm 26 quốc gia thu nhập trung bình thấp. Số bài báo quốc tế giai đoạn 2014-2018 tăng gấp 2 lần, từ 4.071 lên 8.821 bài.

Để phù hợp với tình hình, yêu cầu thực tiễn và các cam kết quốc tế, Chính phủ kiến nghị UBTVQH trình Quốc hội xem xét, đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 việc xây dựng Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi) và xem xét, bổ sung các quy định về doanh nghiệp KHCN được hưởng ưu đãi sử dụng đất, miễn giảm tiền thuê đất; ưu tiên thuê đất trong khu kinh tế, khu công nghệ cao; vay vốn tín dụng ưu đãi...

LĨNH VỰC GIAO THÔNG VẬN TẢI

Kiên quyết không đầu tư các dự án BOT độc đạo

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 83/NQ-CP ngày 26/6/2018 triển khai thực hiện Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 của UBTVQH. Đến nay các nhóm nhiệm vụ, giải pháp theo yêu cầu của nghị quyết đã được Chính phủ triển khai thực hiện đạt kết quả…

Chính phủ đã yêu cầu Bộ Giao thông vận tải và các địa phương rà soát mức thu phí để điều chỉnh cho phù hợp; đồng thời đẩy nhanh tiến độ triển khai thu phí tự động không dừng, bảo đảm cuối năm 2019 tất cả các trạm thu phí sẽ thu phí không dừng theo Nghị quyết của Quốc hội.

Kiên quyết không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu theo hình thức hợp đồng BOT để đảm bảo quyền lựa chọn cho người dân.

Tháo gỡ vướng mắc cho nhiều công trình trọng điểm

Chính phủ đã trực tiếp chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong thực hiện các công trình giao thông trọng điểm như: Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các cao tốc: Bắc Giang - Lạng Sơn, Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ.

Chỉ đạo các bộ, ngành liên quan thực hiện đồng bộ các giải pháp, đa dạng hóa hình thức huy động vốn, thúc đẩy tiến độ các đề án, dự án; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các công trình giao thông đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT đã và đang triển khai.

Thực hiện nghiêm các kết luận của cơ quan thanh tra, kiểm toán, hầu hết các dự án đều có giá trị quyết toán thấp hơn giá trị tổng mức đầu tư ban đầu.

Chính phủ đã chỉ đạo các cơ quan chức năng sớm có giải pháp xử lý phù hợp để giải quyết khó khăn đối với một số dự án sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính đã phê duyệt.

Giải quyết dứt điểm tồn tại của các dự án BOT

Tuy nhiên, hệ thống quy định pháp luật và thực tế triển khai còn một số tồn tại, hạn chế: Chi phí đầu tư xây dựng được lập chưa thực sự đáp ứng được nguyên tắc tính đúng, tính đủ và phù hợp với thị trường và thông lệ quốc tế. Hệ thống định mức, đơn giá chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới KHCN.

Thiếu thông tin đầy đủ về định mức và giá xây dựng theo cơ chế thị trường; nhiều dự án đã hoàn thành nhưng thu phí không đủ, phá vỡ mô hình tài chính của dự án gây khó khăn cho chủ đầu tư và các bên tài trợ vốn. Một số vướng mắc chưa được sửa đổi kịp thời; đến nay có rất ít dự án BOT mới được triển khai…

Thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành sớm khắc phục, giải quyết dứt điểm những tồn tại, hạn chế của các công trình giao thông đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT đã và đang triển khai; tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về đầu tư theo hình thức đối tác công tư.

Trong đó trình Quốc hội thông qua Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư tại kỳ họp thứ 8 của Quốc hội (tháng 10/2019). Chính phủ kiến nghị UBTVQH thường xuyên giám sát việc thực hiện các dự án theo hình thức đối tác công tư; kịp thời cho ý kiến để giải quyết, xử lý những vấn đề vượt thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Ảnh VGP/Nhật Bắc

LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Ban hành Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển

Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức tổng kết 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá X về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020 và xây dựng, trình Trung ương ban hành Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đồng thời, chủ động thông tin, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cung cấp thông tin kịp thời, đấu tranh phản bác thông tin, quan điểm sai trái, thù địch về chủ quyền biển, đảo Việt Nam.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 10 nghị định, hơn 100 quyết định về triển khai chủ trương chính sách, chiến lược, quy hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh biển, đảo; nhiều văn bản quy phạm pháp luật và cơ chế, chính sách về khai thác, nuôi trồng, chế biến hải sản gắn với bảo đảm quốc phòng an ninh.

Phê duyệt Đề án tuyên truyền bảo vệ chủ quyền và phát triển bền vững biển, đảo Việt Nam giai đoạn 2018-2020 và Đề án phát triển vật liệu xây dựng phục vụ các công trình ven biển và hải đảo đến năm 2025.

Chỉ đạo quyết liệt nhằm sớm gỡ bỏ “thẻ vàng”

Ngay sau khi Liên minh Châu Âu áp dụng biện pháp ‘thẻ vàng”, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành và UBND 28 tỉnh, thành phố ven biển thực hiện các biện pháp nhằm sớm gỡ bỏ “thẻ vàng”, nhất là tập trung vào các khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu.

Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU. Đến nay, chúng ta đã đạt được một số kết quả bước đầu đáng ghi nhận; trong đó đã hoàn thành xây dựng khung pháp lý để quản lý, phát triển ngành thủy sản theo hướng bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế; ngăn chặn và chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá, ngư dân ta xâm phạm và khai thác hải sản trái phép ở vùng biển các nước quốc đảo Thái Bình Dương.

Phát triển kinh tế gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo

Thời gian tới, Chính phủ yêu cầu các cấp, các ngành, nhất là các địa phương tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông về phát triển kinh tế gắn với bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo.

Nghiên cứu các hình thức khai thác, nuôi trồng thủy hải sản, khai thác viễn dương, mở rộng hợp tác với các nước trong khu vực để khai thác thủy hải sản.

Tăng cường huy động nguồn lực từ các thành  phần kinh tế tham gia nghiên cứu khoa học, đổi mới, chuyển giao công nghệ trong khai thác, nuôi trồng, chế biến hải sản.

Chính phủ kiến nghị Quốc hội, UBTVQH tiếp tục ưu tiên bố trí các nguồn lực để thực hiện các chính sách hỗ trợ đối với tổ chức, cá nhân khai thác, nuôi trồng, chế biến hải sản trong phát triển kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh.

VỀ QUẢN LÝ, SỬ DỤNG VỐN VAY NƯỚC NGOÀI

Quản lý chặt chẽ, sử dụng hiệu quả

Thực hiện Nghị quyết số 582/NQ-UBTVQH14 ngày 5/10/2018 của UBTVQH, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp tăng cường thu hút và quản lý chặt chẽ, sử dụng vốn vay nước ngoài hiệu quả phục vụ cho phát triển đất nước.

Hệ thống quy định pháp luật được rà soát, bổ sung và hoàn thiện; trong đó đã ban hành các Nghị quyết, Quyết định về chỉ đạo, điều hành quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay nước ngoài, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án trọng điểm, quy mô lớn, có tác động lan toả sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi.

Đồng thời, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội thông qua Luật Đầu tư công (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 7; bảo đảm công khai, minh bạch, tăng cường sự chủ động và hiệu quả sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài gắn với trách nhiệm của các Bộ, địa phương, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Kịp thời báo cáo để Quốc hội có Nghị quyết về điều chỉnh vốn nước ngoài trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020.

Bảo đảm các chỉ tiêu nợ công Quốc hội giao

Công tác quản lý và sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài đã đạt được các kết quả quan trọng; hiệu quả các chương trình, dự án đã được nâng cao, bảo đảm các chỉ tiêu nợ công mà Quốc hội giao; trong đó nợ Chính phủ đến cuối năm 2018 được kiểm soát ở mức 50% GDP, thấp hơn quy định trong kế hoạch tài chính quốc gia 5 năm giai đoạn 2016 - 2020 và giảm mạnh so với mức 52,7% vào năm 2016 và 51,7% vào năm 2017.

Tuy nhiên, công tác quản lý và sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài vẫn còn một số tồn tại, hạn chế; quy định pháp luật còn bất cập; tỷ lệ giải ngân vốn vay nước ngoài còn thấp so với kế hoạch; một số dự án triển khai, giải ngân chậm, chưa hiệu quả...             

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật; yêu cầu người đứng đầu các Bộ ngành, địa phương chịu trách nhiệm trực tiếp, tập trung xử lý những khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân các dự án, quản lý chặt chẽ, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao uy tín, vị thế đất nước. 

Toàn cảnh phiên chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

LĨNH VỰC LAO ĐỘNG - THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI

Giải quyết trên 6000 hồ sơ tồn đọng

Về thực hiện chính sách đối với người có công: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các Bộ: Quốc phòng, Công an và các cơ quan liên quan tập trung giải quyết hồ sơ tồn đọng xác nhận liệt sĩ, thương binh, người hưởng chính sách như thương binh.

Trong 3 năm qua, đã rà soát, xem xét và giải quyết trên 6 nghìn hồ sơ tồn đọng, đạt tỷ lệ xử lý 100%; xác nhận trên 2 nghìn liệt sĩ, trên 2.600 thương binh.

Những hồ sơ không đủ điều kiện đã được kết luận và giải thích cho đối tượng.

Xây mới, sửa chữa nhà cho gần 300.000 gia đình chính sách

Hoàn thành hỗ trợ xây mới, sửa chữa nhà ở cho gần 300 nghìn hộ gia đình chính sách người có công. Quan tâm tu bổ nghĩa trang liệt sĩ; kịp thời thăm hỏi động viên thương binh, gia đình liệt sĩ và tổ chức trọng thể Lễ Kỷ niệm Ngày Thương binh - Liệt sĩ.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; phát hiện, xử lý nghiêm những trường hợp tiêu cực, tham nhũng, lợi dụng chính sách ưu đãi người có công.

Tuy nhiên, việc giải quyết hồ sơ tồn đọng còn những khó khăn, vướng mắc do hồ sơ lâu năm, phức tạp, thiếu cơ sở xác minh.

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, sửa đổi toàn diện dự án Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng để trình UBTVQH ban hành vào tháng 12 năm 2019; đồng thời tiếp tục xem xét, hoàn thành giải quyết 725 hồ sơ (323 liệt sĩ, 402 thương binh) trong năm 2019.

Thí điểm đào tạo nghề theo đơn đặt hàng

Về công tác giáo dục nghề nghiệp: Chính phủ đã chỉ đạo các cấp, các ngành tập trung rà soát, hoàn thành việc quy hoạch lại mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp để định hướng phát triển nguồn nhân lực cho giai đoạn tới.

Tăng cường công tác dự báo thị trường lao động, nâng cao hiệu quả công tác phân luồng học sinh sau trung học cơ sở, trung học phổ thông; đẩy mạnh phát triển thị trường lao động. Đổi mới mô hình đào tạo nghề, hướng đến phát triển việc làm bền vững.

Thí điểm đào tạo nghề theo đơn đặt hàng và triển khai đào tạo theo các chương trình chuyển giao từ các nước tiên tiến. Quy định về liên kết tổ chức thực hiện chương trình đào tạo, khuyến khích nâng cao hiệu quả kết nối giữa doanh nghiệp, người sử dụng lao động với cơ sở đào tạo và người lao động.

Thực hiện đào tạo nghề trình độ sơ cấp hoặc cấp thẻ đào tạo nghề đối với người hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an. Chất lượng, hiệu quả tư vấn, định hướng nghề nghiệp, giới thiệu việc làm, cung ứng lao động ngày càng nâng cao; các hoạt động giao dịch việc làm ngày càng đa dạng.

Tuy nhiên, việc phối  hợp, liên kết, chia sẻ thông tin thị trường lao động còn hạn chế; kết nối giữa doanh nghiệp, trường học và người lao động còn có những bất cập. Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, sắp xếp các trung tâm dịch vụ việc làm, hoàn thiện tài liệu, công cụ hỗ trợ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm, thông tin thị trường, góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao hiệu quả hoạt động của thị trường lao động.

Xã hội hóa công tác cai nghiện

Về chuyển đổi, quản lý các cơ sở cai nghiện: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với Bộ Công an và các Bộ, ngành liên quan khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về khuyến khích cai nghiện tự nguyện; hỗ trợ người sau cai nghiện; thu hút các nguồn lực xã hội tham gia công tác cai nghiện; đổi mới cách thức quản lý, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm việc tại các cơ sở cai nghiện.

Tuy nhiên, công tác quản lý người nghiện chậm đổi mới; một số cơ sở cai nghiện xuống cấp; điều kiện ăn ở, sinh hoạt còn hạn chế; chất lượng dịch vụ tư vấn, trị liệu chưa cao.

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành, địa phương tăng cường quản lý, ưu tiên bố trí nguồn lực nâng cấp, sửa chữa các cơ sở cai nghiện; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về cai nghiện ma túy; đẩy nhanh tiến độ sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật, trong đó có các cơ chế, chính sách xã hội hóa công tác cai nghiện.

LĨNH VỰC THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG

Chỉ số an toàn an ninh mạng tăng mạnh

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tập trung hoàn thiện hành lang pháp lý, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn thông tin. Tiếp tục đẩy mạnh đào tạo, phát triển nguồn nhân lực an toàn thông tin. Xây dựng cơ chế phối hợp về đảm bảo an toàn thông tin mạng, xác định phạm vi, trách nhiệm cụ thể, rõ ràng.

Ưu tiên bố trí nguồn lực, triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm của công tác bảo đảm an toàn, an ninh mạng như: Bảo vệ các lĩnh vực quan trọng; phòng, chống mã độc; giám sát an toàn thông tin cho Chính phủ điện tử; ứng cứu sự cố; đào tạo, phát triển nguồn nhân lực; phổ biến, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và kỹ năng cho cơ quan nhà nước và cộng đồng.

Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Đưa vào hoạt động Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia. Chủ động phát hiện và theo dõi nguồn phát tán thông tin trên mạng Internet. Thường xuyên tổ chức các chương trình, xây dựng tài liệu để tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức và kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin cho các cơ quan nhà nước và cộng đồng.

Theo báo cáo chỉ số an toàn an ninh mạng toàn cầu năm 2019, Việt Nam xếp thứ 50/194 quốc gia, vùng lãnh thổ, tăng 50 bậc so với năm 2017 (xếp thứ 100).

Đưa tin chính xác, kịp thời, góp phần định hướng dư luận

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu người đứng đầu các cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm về an toàn, an ninh mạng; thường xuyên nâng cấp, cải tiến Hệ thống giám sát an toàn, an ninh mạng, kịp thời phát hiện các thông tin tiêu cực, trái chiều báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định.

Phê duyệt, triển khai Quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực thông tin và truyền thông; Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025.

Thường xuyên chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí đưa tin chính xác, kịp thời, góp phần định hướng dư luận, tạo đồng thuận xã hội.

Xử lý nghiêm các cơ quan báo chí không thực hiện đúng tôn chỉ mục đích và những vụ việc thông tin sai sự thật, xúc phạm uy tín của tổ chức, uy tín danh dự của tổ chức, cá nhân.

Tăng cường trao đổi, yêu cầu Facebook, Google hợp tác ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin sai sự thật, trái quan điểm, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và chỉ đạo, điều hành của các cấp, các ngành; chủ động thực hiện các biện pháp chống tin giả, nâng cao ý thức, trách nhiệm cho người sử dụng trong nhận biết thông tin giả mạo, sai sự thật.

LĨNH VỰC XÂY DỰNG, ĐÔ THỊ

Chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Xây dựng và các bộ ngành, địa phương liên quan tập trung sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực xây dựng; trình Quốc hội ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật có liên quan đến quy hoạch, trong đó quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, trình tự điều chỉnh quy hoạch, làm rõ hơn vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước liên quan.

Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung các định hướng, chiến lược, chương trình, kế hoạch về phát triển đô thị. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị về việc tăng cường chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt; rà soát các quy hoạch liên quan đến công tác quản lý đô thị, đặc biệt là tại các thành phố lớn; kiểm tra công tác lập, quản lý và thực hiện quy hoạch đô thị, cấp phép xây dựng tại các khu đô thị mới, khu chung cư cao tầng.

Thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về cắt giảm, đơn giản hóa tối thiểu 50% danh mục hàng hóa, sản phẩm và thủ tục kiểm tra chuyên ngành, trong đó có lĩnh vực xây dựng; yêu cầu tăng cường phân cấp ủy quyền cho các Bộ ngành, địa phương về thẩm định dự án, thiết kế, dự toán xây dựng công trình; đã cắt giảm 85% tổng số điều kiện đầu tư kinh doanh; cắt giảm 49/90 thủ tục hành chính về lĩnh vực xây dựng. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, thanh tra việc thực hiện quy định pháp luật về xây dựng.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách

Tuy nhiên, công tác quản lý và phát triển đô thị còn những hạn chế, bất cập. Quy định về quản lý chung cư vẫn còn bất cập dẫn đến khiếu kiện kéo dài.

Việc di dời trụ sở các Bộ, ngành, cơ sở giáo dục đào tạo, bệnh viện, cơ sở công nghiệp, sản xuất gây ô nhiễm ra ngoài trung tâm các đô thị lớn còn chậm. Một số đồ án quy hoạch còn thiếu tính khoa học, chưa đáp ứng yêu cầu thực tế.

Việc điều chỉnh quy hoạch tại nhiều đô thị chưa đúng quy định, chưa bảo đảm công khai, minh bạch. Tình trạng xây dựng không phép, cấp phép không phù hợp với quy hoạch, chậm thực hiện các kết luận thanh tra vẫn còn tiếp diễn. Tình trạng ngập úng, ách tắc giao thông, ô nhiễm môi trường xảy ra ở nhiều đô thị.

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về đầu tư xây dựng; trình Quốc hội về Luật sửa đổi một số điều của Luật Xây dựng, Luật quản lý phát triển đô thị; xem xét sửa đổi một số điều của Luật Thanh tra, Luật Xử lý vi phạm hành chính và rà soát, ban hành quy chuẩn về quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn.

LĨNH VỰC XÂY DỰNG PHÁP LUẬT

Kiên quyết không trình Quốc hội các dự án không đảm bảo

Về lĩnh vực xây dựng pháp luật thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019 và điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2018.

Theo đó, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sẽ trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2019) và thông qua tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 6/2020). Trong thời gian đang sửa đổi luật này, yêu cầu các Bộ, ngành tiếp tục thực hiện nghiêm túc các quy định của luật; đặc biệt chú trọng các quy định về đánh giá tác động, xây dựng nội dung về chính sách để bảo đảm tính hợp lý, khả thi của chính sách.

Chính phủ đã ưu tiên, dành nhiều thời gian hơn cho công tác xây dựng pháp luật. Đối với các dự án luật quan trọng, phức tạp, Thường trực Chính phủ đã tổ chức nhiều cuộc họp để xem xét, cho ý kiến. Đặc biệt, từ tháng 3/2018 đến nay, Chính phủ đã tổ chức 3 Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật (tháng 8/2018, tháng 3/2019 và tháng 8/2019).

Để nâng cao chất lượng các dự án luật, Chính phủ đã chỉ đạo kiên quyết không trình Quốc hội, UBTVQH các dự án không đảm bảo đầy đủ hồ sơ, không chất lượng và tính khả thi, không đủ nguồn lực thực hiện.

Quán triệt các Bộ, cơ quan ngang Bộ chủ động tăng cường phối hợp với các cơ quan Quốc hội trong quá trình lập dự kiến chương trình xây dựng luật, pháp lệnh; soạn thảo, chỉnh lý, trình dự án luật, pháp lệnh. Tổ chức họp với các Ủy ban của Quốc hội để trao đổi, thảo luận, làm rõ các vấn đề còn có ý kiến khác nhau.

Đầu tư nguồn lực phổ biến giáo dục pháp luật

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 2019-2021; ban hành Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật. Tập trung củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực, trình độ cho đội ngũ cán bộ làm công tác phổ biến giáo dục pháp luật.

Nhiều hình thức mới phổ biến giáo dục pháp luật được các cấp, các ngành áp dụng, mang lại hiệu quả tích cực; trong đó các hoạt động hưởng ứng tổ chức Ngày Pháp luật đã trở thành hoạt động thường niên, triển khai có hiệu quả.

Chính phủ kiến nghị UBTVQH tăng cường giám sát việc thực hiện Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Luật phổ biến giáo dục pháp luật; quan tâm phân bổ kinh phí ngân sách nhà nước triển khai thi hành luật và đầu tư nguồn lực cho công tác phổ biến giáo dục pháp luật tại các địa phương thuộc diện ngân sách trung ương hỗ trợ.

LĨNH VỰC DÂN TỘC

Thực hiện đồng bộ, hiệu quả các chính sách hỗ trợ

Chính phủ đã tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ, hiệu quả các Chương trình, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi, ưu tiên bố trí nguồn lực thực hiện.

Triển khai Đề án đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và tuyên truyền, vận động đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi; cấp một số ấn phẩm, báo tạp chí; thí điểm cấp radio cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn.  

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành tiêu chí xác định xã, thôn hoàn thành mục tiêu dự án 2 (Chương trình 135) thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững; phê duyệt Đề án tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh trật tự vùng đồng bào dân tộc thiểu số Việt Nam; Đề án vận động nguồn lực xã hội hỗ trợ trẻ em các xã đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Chỉ đạo tích cực triển khai Đề án giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số; rà soát, báo cáo về việc thực hiện chính sách, pháp luật thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững trên địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Hoàn thiện Đề án tổng thể phát triển KTXH vùng dân tộc thiểu số

Thực hiện Nghị quyết của UBTVQH, Chính phủ đã chỉ đạo tập trung xây dựng, hoàn thiện Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi để báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2019).

Sau khi được Quốc hội phê duyệt, Chính phủ sẽ chỉ đạo các cấp, các ngành tập trung thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đề ra, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong thời gian tới.

LĨNH VỰC AN NINH TRẬT TỰ

Đẩy mạnh xây dựng phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc

Về lĩnh vực an ninh trật tự thuộc trách nhiệm của Bộ Công an, Chính phủ đã chỉ đạo rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật về an ninh, trật tự.

Đồng thời, ban hành kịp thời nhiều chủ trương, kế hoạch, mệnh lệnh, giải pháp công tác đấu tranh làm thất bại nhiều âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động, bảo vệ tuyệt đối an toàn các sự kiện lớn của đất nước.

Đẩy mạnh xây dựng phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc; củng cố, kiện toàn về tổ chức hoạt động của các lực lượng bảo đảm an ninh, trật tự cơ sở...

Mở nhiều đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm

Mở nhiều đợt cao điểm tấn công trấn áp, truy nã tội phạm, tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, xâm hại trẻ em...

Tập trung triển khai thực hiện các phương án, kế hoạch giải quyết tình hình phức tạp về ma túy trên các tuyến, địa bàn trọng điểm, đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao; triệt phá nhiều đường dây tội phạm cờ bạc, cá độ bóng đá qua mạng Internet; điều tra, xử lý nghiêm các đối tượng gian lận thi cử tại một số địa phương; sơ kết 5 năm thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng dư luận xã hội quan tâm...

Đã báo cáo Quốc hội bổ sung Dự án Xây dựng cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư vào danh mục đầu tư công trung hạn và đẩy nhanh tiến độ thực hiện, phấn đấu hoàn thành đúng tiến độ được giao.

Chính phủ kiến nghị Quốc hội, UBTVQH quan tâm giám sát, kiểm tra để nâng cao hiệu quả, tạo chuyển biến tích cực hơn nữa trên các mặt công tác bảo đảm an ninh, trật tự trên địa bàn cả nước cũng như tại các thành phố lớn, các địa bàn chiến lược. Chính phủ tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết, khắc phục có hiệu quả những khó khăn, tồn tại, trong đó có những trọng tâm công tác đã đề ra để tiếp tục thực hiện có hiệu quả kết luận của UBTVQH tại Phiên họp thứ 26.

Chủ tịch Quốc hội phát biểu khai mạc phiên chất vấn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Lần đầu tiên UBTVQH giám sát lại các nội dung đã được giám sát, chất vấn

Phát biểu khai mạc Phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ: Thực hiện quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, hôm nay, UBTVQH sẽ tiến hành xem xét việc thực hiện 4 nghị quyết về giám sát chuyên đề và 4 kết luận về chất vấn của UBTVQH từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018. Đây là lần đầu tiên UBTVQH thực hiện việc giám sát lại đối với các nội dung đã được UBTVQH giám sát, chất vấn.

Liên quan đến việc triển khai thực hiện các nghị quyết, kết luận của UBTVQH, Chính phủ đã chuẩn bị 10 báo cáo, trong đó nêu khá chi tiết, cụ thể việc thực hiện đối với từng nội dung, lĩnh vực trong nghị quyết và kết luận.

Trên cơ sở các báo cáo của Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội đã dành thời gian để thẩm tra và có các đánh giá cụ thể về các nội dung mà Chính phủ đã thực hiện. Tổng Thư ký Quốc hội đã có báo cáo tổng hợp ý kiến thẩm tra về những nội dung này. Các báo cáo đã được gửi trước đến các ĐBQH để nghiên cứu trước khi phiên họp diễn ra.

Từ tình hình thực tế và qua những nhận định trong các báo cáo cho thấy, Chủ tịch Quốc hội cho biết, những nội dung trong nghị quyết, kết luận của UBTVQH đã được Chính phủ, các bộ, ngành triển khai nghiêm túc, mang lại những kết quả đáng kể, tạo sự chuyển biến trong nhiều lĩnh vực, góp phần bảo đảm quốc phòng - an ninh, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Điều đó thể hiện sự nỗ lực, trách nhiệm của các thành viên Chính phủ trước Đảng, Nhà nước, trước cử tri  và nhân dân về việc thực hiện nhiệm vụ của mình.

Tuy nhiên, so với yêu cầu và thực tiễn, vẫn còn nhiều vấn đề phải tiếp tục triển khai, nhiều nội dung cần phải tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo thì mới có thể tạo chuyển biến tích cực. Những tồn tại, hạn chế, các đề xuất, kiến nghị đã được nêu trong các báo cáo của Chính phủ và các báo cáo thẩm tra sẽ là cơ sở để UBTVQH và các ĐBQH tiếp tục đặt câu hỏi chất vấn để làm rõ thêm các vấn đề.

Hỏi ngắn gọn, trả lời thẳng thắn, đúng vấn đề

Để phiên chất vấn đạt kết quả tốt, do thời lượng có hạn, chỉ diễn ra trong một ngày, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các ĐBQH đặt câu hỏi ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề. Các thành viên Chính phủ cần trả lời thẳng thắn, đúng vấn đề được chất vấn, không nêu lại nội dung đã được nêu rõ trong báo cáo, đồng thời xác định rõ trách nhiệm, nêu rõ nguyên nhân và đưa ra các giải pháp để thực hiện trong thời gian tới.

“Với tinh thần đó, Chủ tọa sẽ điều hành theo hướng mỗi lượt chất vấn sẽ có từ 3 đến 5 đại biểu đặt câu hỏi với thời lượng như quy định, mỗi vị ĐBQH có 1 phút để hỏi; vấn đề thuộc trách nhiệm của lĩnh vực nào thì đồng chí Bộ trưởng thuộc lĩnh vực đó có trách nhiệm trực tiếp trả lời; người trả lời có tối đa 3 phút để trả lời chất vấn của mỗi ĐBQH. Nhưng trong điều hành, có đại biểu hỏi 1 phút nhưng 2 - 3 ý thì chủ tọa có thể linh động thời gian trả lời đại biểu để làm rõ thêm vấn đề; đại biểu được quyền tranh luận mỗi người không quá 2 lần và 1 lần tranh luận là 2 phút”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh. Căn cứ tình hình thực tế, “Chủ tọa sẽ điều hành linh hoạt để bảo đảm hiệu quả cao nhất của phiên chất vấn”.

“Trong quá trình chất vấn, các bộ trưởng, trưởng ngành có liên quan những vấn đề mà bộ trưởng, trưởng ngành trực tiếp trả lời thì cũng được mời để báo cáo làm rõ thêm, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ sẽ thay mặt Chính phủ phát biểu làm rõ thêm một số vấn đề liên quan thuộc trách nhiệm của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của ĐBQH”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Với sự chuẩn bị chu đáo của các cơ quan, kinh nghiệm qua nhiều kỳ chất vấn của các ĐBQH và kinh nghiệm trả lời của các Bộ trưởng, nhất là tại Kỳ họp thứ Sáu vừa qua, Chủ tịch Quốc hội tin tưởng rằng: “Phiên chất vấn lần này tiếp tục diễn ra sôi nổi, với tinh thần trách nhiệm cao, đáp ứng được kỳ vọng của cử tri và nhân dân cả nước”.

UBTVQH chất vấn 15 Bộ trưởng, trưởng ngành

Theo chương trình làm việc, đầu giờ sáng, sau khi Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu khai mạc Phiên Chất vấn và trả lời chất vấn, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ sẽ trình bày Báo cáo tóm tắt tổng hợp việc thực hiện các nghị quyết, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018.

Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc trình bày Báo cáo tóm tắt tổng hợp thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội.

Tiếp đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn về việc thực hiện các nghị quyết, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018 đối với Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư; Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Thông tin và Truyền thông; Tư pháp; Công an; Xây dựng; Khoa học và Công nghệ; Lao động, Thương binh và Xã hội; Tài chính; Công Thương; Giao thông vận tải; Ủy ban Dân tộc; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; Tổng Kiểm toán nhà nước.

Cuối giờ chiều, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ thay mặt Chính phủ phát biểu làm rõ thêm một số vấn đề liên quan thuộc trách nhiệm của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội phát biểu bế mạc Phiên chất vấn và trả lời chất vấn.

Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tường thuật trực tiếp Phiên chất vấn và trả lời chất vấn phục vụ đồng bào và cử tri theo dõi./.