Từ tầm nhìn đến hiện thực: "Trái ngọt" từ những quyết sách đúng đắn của Chính phủ

Trong bối cảnh thế giới biến động khó lường, Việt Nam không chỉ giữ vững ổn định vĩ mô mà còn vươn lên nhóm nước có tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới, điều này minh chứng cho năng lực quản trị quốc gia hiệu quả và niềm tin được củng cố mạnh mẽ.

"Trái ngọt" của tầm nhìn và sự điều hành quyết liệt

Nhìn lại giai đoạn 5 năm 2021 - 2025, có thể thấy rõ dấu ấn của một Chính phủ hành động, quyết liệt và linh hoạt. Trong bối cảnh thế giới biến động nhanh, khó lường, Việt Nam vẫn duy trì được ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, phục hồi mạnh mẽ sản xuất, xuất khẩu và đầu tư. Đặc biệt, kinh tế Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới; đời sống của nhân dân được nâng lên; công tác an sinh xã hội được quan tâm và đạt nhiều kết quả nổi bật. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được triển khai quyết liệt, đạt kết quả bước đầu quan trọng… Các tổ chức quốc tế uy tín đánh giá cao kết quả chỉ đạo, điều hành, nâng hạng tín nhiệm và triển vọng tăng trưởng của Việt Nam (IMF đánh giá Việt Nam nằm top 10 nước tăng trưởng cao nhất thế giới; Standard Chartered dự báo Việt Nam thuộc nhóm 5 nước tăng trưởng nhanh nhất châu Á).

Kết quả ấn tượng trong giai đoạn qua đã phản ánh đúng tinh thần "biến thách thức thành động lực" mà Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhấn mạnh. Thành công của Việt Nam đến từ phương châm điều hành nhất quán, lấy người dân làm trung tâm, doanh nghiệp làm động lực, ổn định vĩ mô làm nền tảng. Chính phủ đã chứng minh năng lực phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt, đồng thời kiên định mục tiêu dài hạn.

Các chính sách hỗ trợ phục hồi sau đại dịch, cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy hạ tầng và chuyển đổi số đã tạo ra hiệu ứng lan tỏa tích cực. Chính phủ không chỉ "giữ nhịp" cho nền kinh tế, mà còn "tạo nhịp mới" cho giai đoạn tăng trưởng cao hơn, hướng đến năm 2026 tăng trưởng GDP phấn đấu đạt 10% trở lên, GDP bình quân đầu người đạt 5.400 – 5.500 USD, CPI bình quân tăng khoảng 4,5%, năng suất lao động xã hội bình quân tăng 8%, giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo đa chiều...

Những kết quả đó là trái ngọt của một tư duy phát triển mới của một Chính phủ hành động, kiến tạo phát triển, coi con người, khoa học, công nghệ là trung tâm của mọi đột phá; đặt niềm tin vào nhân dân, biết khơi dậy nội lực dân tộc, đồng thời hội nhập sâu rộng, chủ động nắm bắt xu thế toàn cầu. Đây chính là nền tảng để Việt Nam tự tin bước vào giai đoạn tăng trưởng 2026 và xa hơn nữa, hướng tới mục tiêu phát triển nhanh, bền vững.

"Chìa khóa vàng" phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Trong mọi chiến lược phát triển, con người luôn là yếu tố quyết định. Không có nền kinh tế tri thức nếu thiếu nhân lực tri thức. Không có nền sản xuất thông minh nếu thiếu đội ngũ kỹ sư, công nhân lành nghề, cán bộ quản trị giỏi. Trong bối cảnh kinh tế thế giới đang chuyển mạnh sang giai đoạn mới của cách mạng công nghiệp 4.0, Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo, tôi cho rằng nguồn nhân lực chất lượng cao chính là "chìa khóa vàng" để mở ra cánh cửa tăng trưởng bền vững.

Để đạt được những mục tiêu Chính phủ đề ra trong năm 2026, ngoài 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu mà Chính phủ đã đề ra, tôi cho rằng cần tập trung vào các nhóm giải pháp như sau:

Hiện nay các chương trình đào tạo ngắn hạn tại Việt Nam, đặc biệt ở TPHCM, đang có sự chuyển đổi mạnh mẽ về nội dung và phương thức, từ học lý thuyết chuyển sang học đi đôi với hành. Tuy nhiên, phải chuyển đổi mạnh tư duy đào tạo - từ đào tạo theo bằng cấp sang đào tạo theo năng lực. Hệ thống giáo dục và dạy nghề cần được "làm mới" để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế số và kinh tế xanh. Các trường đại học, viện nghiên cứu phải gắn chặt hơn với doanh nghiệp, với thị trường, để đào tạo ra lực lượng lao động có kỹ năng thực hành, sáng tạo và thích ứng nhanh.

Xây dựng chiến lược quốc gia về phát triển nhân lực công nghệ cao trong các lĩnh vực mũi nhọn như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, năng lượng mới, kinh tế số. Việc Chính phủ triển khai đào tạo nhanh 100.000 kỹ sư bán dẫn và trí tuệ nhân tạo là bước khởi đầu quan trọng, nhưng cần được hỗ trợ bởi hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, nơi các tập đoàn, trường đại học và doanh nghiệp cùng tham gia. Bên cạnh đó, cần triển khai chương trình đào tạo, bồi dưỡng 10.000 giám đốc điều hành (CEO) giai đoạn 2025 - 2030 theo tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho kinh tế tư nhân.

Thực hiện chủ trương này, ngày 11/10/2025, Đại học Kinh tế TPHCM đã ra mắt Chương trình Giám đốc điều hành - UEH (UEH CEO Program). Đây là chương trình hướng đến việc nâng cao năng lực lãnh đạo và điều hành nhằm tái cấu trúc các doanh nghiệp Việt Nam thông qua tích hợp khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Chương trình đặt mục tiêu đào tạo 3.000 CEO là những doanh nhân, lãnh đạo kế cận ở các doanh nghiệp ở TPHCM và các địa phương lân cận trong giai đoạn 2025-2030, góp phần đáp ứng định hướng phát triển TPHCM trở thành trung tâm kinh tế, tài chính và đổi mới sáng tạo hàng đầu trong khu vực. Chương trình này sẽ đóng góp quan trọng cho chiến lược phát triển nguồn nhân lực lãnh đạo chất lượng cao, nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế của doanh nghiệp Việt trong thời kỳ hội nhập quốc tế.

Cần tái cấu trúc hệ thống giáo dục đại học và dạy nghề, hướng đến mô hình "học tập suốt đời", lấy năng lực đổi mới và sáng tạo làm thước đo. Nhà nước cần khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học tự chủ mạnh hơn, gắn nghiên cứu với chuyển giao công nghệ, đồng thời thúc đẩy mạnh việc dạy và học tiếng Anh, kỹ năng số, kỹ năng mềm để người lao động Việt Nam đủ sức cạnh tranh toàn cầu.

Phát triển con người phải đi cùng nâng cao năng lực quản trị nhà nước, đặc biệt ở cấp thực thi chính sách. Do đó, cần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có tư duy số, có bản lĩnh đổi mới và dám chịu trách nhiệm theo hướng tinh gọn, hiệu quả, gắn với hệ thống đánh giá kết quả công việc (KPI). Đó cũng chính là nền tảng của một nền hành chính hiện đại, hiệu quả, minh bạch. Chính phủ đã xác định lấy mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước đo cho cải cách hành chính, đây là tư duy hiện đại và đúng hướng.

Bên cạnh đó, kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn cần được xem là "sân chơi lớn" để nguồn nhân lực Việt Nam thể hiện năng lực sáng tạo và thích ứng. Phát triển con người trong kỷ nguyên số không chỉ là trang bị kỹ năng nghề nghiệp, mà còn là khơi dậy tinh thần học hỏi, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm.

Ba trụ cột cho phát triển bền vững

Nguồn nhân lực là điều kiện cần, nhưng để chuyển hóa thành năng suất và tăng trưởng, cần đồng thời ba trụ cột hỗ trợ: công nghệ, thể chế và khu vực tư nhân.

Phát triển công nghệ và chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Việt Nam đang ở thời điểm vàng để bứt phá trong lĩnh vực này. Việc xây dựng chính phủ số, xã hội số, kinh tế số phải được coi là động lực xuyên suốt của mọi chính sách phát triển. Cần đẩy mạnh số hóa dữ liệu, xây dựng hạ tầng 5G, trung tâm dữ liệu quốc gia, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào trí tuệ nhân tạo, chuỗi cung ứng số và công nghệ sạch. Khi công nghệ được ứng dụng sâu rộng, nó sẽ không chỉ làm tăng năng suất mà còn tạo ra những mô hình kinh doanh mới, thị trường mới, việc làm mới.

Phát triển mạnh khu vực kinh tế tư nhân theo tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW, coi kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế. Để khu vực tư nhân thực sự trở thành trụ cột, cần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, giảm chi phí, minh bạch hóa chính sách thuế, tín dụng, đất đai; khuyến khích doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị toàn cầu. Đặc biệt, cần hình thành các tập đoàn tư nhân công nghệ Việt Nam có năng lực khu vực và quốc tế, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số, tiếp cận vốn, thị trường và nhân lực chất lượng cao. Một khu vực tư nhân mạnh sẽ là "lực kéo" để thực hiện các chỉ tiêu tăng trưởng cao, song hành cùng khu vực kinh tế nhà nước.

Hoàn thiện thể chế phát triển, tạo khung khổ pháp lý minh bạch, ổn định và phù hợp với các mô hình kinh tế mới. Cải cách hành chính, cắt giảm điều kiện kinh doanh, triển khai chính phủ điện tử và quản trị dựa trên dữ liệu là những giải pháp then chốt. Bên cạnh đó, cần xây dựng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho các lĩnh vực mới như tài chính số, tài sản mã hóa, thương mại điện tử xuyên biên giới, để khuyến khích sáng tạo mà vẫn kiểm soát được rủi ro.

Khi mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2026 được đặt ở mức 10% trở lên, điều quan trọng không chỉ là tốc độ mà là chất lượng của tăng trưởng. Theo tôi, để duy trì ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát khoảng 4,5%, nâng cao năng suất lao động và giảm nghèo bền vững, Việt Nam cần tiếp tục theo đuổi mô hình phát triển dựa trên ba trụ cột: con người - công nghệ - thể chế, trong đó con người là trung tâm, công nghệ là động lực, thể chế là đòn bẩy.

Muốn đạt được tăng trưởng cao và ổn định, Chính phủ cần tập trung vào bốn hướng hành động chủ đạo dó là: điều hành chính sách tài khóa, tiền tệ linh hoạt, phối hợp chặt chẽ để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô; tiếp tục đầu tư mạnh vào hạ tầng chiến lược - giao thông, năng lượng, số hóa và đô thị thông minh; nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia, khuyến khích nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao, kinh tế xanh, tuần hoàn; bảo đảm an sinh xã hội, phát triển văn hóa, nâng cao đời sống nhân dân - bởi sự thịnh vượng chỉ bền vững khi mọi người dân đều được hưởng lợi từ thành quả tăng trưởng.

Những "trái ngọt" hôm nay không chỉ là kết quả của quyết tâm, mà còn là thành quả của một tầm nhìn dài hạn - tầm nhìn về một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, tự cường và nhân văn. Sự điều hành bản lĩnh, sáng tạo và linh hoạt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong giai đoạn vừa qua là tiền đề quan trọng để Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới với tâm thế vững vàng.

Việt Nam hôm nay không chỉ được nhìn nhận là một nền kinh tế ổn định, mà còn là hình mẫu của bản lĩnh, niềm tin và khát vọng vươn lên. Đó là kết tinh của tư duy đổi mới, của tinh thần "biến tư duy thành nguồn lực, biến thách thức thành động lực" và trên hết là sự đồng lòng của toàn dân tộc.

Từ những kết quả đã đạt được, chúng ta có quyền tin tưởng rằng đất nước đang đi đúng hướng - bằng sức mạnh của con người Việt Nam, trí tuệ Việt Nam và tinh thần Việt Nam vươn tới tương lai phồn vinh, hiện đại và hạnh phúc.

TS. Nguyễn Hoàng Lê

Viện trưởng Viện Phát triển Nguồn nhân lực và Kinh doanh, Đại học Kinh tế TPHCM