Viện Hàn lâm KH&CN giữ vững vị thế nghiên cứu hàng đầu với chất lượng công bố quốc tế cao

Ngày 23/12, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, triển khai kế hoạch năm 2026. 

Phát biểu tại Hội nghị, GS. VS Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam nhấn mạnh, năm 2025 là năm cuối thực hiện Kế hoạch 5 năm 2021–2025, năm đầu tiên triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đồng thời là năm bản lề chuẩn bị tâm thế cho giai đoạn phát triển mới. 

Trong bối cảnh đó, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam đã nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, hoàn thành khối lượng lớn công việc và đạt được những kết quả toàn diện.

Trong đó, nổi bật là việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy theo chỉ đạo của Chính phủ; tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm lần thứ IX; hoàn thành các nhiệm vụ do Bộ Chính trị, Chính phủ giao và đặc biệt là hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu đã đề ra cho cả giai đoạn 2021 - 2025.

Tháng 3/2025, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam đã hoàn thành việc giảm đầu mối trực thuộc theo chỉ đạo của Chính phủ. Đến nay, Viện Hàn lâm có 24 đơn vị trực thuộc, gồm 13 đơn vị nghiên cứu, 6 đơn vị sự nghiệp và 5 đơn vị tham mưu. 

Đặc biệt, ngay sau khi Nghị định số 38 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam được ban hành, Viện Hàn lâm đã chủ động rà soát, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới nhiều văn bản, quy định nội bộ, bảo đảm phù hợp với các quy định mới của Nhà nước, tạo hành lang pháp lý quan trọng cho hoạt động khoa học và công nghệ.

Dấu ấn nổi bật về công bố khoa học và sở hữu trí tuệ

Năm 2025, mặc dù còn nhiều khó khăn về nguồn nhân lực và tài chính, Viện Hàn lâm vẫn duy trì và nâng cao thành tích về số lượng, chất lượng các công trình khoa học. 

Trong 11 tháng của năm 2025, các nhà khoa học của Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam đã công bố trên 2.300 công trình khoa học trên các tạp chí uy tín trong và ngoài nước, cao hơn kết quả của cả năm 2024. Đáng chú ý, 73% tổng số công trình là các công bố quốc tế.

Chất lượng công bố tiếp tục được khẳng định khi có tới 79,5% số công trình quốc tế thuộc nhóm các tạp chí quốc tế có chất lượng cao. Tỉ lệ công bố quốc tế đối với mỗi Tiến sỹ đạt trung bình là 1,9 công trình, tỉ lệ này là rất cao và tương đương các tổ chức nghiên cứu hàng đầu quốc tế. Đây là minh chứng rõ nét cho sự nỗ lực, bền bỉ và tâm huyết của đội ngũ nhà khoa học Viện Hàn lâm.

Đặc biệt, năm 2025 ghi nhận bước tiến mạnh mẽ trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Các nhà khoa học của Viện đã được cấp 105 bằng độc quyền sở hữu trí tuệ, tăng 169% so với năm 2024, nâng tổng số bằng độc quyền sở hữu trí tuệ của Viện lên khoảng 400 bằng.

Trên nền tảng đó, nhiều công nghệ tiên tiến và sản phẩm khoa học đã được phát triển, thương mại hóa và ứng dụng hiệu quả tại các địa phương, góp phần trực tiếp vào phát triển kinh tế – xã hội.

Đóng góp thiết thực cho phát triển bền vững đất nước

Trong lĩnh vực điều tra cơ bản, Viện Hàn lâm tiếp tục duy trì ổn định hệ thống đài trạm quan trắc và triển khai các nhiệm vụ điều tra cơ bản, cung cấp dữ liệu, số liệu tin cậy phục vụ công tác quy hoạch phát triển vùng, địa phương và các ngành kinh tế. Hệ thống báo tin động đất và cảnh báo sóng thần đã kịp thời cung cấp thông tin về các trận động đất trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam, góp phần hỗ trợ ổn định đời sống nhân dân và bảo đảm an toàn xã hội.

Công tác đào tạo tiếp tục được triển khai nề nếp, khẳng định vai trò của Viện Hàn lâm là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực khoa học và công nghệ chất lượng cao của cả nước. Trong năm học mới, các đơn vị đào tạo của Viện đã tuyển sinh 1.419 học viên, sinh viên; có 663 học viên, sinh viên tốt nghiệp đại học, thạc sĩ và 63 nghiên cứu sinh bảo vệ thành công luận án tiến sĩ, đáp ứng tiêu chí mỗi nghiên cứu sinh có từ hai công trình công bố quốc tế trở lên.

Hoạt động hợp tác và hội nhập quốc tế tiếp tục là điểm sáng trong năm 2025. Nhiều đoàn khách quốc tế cấp cao đã đến làm việc, ký kết và thúc đẩy hợp tác khoa học với Viện Hàn lâm. Một số nhà khoa học của Viện được các tổ chức KH&CN lớn trên thế giới vinh danh, góp phần nâng cao uy tín, vị thế của khoa học Việt Nam trên trường quốc tế.

Bên cạnh đó, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam tích cực triển khai các hoạt động nghiên cứu biển, các nhiệm vụ nghiên cứu song phương quy mô lớn, chuyển giao công nghệ và tham gia hiệu quả vào các tổ chức khoa học quốc tế.

Năm 2025, Viện Hàn lâm tiếp tục đổi mới công tác tư vấn, tham mưu cho Đảng và Chính phủ. Nhiều báo cáo khoa học, báo cáo tư vấn của Viện đã được sử dụng, đánh giá cao trong quá trình hoạch định chính sách về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là các nội dung liên quan đến phát triển nghiên cứu cơ bản và công nghệ chiến lược.

Tại Hội nghị, Chủ tịch Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam Châu Văn Minh đã phát động phong trào thi đua năm 2026 với chủ đề: “Thi đua đổi mới, sáng tạo, tăng tốc, bứt phá, phát triển Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam trong kỷ nguyên mới”.

Viện Hàn lâm xác định nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học cơ bản, khoa học ứng dụng và phát triển công nghệ; đẩy mạnh các nghiên cứu có giá trị khoa học cao gắn với các vấn đề lớn, cấp thiết của đất nước; đổi mới sáng tạo, chuyển giao và thương mại hóa kết quả nghiên cứu; tiếp tục thực hiện hiệu quả việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW; xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học trình độ cao, đặc biệt chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trẻ và các nhà khoa học đầu ngành, đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới...

Thu Giang