Vướng mắc khi giao đất tái định cư tại huyện Đông Anh

Hộ gia đình ông Giang Văn Hồi là chủ sử dụng thửa đất số 3, tờ bản đồ số 34 thôn Khê Nữ, xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, TP. Hà Nội với diện tích 326,85m², nằm toàn bộ trong chỉ giới thu hồi của Dự án cải tạo, nâng cấp đường từ Quốc lộ 3 đến cụm công nghiệp vừa và nhỏ huyện Đông Anh; có 8 nhân khẩu ăn ở ổn định, thường xuyên trên đất và đã tách thành 3 hộ gồm hộ ông Hồi và 2 hộ của 2 người con trai ông Hồi.

Ngoài thửa đất trên, trước đây hộ ông Hồi còn có 2 thửa đất khác tại xã Nguyên Khê, một thửa có diện tích 432m² có nguồn gốc do cha ông để lại, ngày 3/9/2004, ông Hồi đã chuyển nhượng cho con gái và một thửa có diện tích sử dụng 111,5m² do ông Hồi nhận chuyển nhượng từ năm 2003, đến năm 2009, ông Hồi đã chuyển nhượng cho người khác.

Tại Điều 4 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004; Khoản 4, Phần I, Thông tư số 116/2004/TT-BTC ngày 7/12/2004 của Bộ Tài chính và Khoản 1, Điều 45 Quyết định số 18/2008/QĐ-UBND ngày 29/9/2009 của UBND TP. Hà Nội (các văn bản, chính sách có hiệu lực tại thời điểm phê duyệt phương án) quy định về điều kiện giao đất tái định cư đối với trường hợp thu hồi toàn bộ thửa đất là “đất đủ điều kiện bồi thường theo giá đất ở và thực tế phải di chuyển chỗ ở”.

Căn cứ hồ sơ giải phóng mặt bằng do UBND – Tổ công tác xã Nguyên Khê thiết lập và thực tế việc sử dụng đất, ăn ở ổn định thường xuyên trên đất của hộ gia đình ông Hồi, đối chiếu với quy định trên, ngày 20/11/2008, UBND huyện Đông Anh đã có Quyết định số 1015/QĐ-UB phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với hộ gia đình ông Hồi. Ngay sau khi có quyết định phê duyệt phương án, hộ gia đình ông Hồi đã nhận tiền bồi thường, hỗ trợ, bàn giao mặt bằng và nộp tiền sử dụng đất tái định cư theo quy định.

Tuy nhiên, tại thời điểm tháng 11/2008, UBND huyện chưa bố trí được quỹ đất tái định cư nên công tác giao đất cho hộ dân bị kéo dài.

Đến năm 2015, khi thực hiện việc giao đất tái định cư cho hộ gia đình ông Hồi thì UBND huyện phát hiện ông Hồi còn có thửa đất tại thôn Khê Nữ, xã Nguyên Khê, diện tích 111,5m², nguồn gốc do ông Hồi nhận chuyển nhượng năm 2003 và hồ sơ chuyển nhượng đã có hợp đồng công chứng tháng 12/2009.

Ngày 10/8/2015, UBND xã Nguyên Khê cũng có báo cáo về việc tại thời điểm phê duyệt phương án trước đây thì hộ ông Hồi còn có thửa đất khác như đã nêu.

Nhận thấy, ngoài thửa đất thu hồi trên thì hộ ông Hồi còn có thửa đất khác trên địa bàn xã Nguyên Khê (đã chuyển quyền sử dụng thửa đất này cho người khác) trước thời điểm phê duyệt phương án (tháng 11/2008) là có thật.

Căn cứ Khoản 2, Phần I Thông tư số 116/2004/TT-BTC quy định về đối tượng áp dụng lại có nội dung quy định “trường hợp sau khi bị thu hồi đất mà không còn chỗ ở thì được bố trí tái định cư”. Mặc dù không nêu rõ thế nào là “không còn chỗ ở” và việc không còn chỗ ở xét trong phạm vi địa giới hành chính nào. Như vậy, nếu hiểu việc hộ ông Hồi có thửa đất khác nêu trên là còn có chỗ ở thì việc xét giao đất tái định cư cho hộ dân mặc dù đúng theo các quy định tại Nghị định số 197/2004/NĐ-CP; Khoản 4, Phần I Thông tư số 116/2004/TT-BTC của Bộ Tài chính và Quyết định số 18/2008/QĐ-UBND của UBND TP. Hà Nội nhưng lại chưa phù hợp với nội dung được nêu tại Khoản 2, Phần I Thông tư số 116/2004/TT-BTC.

Do chính sách quy định của Nhà nước chưa rõ ràng, khó hiểu, đồng thời nội dung xác minh hộ dân có hay không có chỗ ở khác không nằm trong danh mục hồ sơ giải phóng mặt bằng quy định tại Điều 54 Quyết định số 18/2008/QĐ-UBND ngày 29/9/2008 của UBND TP. Hà Nội nên Hội đồng Bồi thường hỗ trợ-Tái định cư huyện cũng không yêu cầu xác minh về nội dung này trong quá trình tổ chức thực hiện công tác giải phóng mặt bằng của dự án. Vì vậy, hiện nay UBND huyện Đông Anh gặp khó khăn trong việc tổ chức thực hiện Quyết định số 1015/QĐ-UB ngày 20/11/2008 để giao đất cho hộ gia đình ông Hồi theo quy định.

Để bảo đảm quyền lợi của người dân khi bị thu hồi đất (hộ ông Hồi đã được phê duyệt phương án, nộp tiền sử dụng đất tái định cư từ cuối năm 2008), ngày 15/3/2016, UBND huyện Đông Anh đã có văn bản đề nghị UBND TP. Hà Nội, Ban Chỉ đạo Giải phóng mặt bằng Thành phố xem xét, giải quyết việc giao đất tái định cư cho hộ ông theo quy định.