BSR và hành trình hơn 16 năm kiến tạo động lực công nghiệp cho Quảng Ngãi

Ngày 24/3/1975, Quảng Ngãi được giải phóng hoàn toàn, mở ra chương mới cho mảnh đất núi Ấn, sông Trà. Những năm sau thống nhất, cũng như nhiều địa phương khác, Quảng Ngãi khởi đầu hành trình phát triển với nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản. Sự manh mún trong đầu tư, hạn chế về hạ tầng và thiếu vắng các "đầu tàu" công nghiệp lúc bấy giờ khiến quy mô nền kinh tế tăng trưởng còn chậm, thiếu bền vững.

Năm 1989, sau khi tách khỏi Nghĩa Bình, giá trị sản xuất công nghiệp của Quảng Ngãi chỉ đạt khoảng 601 tỷ đồng. Cơ cấu kinh tế đầu những năm 1990 phản ánh rõ nét đặc trưng của một tỉnh thuần nông: Nông, lâm, thủy sản chiếm tới 55,7%, trong khi công nghiệp - xây dựng chỉ chiếm 16,5%. Bước ngoặt chỉ thực sự đến khi Quảng Ngãi lựa chọn con đường công nghiệp hóa gắn với lợi thế cảng nước sâu Dung Quất. Trong đó, quyết định đầu tư Nhà máy lọc dầu (NMLD) Dung Quất (nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam) không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn là lựa chọn mang tính chiến lược quốc gia.

Giai đoạn 2005 - 2009, khi NMLD Dung Quất được xây dựng, huyện Bình Sơn và khu vực lân cận chứng kiến sự thay đổi chưa từng có. Lúc bấy giờ, hệ thống giao thông dần được đầu tư đồng bộ để phục vụ vận chuyển thiết bị siêu trường, siêu trọng. Cùng với đó, hạ tầng cảng biển được mở rộng, từng bước hình thành chuỗi logistics gắn với cảng nước sâu Dung Quất. Từ đó, vận tải biển, kho bãi, dịch vụ hậu cần ở khu vực miền Trung dần phát triển mạnh mẽ.

Năm 2009, BSR đón nhận dòng sản phẩm thương mại đầu tiên từ NMLD Dung Quất để xuất ra thị trường, tạo ra cú hích rõ nét cho kinh tế Quảng Ngãi. Nếu năm 2007, thu ngân sách của tỉnh chỉ đạt khoảng 1.312 tỷ đồng, thì đến năm 2010, một năm sau khi nhà máy vận hành thương mại, con số này đã tăng vọt lên 15.553 tỷ đồng. Riêng BSR đóng góp 14.382 tỷ đồng, chiếm tới 92,5% tổng thu ngân sách toàn tỉnh.

Không chỉ đóng góp trực tiếp về ngân sách, NMLD Dung Quất và BSR còn tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong thu hút đầu tư. Giai đoạn 1996-2004, tổng vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh chỉ đạt khoảng 3,7 nghìn tỷ đồng. Nhưng đến giai đoạn 2005-2008, con số này đã tăng lên 24,5 nghìn tỷ đồng, cao nhất trong các tỉnh Trung Trung Bộ.

Đỉnh điểm giai đoạn 2018-2019, tổng vốn đầu tư vào Quảng Ngãi đạt khoảng 43.000 tỷ đồng, tương đương 1/4 tổng vốn đầu tư toàn khu vực miền Trung. Đặc biệt, Khu kinh tế Dung Quất trở thành điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI, với nhiều dự án quy mô lớn gắn với công nghiệp nặng và năng lượng. Riêng năm 2025, Khu kinh tế Dung Quất và các KCN Quảng Ngãi thu hút tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm đạt hơn 20.400 tỷ đồng, tương đương hơn 833 triệu USD, cán mốc 278% kế hoạch năm.

Ông Nguyễn Hoàng Giang, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi nhận định, trong năm 2025, với những khó khăn và thách thức chưa có tiền lệ đối với tỉnh Quảng Ngãi, BSR nhưng đơn vị vẫn là một trong những doanh nghiệp hàng đầu đóng góp hết sức quan trọng với sự phát triển của tỉnh. BSR đã đạt kết quả tích cực trong hoạt động SXKD trong năm 2025; đồng thời, phối hợp, hợp tác chặt chẽ với các Sở, ban ngành của địa phương và xây dựng văn hoá doanh nghiệp. BSR cũng đã chủ động phát triển các sản phẩm mới, sản phẩm xanh và thân thiện với môi trường; đi đầu trong việc thực hiện các nghị quyết về đổi mới sáng tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển đổi số. Đặc biệt, BSR cũng đã thực hiện hiệu quả các hoạt động an sinh xã hội với tỉnh Quảng Ngãi nói riêng và toàn quốc nói chung.

"Quảng Ngãi xác định sự phát triển bền vững, hiệu quả của BSR chính là lợi ích chung của tỉnh, là động lực quan trọng cho tăng trưởng GRDP, phát triển công nghiệp và ổn định thu ngân sách trên địa bàn", Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi nhấn mạnh.

Trong chiến lược phát triển dài hạn, Quảng Ngãi cũng đang nghiên cứu triển khai Đề án Trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia tại KKT Dung Quất, lấy NMLD Dung Quất làm "hạt nhân". Đây được xem là bước đi chiến lược nhằm nâng tầm vị thế Quảng Ngãi trong bản đồ năng lượng quốc gia.

Trụ cột công nghiệp gắn với "5 An - 5 Nhất" của Petrovietnam

Được thành lập năm 2008 để tiếp nhận, quản lý và vận hành NMLD Dung Quất, BSR gắn chặt hành trình phát triển của mình với sự vươn mình của tỉnh Quảng Ngãi. Hơn 16 năm qua, từ một doanh nghiệp vận hành nhà máy lọc dầu đầu tiên, BSR đã trở thành trụ cột công nghiệp và kinh tế của địa phương.

Tính đến nay, BSR đã sản xuất và cung ứng ra thị trường hơn 103 triệu tấn sản phẩm các loại; tổng doanh thu lũy kế đạt khoảng 1,8 triệu tỷ đồng; nộp ngân sách Nhà nước hơn 255 nghìn tỷ đồng. Riêng năm 2023, BSR lập kỷ lục khi đóng góp cho ngân sách tỉnh Quảng Ngãi 16,6 nghìn tỷ đồng, chiếm hơn 55% tổng thu ngân sách địa phương. Năm 2025, BSR đã đạt sản lượng hơn 7,9 triệu tấn sản phẩm; doanh thu hơn 142,29 nghìn tỷ đồng; lợi nhuận trước thuế hơn 4,54 nghìn tỷ đồng; nộp ngân sách nhà nước hơn 14,25 nghìn tỷ đồng.

Nhờ cú hích từ công nghiệp lọc hóa dầu, cơ cấu kinh tế Quảng Ngãi chuyển dịch mạnh mẽ. Năm 2025, giá trị sản xuất công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi ước đạt hơn 185.400 tỷ đồng, tăng hơn 16% so với 2024, gấp hơn 300 lần so với năm 1989 (sau khi tái lập tỉnh). Năm 2025, kinh tế tỉnh Quảng Ngãi tăng trưởng tích cực, tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) ước đạt hơn 92.340 tỷ đồng, tăng 10,02% và là 1 trong 6 tỉnh, thành phố đạt tăng trưởng 2 con số.

Với vai trò là đơn vị thành viên của Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), BSR không chỉ đóng vai trò trụ cột tại địa phương, mà còn góp phần quan trọng vào các thành tựu chung của Tập đoàn. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, Petrovietnam suốt 50 năm qua đã đồng hành cùng đất nước, giữ vai trò trụ cột của nền kinh tế thông qua việc thực hiện sứ mệnh bảo đảm "5 An", gồm: an ninh năng lượng, an ninh kinh tế, an ninh lương thực, an ninh quốc phòng và chủ quyền quốc gia trên biển, đồng thời gắn chặt với trách nhiệm bảo đảm an sinh xã hội.

Từ việc thực hiện nhất quán sứ mệnh "5 An", Petrovietnam đã khẳng định vị thế là tập đoàn kinh tế hàng đầu đất nước với những thành tựu "5 Nhất": Doanh nghiệp có quy mô lớn nhất với tổng tài sản hợp nhất vượt 1 triệu tỷ đồng, vốn chủ sở hữu hơn 556.000 tỷ đồng; đơn vị đóng góp ngân sách cao nhất với bình quân khoảng 160.000 tỷ đồng/năm trong những năm gần đây; doanh nghiệp có lợi nhuận cao nhất giai đoạn 2020-2025 với tổng lợi nhuận đạt 316.000 tỷ đồng; đơn vị dẫn đầu về khoa học - công nghệ với nhiều giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước và các sáng chế uy tín trong nước, quốc tế; đồng thời là doanh nghiệp tiêu biểu nhất trong công tác an sinh xã hội, riêng giai đoạn 2020-2025 đã dành hơn 5,13 nghìn tỷ đồng cho cộng đồng.

Trong bức tranh chung đó, BSR - đơn vị thành viên của Petrovietnam chính là một trong những mắt xích quan trọng hiện thực hóa sứ mệnh "5 An - 5 Nhất" tại khu vực miền Trung. Việc vận hành an toàn, ổn định Nhà máy lọc dầu Dung Quất không chỉ góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, mà còn tạo nguồn thu lớn cho ngân sách Nhà nước, thúc đẩy phát triển công nghiệp, hạ tầng và an sinh xã hội tại tỉnh Quảng Ngãi, qua đó khẳng định vai trò của BSR vừa là trụ cột của Tập đoàn, vừa là động lực tăng trưởng then chốt của địa phương.

AT