Khắc phục hậu quả khi sử dụng đất sai mục đích bằng cách nào?

Theo phản ánh của ông Nguyễn Anh Lâm (TPHCM), Điều 8 đến Điều 12 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai quy định biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi sử dụng đất không đúng mục đích là: "Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 139 Luật Đất đai". Điều 139 Luật Đất đai giải quyết đối với những trường hợp có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 01/7/2014.

Ông Lâm hỏi, như vậy, trường hợp sử dụng đất không đúng mục đích sau ngày 1/7/2014 nhưng vẫn đáp ứng được các điều kiện tại khoản 3 Điều 139 Luật Đất đai thì có được thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định tại khoản 3 Điều 139 hay không? Hay vẫn phải khôi phục lại tình trạng ban đầu?

Tại khoản 5 Điều 139 Luật Đất đai 2024 có hướng dẫn đối với trường hợp vi phạm pháp luật đất đai sau ngày 1/7/2014, tuy nhiên chỉ đề cập đến các hành vi vi phạm tại khoản 1, khoản 2 (sử dụng đất do lấn, chiếm) mà không đề cập đến hành vi tại khoản 3 (sử dụng đất không đúng mục đích nay phù hợp với quy hoạch).

Ông Lâm cho rằng, đối với hành vi xảy ra sau ngày 1/7/2014 và từ ngày Nghị định số 123/2024/NĐ-CP có hiệu lực thì vẫn phải chịu chế tài bị xử phạt vi phạm hành chính (nếu còn thời hiệu), tuy nhiên về biện pháp khắc phục hậu quả thì áp dụng tương tự như quy định tại khoản 3 Điều 139 Luật Đất đai (nếu đủ điều kiện).

Tham khảo Mục 4 Báo cáo số 149/BC-BTNMT ngày 18/6/2024 đánh giá tác động chính sách của Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đưa ra những đánh giá và đề xuất chọn giải pháp không buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với trường hợp đủ điều kiện cho phép chuyển mục đích, nhằm mục đích tránh gây khó khăn, lãng phí và tháo gỡ vướng mắc trong tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, Nghị định số 123/2024/NĐ-CP tạo ra cách hiểu không thống nhất, do vậy, ông Lâm đề nghị cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn quy định nêu trên.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường trả lời vấn đề này như sau:

Để bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật qua các thời kỳ, tại các Điều 8, Điều 9, Điều 10, Điều 11 và Điều 12 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP ngày 04/10/2024 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đã quy định hình thức, mức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với một số hành vi sử dụng đất sang loại đất khác mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.

Biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại các Điều 8, Điều 9, Điều 10, Điều 12 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP gồm:

"a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 139 Luật Đất đai;

b) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm".

Biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại Điều 11 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP gồm:

"a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm;

b) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm".

Theo đó, một trong các biện pháp khắc phục hậu quả trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất sau ngày 1/7/2014 là buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm.

Chinhphu.vn