Phát triển du lịch xanh, du lịch có trách nhiệm là xu thế tất yếu

Nhằm đánh giá thực trạng, tiềm năng và hiến kế các giải pháp tạo đột phá trong phát triển du lịch xanh tại Việt Nam, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm và nhân rộng các mô hình du lịch xanh điển hình... trên cả nước, ngày 17/11 tại TP. Vũng Tàu, Báo Văn Hóa và Tạp chí điện tử Thương hiệu & Sản phẩm chủ trì, phối hợp cùng Sở Du lịch Bà Rịa-Vũng Tàu tổ chức Diễn đàn Phát triển Du lịch xanh Việt Nam 2023 với chủ đề "Tăng trưởng xanh và bền vững". Sự kiện nằm trong trong khuôn khổ Tuần lễ Du lịch Bà Rịa-Vũng Tàu năm 2023.

Thông qua Diễn đàn, Ban Tổ chức mong muốn lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp… qua đó, đề xuất ý tưởng và hiến kế các giải pháp tạo bước đột phá phát triển du lịch xanh tại Việt Nam. Chủ đề du lịch xanh cũng chính là thông điệp khẳng định sự nhất quán chủ trương, định hướng, thống nhất hành động, liên kết giữa các địa phương, điểm đến, doanh nghiệp và các bên liên quan trong toàn ngành để đưa du lịch phát triển theo hướng xanh, bền vững trong thời kỳ mới.

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương nhấn mạnh, diễn đàn là hoạt động có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh toàn ngành du lịch chung tay triển khai hiệu quả các giải pháp để đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển ngành du lịch như tinh thần của Hội nghị phát triển du lịch do Thủ tướng Chính phủ chủ trì ngày 15/11 vừa qua.

Theo Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương, tại Việt Nam hiện nay, các chính sách, chiến lược, quy hoạch, định hướng phát triển du lịch của Chính phủ trong những năm gần đây đều ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển du lịch bền vững, phát triển du lịch xanh, gắn với bảo vệ môi trường tự nhiên, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc và mang lại lợi ích cho cộng đồng địa phương, đóng góp chung vào sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. 

Tuy nhiên, để các chính sách, các định hướng phát triển du lịch được triển khai và phát huy hiệu quả trong thực tế, cần có sự quyết tâm, đồng lòng của toàn thể các nhà quản lý, các địa phương, doanh nghiệp và toàn xã hội.

"Du lịch xanh" là việc phát triển du lịch dựa trên nền tảng khai thác hợp lý, có hiệu quả tài nguyên và các nguồn lực; thúc đẩy phát triển sản phẩm và dịch vụ du lịch xanh phục vụ tiêu dùng; gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị tài nguyên tự nhiên và di sản văn hóa dân tộc; bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng với biến đổi khí hậu". Vì vậy, du lịch xanh là cách làm du lịch có trách nhiệm, giúp thực thi hiệu quả các mục tiêu phát triển du lịch bền vững.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Lê Phúc cho biết, những năm gần đây, du lịch xanh ngày càng được quan tâm, trở thành hướng phát triển quan trọng của nhiều quốc gia trên thế giới. "Du lịch và đầu tư xanh" được chọn là chủ đề của Ngày Du lịch thế giới năm 2023 đã nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường đầu tư cho du lịch xanh để hướng tới phát triển bền vững.

Tại Việt Nam, phát triển du lịch xanh đã được định hướng trong các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Ngay từ năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2014-2020. 

Quyết định số 147/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 có quan điểm: "Phát triển du lịch bền vững và bao trùm, trên nền tảng tăng trưởng xanh, tối đa hóa sự đóng góp của du lịch cho các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc; quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm quốc phòng, an ninh".

Tại Quyết định số 882/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được giao chủ trì hai nhóm nhiệm vụ là "Hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh và bền vững" và "Ưu tiên phát triển các loại hình du lịch theo hướng tăng trưởng xanh (du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp và nông thôn, du lịch nghỉ dưỡng biển đảo gắn với phát triển kinh tế biển xanh, du lịch thể thao mạo hiểm bảo đảm các tiêu chuẩn, tiêu chí xanh...), phát triển sản phẩm du lịch xanh".

Và mới đây nhất, ngày 18/5/2023, Chính phủ ban hành Nghị quyết 82/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững, Chính phủ giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng và triển khai Chương trình hành động du lịch xanh giai đoạn 2023 – 2025, bảo vệ môi trường tự nhiên và xã hội tại các điểm đến du lịch trọng điểm theo định hướng "Điểm đến du lịch xanh, sạch, đẹp, văn minh, thân thiện". 

Tất cả đánh dấu bước tiến tích cực trong việc hình thành xu hướng du lịch xanh tại Việt Nam, mang lại lợi ích cho môi trường và sức khỏe con người, đồng thời giúp ngành du lịch phát triển theo hướng bền vững, tạo ra những trải nghiệm tốt hơn, sâu sắc hơn cho cả du khách và điểm đến.

Thời gian qua, nhiều địa phương, điểm đến đã tiên phong phát triển du lịch xanh. Tiêu biểu phải nói tới Hội An (Quảng Nam) đã chính thức ra mắt mô hình "Khách sạn không rác thải nhựa"; Huyện đảo Cô Tô (Quảng Ninh) cũng đã áp dụng thí điểm quy định du khách không mang chai nhựa, túi nilon, vật liệu có nguy cơ ô nhiễm môi trường khi đi du lịch... Chủ đề du lịch xanh cũng được lựa chọn trong các sự kiện du lịch có quy mô quốc gia như: Năm Du lịch quốc gia 2022 "Quảng Nam-Điểm đến du lịch xanh".

Năm Du lịch quốc gia 2023 do tỉnh Bình Thuận đăng cai tổ chức với chủ đề: "Bình Thuận-Hội tụ xanh", hướng đến sản phẩm xanh, năng lượng sạch, tạo ra môi trường thân thiện, an toàn cho sức khỏe đã tiếp tục khẳng định nỗ lực cũng như quan điểm nhất quán của Việt Nam trong phát triển du lịch theo hướng xanh, bền vững.

Phát triển du lịch xanh cần quan tâm 3 nội dung cơ bản, đó là: Quản lý du lịch xanh: cần có thể chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch xanh; Sản xuất các sản phẩm và dịch vụ du lịch xanh: các cơ sở kinh doanh du lịch, doanh nghiệp du lịch khai thác tài nguyên, phát triển sản phẩm, tạo ra sản phẩm và dịch vụ du lịch xanh; Tiêu dùng du lịch xanh: khách du lịch có ý thức lựa chọn sử dụng các sản phẩm, dịch vụ du lịch xanh, lựa chọn điểm đến xanh; có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên và môi trường khi đi du lịch.

Tại Diễn đàn này, du lịch xanh được tiếp cận dưới góc độ nghiên cứu và thực tiễn triển khai của doanh nghiệp. Diễn đàn được chia hai phiên chính.

Phiên 1 thảo luận về tiềm năng và cơ hội đột phá phát triển du lịch xanh tại Việt Nam. Việt Nam với địa hình nhiều đồi núi và cao nguyên, đường bờ biển dài, hàng nghìn hòn đảo lớn nhỏ…, có nhiều điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển du lịch xanh, tạo nên sản phẩm du lịch sinh thái độc đáo và khác biệt, có sức hút lớn với du khách quốc tế. Tuy nhiên, Việt Nam cũng cần phải đối mặt và vượt qua nhiều khó khăn, thách thức để đạt được mục tiêu phát triển du lịch xanh bền vững.

Trong phiên trao đổi 2, trọng tâm chính là thảo luận và kiến nghị về: Xu hướng khai thác du lịch xanh trên thế giới và khả năng ứng dụng của Việt Nam; quản trị du lịch thông minh hướng tới mục tiêu xanh và bền vững; chuyển đổi số ngành du lịch; phát triển sản phẩm du lịch xanh; sự cần thiết ban hành "bộ tiêu chí du lịch xanh"; kiến nghị các vấn đề liên quan đến rà soát, sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách, quy định khuyến khích và tạo đột phá phát triển du lịch cả nội địa và quốc tế; giới thiệu một số mô hình và sản phẩm, dịch vụ liên kết du lịch thông minh; các vấn đề bất cập khác và giải pháp...

Qua Diễn đàn này, Cục Du lịch Quốc gia mong muốn phát động một phong trào mạnh mẽ thúc đẩy phát triển du lịch xanh tại Việt Nam.

Các ý kiến thảo luận tập trung sâu vào việc làm rõ hơn vai trò của phát triển du lịch xanh, các mô hình thành công cũng như đề xuất, khuyến nghị các chính sách, các chương trình hành động cụ thể để phát triển du lịch xanh tại Việt Nam trong thời gian tới.

Diệp Anh