Thủ tướng: Kiên quyết tuyên chiến với khai thác IUU

Phiên họp kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển. Đây là phiên họp thường kỳ vào thứ Ba hằng tuần của Ban Chỉ đạo nhằm tuyên chiến với khai thác IUU.

Cùng dự phiên họp có: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương, thành viên Ban Chỉ đạo IUU; lãnh đạo các tỉnh, thành phố ven biển.

Tại phiên họp thứ 17 của Ban Chỉ đạo vào ngày 14/10, Thủ tướng Chính phủ giao các bộ, ngành, cơ quan, địa phương 21 nhiệm vụ nhằm khẩn trương chấm dứt tình trạng khai thác IUU. Đến nay các bộ, ngành, địa phương đã hoàn thành 8 nhiệm vụ.

Theo đó, đã ban hành Công điện của Thủ tướng về chống khai thác IUU; ban hành Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác IUU; ban hành văn bản chỉ đạo các địa phương rà soát, công bố mở cảng cá; lấy ý kiến góp ý sửa đổi, bổ sung Nghị định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực thuỷ sản; ban hành quy định tạm thời về công bố mở cảng cá; báo cáo cập nhật kết quả chống khai thác IUU, gửi Ủy ban châu Âu; tăng cường truyền thông về chống khai thác IUU; xây dựng chương trình chuyển đổi nghề nghiệp, sinh kế cho ngư dân.

Các bộ, ngành, địa phương liên quan đang triển khai theo tiến độ 11 nhiệm vụ, gồm: Kiểm tra sản phẩm thủy sản khai thác nhập khẩu; tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ khai thác, vận hành hệ thống giám sát tàu cá (VMS); báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai; xây dựng Quy chế quản lý, khai thác, sử dụng hệ thống theo dõi, giám sát, cảnh báo tàu cá; kiểm soát, có giải pháp truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, giải quyết tình trạng gian lận xuất xứ, nguồn gốc; mở rộng hợp tác quốc tế…

Có 2 nhiệm vụ chưa hoàn thành gồm: Chưa cử đoàn công tác tới Malaysia để hợp tác chống khai thác IUU; chưa tiến hành kiểm tra toàn diện tỉnh trọng điểm về khai thác IUU.

Tại Phiên họp, Ban Chỉ đạo rà soát kỹ, kiểm điểm từng nhiệm vụ của từng bộ, ngành, địa phương, nhất là các bộ, ngành, địa phương chưa hoàn thành hoặc chưa triển khai các nhiệm vụ được giao, đặc biệt trong việc: Quản lý đội tàu cá; theo dõi, kiểm soát, giám sát hoạt động tàu cá; truy xuất nguồn gốc; thực thi pháp luật, xử lý vi phạm khai thác IUU.

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hoan nghênh Ban Chỉ đạo và các bộ, ngành, địa phương duy trì báo cáo đầy đủ và đều đặn họp hàng tuần để tuyên chiến với khai thác IUU; tuần sau có kết quả tốt hơn tuần trước trong việc thực hiện các biện pháp chống khai thác IUU, tuy nhiên chưa có đột phá.

Nhấn mạnh, việc chống khai thác IUU là vì lợi ích của mỗi người dân, vì sự phát triển bền vững của ngành thuỷ sản và vì lợi ích quốc gia, dân tộc, do đó, mọi người dân, mọi cán bộ, công chức, viên chức phải tham gia, thực hiện nghiêm, có hiệu quả, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Thường trực Ban Chỉ đạo, Văn phòng Chính phủ phối hợp tổng hợp báo cáo kết quả chống khai thác IUU hằng tuần để trên cơ sở đó kiểm điểm và đánh giá, xếp loại chất lượng đối với tập thể, cá nhân trong hệ thống chính trị, nhất là người đứng đầu theo Quy định 366-QĐ/TW của Bộ Chính trị.

Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm chế độ định kỳ báo cáo kết quả triển khai chống IUU về Ban Chỉ đạo, Thủ tướng chỉ rõ, người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương chịu trách nhiệm trực tiếp trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu để tái diễn tình trạng tàu cá vi phạm hoặc chậm tiến độ gỡ "thẻ vàng" IUU.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Văn phòng Chính phủ tổng hợp báo cáo kết quả chống khai thác IUU hằng tuần của các bộ, ngành, địa phương; đồng thời đề xuất giao việc cho các bộ, ngành, địa phương trên tinh thần 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ kết quả; đồng thời báo cáo cập nhật kết quả chống khai thác IUU gửi tới Ủy ban châu Âu (EC) theo yêu cầu.

Các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố ven biển theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và nhiệm vụ được giao, tiếp tục triển khai, thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU, cũng như các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các văn bản khác có liên quan, gần đây nhất là Công điện số 198/CĐ-TTg về "Tháng cao điểm chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản" và Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác IUU.

Đánh giá công tác quản lý tàu cá và giám sát hoạt động khai thác có tiến triển rõ rệt, với 286 tàu cá được cấp phép mới, hơn 99% tổng số tàu cá được lắp đặt VMS, 58 cảng cá được công bố mở, đã khởi tố 21 vụ/22 bị can, đưa ra xét xử 1 vụ/2 đối tượng vi phạm IUU…, nhưng Thủ tướng Chính phủ bày tỏ không hài lòng vì còn tới 5.712 tàu chưa được cấp phép hoạt động, nhiều cảng cá chưa được phép mở.

Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ một số địa phương vẫn để tình trạng tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, với tổng số 6.004 tàu; còn 292 tàu chưa đăng ký, tập trung ở các tỉnh: Vĩnh Long, Quảng Ngãi, An Giang, TPHCM; một số vụ vi phạm vùng biển nước ngoài chưa được xử lý dứt điểm, hồ sơ chuyển cơ quan tố tụng còn chậm; tiến độ hoàn thiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc, dữ liệu nghề cá quốc gia còn hạn chế…

Do đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương liên quan, trong tuần tới, phải hoàn thành cấp phép cho tàu cá hoạt động, nếu tàu nào không đủ điều kiện cấp phép thì dứt khoát không cho hoạt động; hoàn thành lắp đặt VMS trên 100% tàu cá; chấm dứt tình trạng ngắt kết nối VMS; hoàn thành cấp phép hoạt động các cảng cá đủ điều kiện và hỗ trợ để các cảng cá khác đủ điều kiện, tiêu chuẩn và cấp phép đưa vào hoạt động; hoàn thiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc, dữ liệu nghề cá quốc gia…

Thủ tướng nhắc lại, Đảng, Nhà nước không có mục tiêu nào cao hơn là giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và mang lại cuộc sống ngày càng hạnh phúc, ấm no cho nhân dân; tuy nhiên ai có vi phạm pháp luật vẫn phải xử lý, vì sự phát triển nghề cá ổn định, bền vững, vì uy tín của quốc gia, dân tộc, và vì chính lợi ích lâu dài của mỗi người dân. Do đó phải kiên quyết tuyên chiến với khai thác IUU.

Trên tinh thần đó, giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương, Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương ban hành Bộ tiêu chí tạm thời xác định cảng cá được công nhận đủ điều kiện xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác trong tuần tới; chủ trì, phối hợp Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chuẩn bị hồ sơ, minh chứng, báo cáo kỹ thuật phục vụ làm việc với Đoàn EC lần thứ 5; chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) và các cơ quan truyền thông xây dựng chuyên mục "Hành động thực chất – Gỡ thẻ vàng IUU".

Bộ Quốc phòng tiếp tục tuần tra, ngăn chặn, xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; đưa vào sử dụng hệ thống kiểm soát tàu cá trên các vùng biển, hoàn thành trước ngày 30/10/2025; hoàn thiện Quy chế phối hợp trên biển trước 25/10/2025; chỉ đạo Tập đoàn Viettel phối hợp với VNPT hoàn thiện hệ thống kết nối dữ liệu giám sát tàu cá. Đưa vào sử dụng hệ thống cảnh báo mất kết nối VMS, e-logbook; hoàn thành trước ngày 30/10/2025.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công an tập trung điều tra, truy tố, xét xử nghiêm các vụ án IUU, nhất là các đường dây tổ chức đưa tàu cá vượt ranh giới; phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các địa phương triển khai VNeID trong quản lý ngư dân, tàu cá.

Bộ Ngoại giao tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan chuẩn bị nội dung đối thoại kỹ thuật với EC; chủ động làm việc với phía Malaysia về vụ 2 tàu cá bị bắt giữ, sớm làm rõ thông tin.

Bộ Tư pháp sớm thẩm định Nghị định sửa đổi Nghị định số 38/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản.

Thủ tướng yêu cầu các địa phương ven biển thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ, Ban Chỉ đạo về chống khai thác IUU, trong đó, rà soát, công bố cảng cá đủ điều kiện IUU trước 30/10/2025; xử lý dứt điểm các vụ việc tồn đọng, tàu mất kết nối VMS, vượt ranh giới, vi phạm vùng biển nước ngoài trước 31/10/2025.

Các cơ quan báo chí truyền thông tiếp tục tăng cường thông tin, tuyên truyền trong nước và tới bạn bè quốc tế về hình ảnh ngư dân, lực lượng chấp pháp và doanh nghiệp tích cực chấp hành quy định IUU; các hiệp hội, doanh nghiệp nghiêm túc chấp hành việc không thu mua, chế biến, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác IUU; vận động, biểu dương hội viên, ngư dân gương mẫu, thực hiện tốt; đồng thời phê phán hành vi vi phạm khai thác IUU.

Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương xây dựng chương trình chuyển đổi nghề nghiệp, sinh kế cho ngư dân, nếu cần hỗ trợ chuyển đổi nghề cho nhân dân thì đề xuất. Các cơ quan thanh tra tổ chức các đoàn thanh tra xuống địa phương, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, đề xuất xử lý nghiêm theo quy định./.

Hà Văn